ಭಾರತಾಂತ್ ಏಕ್ರೂಪಿ ವಿಮರ್ಶಿಕ್ ದಿಷ್ಟಿಚೊ ಬೊರ್ಗೊಳ್ : ಪ್ರೊ. ಸೀತಾಂಶು ಯಶಶ್ಚಂದ್ರ
ಮಂಗ್ಳುರ್‍ಚ್ಯಾ ಹೋಟೆಲ್ ದೀಪಾ ಕಂಫರ್ಟ್ಸಾಚ್ಯಾ ಶಹನಾಯ್ ಸಾಲಾಂತ್ ಆಗೋಸ್ತ್ 27 ತಾರಿಕೆಚ್ಯಾ ಪಾವ್ಸಾಳ್ಯೆ ಸಾಂಜೆರ್ ಜಮಲ್ಲ್ಯಾ ಲೊಕಾನ್ ಕವಿತಾ ಸಂಸಾರಾಚ್ಯೆ ಗಿರೇಸ್ತ್ ಗಿನ್ಯಾನಿ ಭೊಂವ್ಡೆಚೊ ಅನ್ಭೋಗ್ ಜೊಡ್ಲೊ. ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ್ ಖ್ಯಾತೆಚೊ ಗುಜರಾತಿ ಕವಿ ತಶೆಂಚ್ ವಿಮರ್ಶಕ್ ಸೀತಾಂಶು ಯಶಶ್ಚಂದ್ರ ಹಾಂಣಿ ಭಾರತಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಕಾವ್ಯಾವಿಶಿಂ ಮನಾಕರ್‍ಶಿತ್ ರಿತಿನ್ ಉಲೊವ್ನ್ "ಕವಿತಾ ಸಮ್ಜುಂಚ್ಯೊ ಭಾರತೀಯ್ ರಿತಿ"ವಿಶಿಂ ಗಜಾಲಿ ಕೆಲ್ಯೊ.
ಕವಿತಾ ಟ್ರಸ್ಟಾನ್ ಮಾಂಡುನ್ ಹಾಡಲ್ಲ್ಯಾ ಸವ್ಯಾ ಜೇಮ್ಸ್ ಆನಿ ಶೋಭಾ ಮೆಂಡೊನ್ಸಾ ಕವಿತಾ ಉಪನ್ಯಾಸಾವೆಳಿಂ ಪದ್ಮಶ್ರೀ ತಶೆಂಚ್ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ಆನಿ ಹೆರ್ ಸಂಸ್ಥ್ಯಾಂ ಥಾವ್ನ್ ಮಾನ್ ಜೊಡಲ್ಲ್ಯಾ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಯಶಶ್ಚಂದ್ರ ಹಾಂಣಿ ಆಪುರ್ಬಾಯೆನ್ ಉಲಯ್ತಾನಾ ಹಾಜರ್ ಆಸಲ್ಲೊ ಹರ್‍ಯೆಕ್ಲೊ ಮನೀಸ್ ತಾಚಿಂ ಹರ್‍ಯೆಕ್ ಉತ್ರಾಂ ಬೋವಚ್ ಧ್ಯಾನಾನ್ ಮತಿಂತ್ ಪಚೊವ್ನ್ ಆಸ್ಚೆಂ ದಿಷ್ಟಿಕ್ ಪಡ್ಲೆಂ.
ಸೀತಾಂಶು ಯಶಶ್ಚಂದ್ರ ಸಮಕಾಳೀನ್ ಗುಜರಾತಿ ಸಾಹಿತ್ಯಾಚೊ ಫಾಮಾದ್ ಕವಿ ತಶೆಂ ನಾಟಕ್‌ಕಾರ್. ತೊ ಏಕ್ ವಿಮರ್ಶಕ್, ಅನುವಾದಕ್ ತಶೆಂ ಶಿಕ್ಷಣ್ ತಜ್ಞ್ ಸಯ್ತ್. ತಾಣೆ ತಾಚ್ಯೊ ಕವಿತಾ ತಶೆಂ ನಾಟಕಾಂತ್ಲೆ ವಿಂಚ್ಲಲೆ ಭಾಗ್ ಪ್ಯಾರಿಸ್, ಬರ್ಲಿನ್, ಫ್ರಾಂಕ್‌ಫರ್ಟ್, ಸ್ಟಟ್‌ಗಾರ್ಡ್, ಮೊಸ್ಕೊ, ರೆಗಾ, ಕ್ರೋಯೆಶಿಯಾ, ನ್ಯೂಯೋರ್ಕ್, ಚಿಕಾಗೊ, ಲೊಸ್ ಏಂಜಲೀಸ್, ಸೋಲ್ ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್ ಭಾರತಾಚ್ಯಾ ವೆವೆಗ್ಳ್ಯಾ ಶೆರಾಂನಿ ವಾಚ್ಲ್ಯಾತ್. ತೆ ಎಕ್ಲೆ ಫುಲ್‌ಬ್ರೈಟ್ ಸ್ಕೊಲರ್ ತಶೆಂ ಫೋರ್ಡ್ ವೆಸ್ಟ್ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಫೆಲೊಶಿಪ್ ಜೊಡ್ಪಿ ಮನೀಸ್. ಯಶಶ್ಚಂದ್ರಾನ್ ಆಮೇರಿಕಾ ಥಾವ್ನ್ ಸಾಹಿತ್ಯಾಂತ್ ಆನಿ ಭಾರತಾ ಥಾವ್ನ್ ಕವಿತೆಂತ್ ಡೊಕ್ಟರೇಟ್ ಪದ್ವ್ಯೊ ಜೊಡ್ಲ್ಯಾತ್. ತಾಂಣಿ ಸೌರಾಷ್ಟ್ರ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಾಚೆ ಉಪಕುಲಪತಿ ಜಾವ್ನ್ ವಾವ್ರ್ ಕೆಲಾ. ಯುಜಿಸಿ ಎಮಿರೆತುಸ್ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಆನಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ್ ಉಪನ್ಯಾಸಕ್, ತಶೆಂ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ತರ್ಫೆನ್ ಭಾರತೀಯ್ ಸಾಹಿತ್ಯಾಚ್ಯಾ ಮ್ಹಾಗ್ರಂಥಾಚೊ ಸಂಪಾದಕ್ ಜಾವ್ನ್ ವಾವ್ರ್ ದಿಲಾ.
ಚಡಿತ್ ಕರುನ್ ಕವಿ, ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ತಶೆಂ ಸಾಹಿತ್ಯಾಚೆ ಮೋಗಿ ಹಾಜರ್ ಆಸಲ್ಲ್ಯಾ ಹ್ಯಾ ಕಾರ್ಯಾಚಿ ಸುರ್‍ವಾತ್ ಕರ್‍ತಾಂ "ಧೈರಾದಿಕ್ ಇಷ್ಟಾಂನೊ" ಮ್ಹಣುನ್ ಸಂಭೋದನ್ ಕರುನ್ ತಾಂಣಿ ತಾಂಚೊ ಉಪನ್ಯಾಸ್ ಆರಂಭ್ ಕೆಲೊ. "ಆಪ್ಣಾಕ್ ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್, ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಪ್ರದೇಶಾಚ್ಯೆ ಭಾಶೆನ್ ಯಾ ಆಪ್ಲೆ ಮಾಯ್‌ಭಾಶೆನ್ ಕವಿತಾ ತಶೆಂ ಸಾಹಿತ್ಯಾಚೊ ಹೆರ್ ಪ್ರಕಾರ್ ಬರೊಂವ್ಚ್ಯಾ ಖಂಯ್ಚ್ಯಾಯ್ ಬರೊವ್ಪ್ಯಾಕ್ ಹಿ ಏಕ್ ಗೌರವಾಚಿ ಗಜಾಲ್. ಕೊಂಕಣಿ ಕವಿಂ ಮಧೆಂ ತಶೆಂಚ್ ಕೊಂಕಣಿ ಭಾಷಾಭಿಮಾನಿ ಮಧೆಂ ಆಸ್ಚೆಂಚ್ ಏಕ್ ಗೌರವಾಚಿ ಗಜಾಲ್. ಭಾಸ್ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ತಿ ಬರೊವ್ಪ್ಯಾಂಕ್ ಕೊಣೇಂಯ್ ದಿಲ್ಲಿ ನಾಸ್ತಾ. ಆಮ್ಚ್ಯಾ ತಸಲ್ಯಾ ದೇಶಾಂತ್, ಎಕಾ ಬರೊವ್ಪ್ಯಾಕ್ ಕಿತ್ಲ್ಯೋಯ್ ಭಾಸೊ ಉಪಲಬ್ದ್ ಆಸಾತ್. ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಆನಿ ಹಿಂದಿ ತ್ಯಾ ಪಯ್ಕಿಚ್ಯೊ ಆಸಾತ್. ಚಡಿತ್ ವಾಚ್ಪಿ ಆಸ್ಚೆ ಭಾಶೆಂತ್ ಬರೊಂವ್ಚ್ಯಾಂತ್ ಜಾಯ್ತೆ ಫಾಯ್ದೆ ಆಸಾತ್. ಹಾಂಗಾಸರ್ ಹ್ಯಾ ಜಮ್ಯಾಂತ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ್ ಸ್ತರಾರ್ ನಾಂವ್ ಕೆಲ್ಲೆ ಲೇಖಕ್ ಆಸಾತ್. ಮೆಲ್ವಿನ್ ರೊಡ್ರಿಗಸ್ ತ್ಯಾ ಪಯ್ಕಿ ಎಕ್ಲೊ. ತೊ ಅಖಂಡ್ ಭಾರತಾನ್ ಪಳೆಂವ್ಚೆ ತಸಲೆಂ ಕೊಂಕಣಿಚೆಂ ಮುಖಮಳ್. ಆಮಿ ಎಕ್ಯೆ ಆಮ್ಕೆ ಭಾಷೆಂತ್ ಬರೊಂವ್ಚಿ ವಿಂಚವ್ಣಿ ಕೆಲ್ಯಾ. ಆಮಿ ತ್ಯೆ ಭಾಷೆಂತ್ ಜಲ್ಮಲ್ಯಾಂವ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಖಾತೀರ್ ಹಿ ವಿಂಚವ್ಣಿ ಜಾಂವ್ಕ್ ನಾ. ತ್ಯಾ ದೆಕುನ್ ಹೆಂ ವಿಶೇಷಣ್ "ದೈರಾಧಿಕ್ ಇಷ್ಟಾಂನೊ" ಆಪ್ಣೆಂ ವಾಪರ್‍ಲೆಂ" ಮ್ಹಣಾಲೊ ಪ್ರೊ. ಸೀತಾಂಶು
ಭಾರತೀಯ್ ಕಾವ್ಯಾಂತ್ 'ಸೌಮ್ಯ'
"ರಬೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಗೋರಾನ್ ಸ್ಥಾಪನ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ವಿಶ್ವಭಾರತಿಚೊ ಕುಲಪತಿ ಜಾವ್ನಾಸಲ್ಲೊ ಗುಜರಾತಿ ಕವಿ ಉಮಾಶಂಕರ್ ಜೋಷಿ ದೋನ್ ಸಬ್ದಾಂವಿಶಿಂ ಅಶೆಂ ಉಲಯ್ತಾ -' ಸೌಮ್ಯ' ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ 'ಮೊವಾಳಾಯ್', ಆನಿ ಸಂಸ್ಕೃತ್ ಸಬ್ದ್ 'ಕ್ಷಾತರ್' ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ 'ಶಕ್ತಿಚೆ ಭಕ್ತ್'. ಹಾಂಗಾಸರ್ ಶಕ್ತಿ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಅಧಿಕಾರ್. ಹೊ ಸಬ್ಧ್ ಗುಜರಾತಿ ಭಾಶೆಂತ್ ಬದಲ್ಲಾ. ಕೊಣಾಯ್ಕಿ ಭೃಷ್ಟ್ ಮ್ಹಣುನ್ ವೊಲಾಂವ್ಕ್ ತೊ ವಾಪರ್‍ತಾತ್. ತ್ಯಾದೆಕುನ್ 'ಕ್ಷಾತರ್' ಆಸಲ್ಲೊ ಸಬ್ದ್ ಗುಜರಾತಿಂತ್ 'ಚಾಕ್ಟೊ' ಜಾಲಾ. ತಶೆಂ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಘಮಂಡಿ, ಉಪ್ರಾಳಿ, ಆಪ್ಣಾಚೆರ್ ನಿಯಂತ್ರಣ್ ಹೊಗ್ಡಾಯಿಲ್ಲೊ ಮನೀಸ್ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ಅರ್ಥ್ ಜಾತಾ. ತೆ ಅಧಿಕಾರಾಚಿ ಪುಜಾ ಕರ್‍ತಾತ್, ಪುಣ್ ಹೊ ಅಧಿಕಾರ್ ನಿಯಂತ್ರಣಾಂತ್ ದವ್ರುಂಕ್ ತೆ ಸಕನಾಂತ್. ಸಾಸ್ರಾಂನಿ ವರ್ಸಾಂ ಥಾವ್ನ್ ಭಾರತೀಯ್ ಕವಿತಾ ಹೆಂಚ್ ಕರೀತ್ ಆಯ್ಲ್ಯಾ. ಪುಣ್ ಸೌಮ್ಯ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಕಿತೆಂ? ಉಮಾಶಂಕರ್ ಜೋಷಿ ತುಮ್ಕಾಂ ಹ್ಯಾ ಸಬ್ದಾಚ್ಯಾ ಮುಳಾಕ್ ಆಪೊವ್ನ್ ವ್ಹರ್‍ತಾ. ಹ್ಯಾ ಸಬ್ದಾಚೆಂ ಮೂಳ್ 'ಸೋಮ್' ಸಬ್ದಾಂತ್ ಆಸಾ. ತಶೆಂ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಮ್ಹೊಂವ್ ಯಾ ಆದಿಕಾಳಾ ಥಾವ್ನ್ ಸನ್ನೇಶಿ ಪಿಯೆವ್ನ್ ಆಯಿಲ್ಲೆ ತಸಲೊ ರೋಸ್. ತುಮಿ ಹೊ ದೈವಿಕ್ ಸೋಮ್ ಪಿಯೆಲೊ ತರ್ ತುಮಿ ಮೊವಾಳ್ ಜಾತಾತ್ ಆನಿ ತುಮಿ ಫುಗ್ ಘಾಲ್ಲೊ ಸೋಮ್ ಪಿಯೆಲ್ಯಾತ್ ತರ್ ತುಮಿ ತುಮ್ಚೆರ್ ನಿಯಂತ್ರಣ್ ಹೊಗ್ಡಾಯ್ತಾತ್. ಕೊಂಕಣಿ ಆನಿ ಗುಜರಾತಿ ಲೊಕಾಥಂಯ್ ದಿಸ್ಚಿ ಜೆರಾಲ್ ಏಕ್ ಗಜಾಲ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ತಾಂಚೆ ಥಂಯ್ ಆಸ್ಚಿ ಮೊವಾಳಾಯ್. ಹ್ಯೆ ಭಾಶೆಂಚೊ ಲೋಕ್ ಎಕಾ ಆಮ್ಕೆ ವೊಳಿಭಾಯ್ರ್ ತಾಂಚೊ ತಾಳೊ ಉಬಾರುನ್ ಉಲಯ್ನಾ. ಭಾವಾಡ್ತಾಚಿಂ ಉಪಕರಣಾಂ ವಾಪರುನ್ ಆಪ್ಣಾಕಚ್ ನಿಯಂತ್ರಣಾರ್ ದವ್ರುಂಕ್ ಹ್ಯೊ ಭಾಸೊ ತುಕಾ ಶಿಕಯ್ತಾತ್. ಭಾರತೀಯಾಂಕ್ ಸುಕ್ಶೀಮ್ ಕಾನ್ ಆಸಾತ್. ತ್ಯಾದೆಕುನ್ ಮೊವಾಳಾಯೆನ್ ಉಲಯಿಲ್ಲೆಂ ತಾಂಕಾಂ ಸಲೀಸಾಯೆನ್ ಸಮ್ಜತಾ.
"ಹಿ ಮೊವಾಳಾಯ್ ಭಾರತೀಯ್ ಕವಿತೆಚ್ಯಾ ಸಂದರ್ಭಾಂತ್ ಕಶಿ ಯೆತಾ ಪಳೆವ್ಯಾಂ. ಜೊ ಆಯ್ಕುಪಿ ಆಸಾ, ತೊ 'ಸಹೃದಯ' - 'ಹೃದಯ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಕಾಳೀಜ್. ಸಹೃದಯ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಜಿತೆಂ ಕಾಳೀಜ್. ಕೊಂಕಣಿ ಭಾಷೆಕ್ ವಿಶೇಸ್ ಲಕ್ಷಣಾಂ ಆಸಾತ್. ಹೆರ್ ಭಾಸಾಂಕ್ ರಾಜ್ಯ್ ಅಧಿಕಾರಾಕ್ ಸರ್ ಕರ್‍ಯೆತಾ ತಸಲ್ಯಾ ಭೂಗೋಳಿಕ್ ಪ್ರದೇಶಾಚಿ ಸವ್ಲತಾ ಆಸಾ. ಪುಣ್ ಕೊಂಕಣಿ ತಸಲ್ಯಾ ಭಾಸಾಂಕ್ ತಸಲಿ ಸುವಿಧಾ ನಾ. ಹಿ ಭಾಸ್ ಚ್ಯಾರ್ ರಾಜ್ಯಾಂನಿ ವಾಂಟುನ್ ಗೆಲ್ಯಾ. ತರೀ ತಿ ಏಕ್ ಜಾವ್ನ್ ಉರ್‍ಲ್ಯಾ. ತಿ ಜಿತಿ ಉರ್‍ಲ್ಯಾ ಜಾಲ್ಯಾರ್ ತುಮ್ಚೆವರ್ವಿಂ. ರಾಜ್ಯಾನ್ ದಿಂವ್ಚ್ಯಾ ಆಧಾರಾವರ್ವಿಂ ನ್ಹಯ್. ಲೊಕಾಚ್ಯೆ ಮಜತೆನ್" ಮ್ಹಣ್ ತೊ ಸಾಂಗಲಾಗ್ಲೊ.
ಹ್ಯಾವೆಳಿಂ, ಯಶಶ್ಚಂದ್ರಾನ್ ಜೇಮ್ಸ್ ಆನಿ ಶೋಭಾ ಮೆಂಡೊನ್ಸಾಚೊ ಉಲ್ಲೇಕ್ ಕರುನ್ ತಾಂಚ್ಯೆ ಮಜತೆನ್ ಹೊ ವರ್ಸುಗೆಚೊ ಉಪನ್ಯಾಸ್ ಚಲುನ್ ಆಸಾ. ತಿಂ ಆನಿ ಕವಿತಾ ಟ್ರಸ್ಟಾಚೆ ವಾಂಗ್ಡಿ ನೀಜ್ ಜಾವ್ನ್ ಭಾಶೆಚ್ಯಾ ಆನಿ ಸಾಹಿತ್ಯಾಚ್ಯಾ ಮೊಗಾನ್ ತೊವಲ್ಲೆ ಸಹೃದಯಿ ಮ್ಹಣುನ್ ಮ್ಹಳೆಂ.
ಸರಲ್ಲ್ಯಾ ಕಾಳಾಥಂಯ್ ಸಂಬಂಧ್
"ಭಾರತೀಯ್ ಲೋಕ್ ಸಗ್ಳ್ಯಾನ್ ಆಸಾ. ತೆ ಗೆಲ್ಲ್ಯಾ ಗಾಂವಾಂತ್ ಕಿತೆಂಚ್ ಹೊಗ್ಡಾಯ್ನಾಸ್ತಾಂ ಸಕ್ಕಡ್ ಜೋಡ್ನ್ ಘೆತಾತ್. ಗೆಲ್ಲ್ಯಾ ಗಾಂವಾಂತ್ ತಾಂಣಿ ಜೊಡುನ್ ಘೆಂವ್ಚೊ ಹೊ ಸಂಬಂಧ್ ವಿಚಿತ್ರಾಂಚೊ. ಪಯ್ಶಿಲ್ಯಾ ಗಾಂವಾಥಂಯ್ ತುಂ ತುಕಾಚ್ ಕಸೊ ಸರ್ ಕರ್‍ತಾಯ್? ಆನಿ ಪಯ್ಶಿಲ್ಯಾ ಕಾಳಾಥಂಯ್? ಭಾರತೀಯ್ ಲೋಕ್, ಚಡಿತ್ ಕರುನ್ ಹಿಂದು, ಆದಿಕಾಳಾಂತ್ ವಿದೇಶಾಂತ್ ಆಸಲ್ಲೆ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ವಿಸ್ರತಾತ್. ತುಜ್ಯಾ ಪುರ್ವಿಲ್ಯಾ ಕಾಳಾಂತ್ಲ್ಯಾ ವಿದೇಶಿ ಗಾಂವಾಕ್ ವೆಚೆಂ ತಿತ್ಲೆಂ ಸಲೀಸ್ ನ್ಹಯ್. ಥಂಯ್ಸರ್ ವಚುಂಕ್ ತುಕಾ ವೀಸಾ ಲಾಭನಾ. ಮಾಗಿರ್ ತುಜ್ಯಾ ಪುರ್ವಿಲ್ಯಾ ಕಾಳಾಕ್ ತುಂ ಕಸೊ ಪಾವ್ತಾಯ್? ತುಂವೆಂ ತೊ ಆದಿಂ ಥಾವ್ನ್ ಆತಾಂ ಪರ್‍ಯಾಂತ್ಲೊ ವ್ಹಾಳೊ ಕಸೊ ಸಾಂಬಾಳ್ಚೊ? ತುಂವೆಂ ಎಕಾಚ್ ಕಾಳಾರ್ ಜಾಯ್ತ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂಚೊ ಕಶೆಂ ಜಾಂವ್ಚೆಂ?
"ಹಿ ಬೋವ್ ಕಷ್ಟಾಂಚಿ ಗಜಾಲ್ - ಆಮ್ಕಾಂ ಆಮ್ಚ್ಯಾಚ್ ಕಾಳಾರ್ ಪಳೆನಾ ಜಾಂವ್ಚೆಂ, ಆನಿ ತಿತ್ಲೆಂ ಆಸುನ್, ಪುರ್ವಿಲ್ಯಾ ಕಾಳಾಚ್ಯಾ ವೆವೆಗ್ಳ್ಯಾ ಮುಂಡಾಂನಿ ಯಾ ಪದರಾಂನಿ ಆಮ್ಕಾಂಚ್ ದೆಖ್ಚೆಂ. 'ಸಾಹಿತ್ಯ' ಮ್ಹಳ್ಳೊ ಸಬ್ದ್ ಹ್ಯಾಚ್ ಅರ್ಥಾಚೊ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ 'ಸಾಂಗಾತಾ' ಹಾಡ್ಚೊ. ಎಕ್ಯೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿಚ್ಯಾ ದೇಶಾಂತ್ಲೊ ಕೊಣಯ್ ಬಹುಸಂಸ್ಕೃತಿಚ್ಯಾ ಭಾರತಾಕ್ ಆಯ್ಲೊ ಜಾಲ್ಯಾರ್, ತಾಕಾ ವಿಜ್ಮಿತ್ಕಾಯ್ ಭೊಗ್ತಾ ಆನಿ ತೊ ಭಾರತೀಯಾಂವಿಶಿಂ ಬೋವ್ ಊಂಚ್ ರಿತಿನ್ ಚಿಂತುಂಕ್ ಲಾಗ್ತಾ. ಕಿತ್ಯಾಕ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ತೆ ವೆವೆಗ್ಳೆ ಆಸುನಯ್ ಸಾಂಗಾತಾ ಜಿಯೆತಾತ್. ಹೆಂ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಕಿತೆಂ? ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಬರ್ಪಾಂಕ್ ಆಮಿ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಮ್ಹಣುನ್ ಕಿತ್ಯಾಕ್ ಆಪಯ್ತಾಂವ್? ಪುಣ್ ಶಿಕ್ಪ್ಯಾಂಕ್ ಆಮಿ ಸಾಹಿತಿ ಮ್ಹಣನಾಸ್ತಾಂ ಶಿಕ್ಪಿ ಮ್ಹಣುನ್ ಮಾತ್ರ್ ಕಿತ್ಯಾಕ್ ವೊಲಾಯ್ತಾಂವ್? ಶಿಕ್ಪಿ ಜಾಂವ್ಚೆಂ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಸಾಂಗಾತಾ ಉರ್‍ಚೆಂ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ಅರ್ಥ್ ಜಾಯ್ನಾ. ನೀಜ್ ಜಾವ್ನ್ ಚಡಿತ್ ಶಿಕಪ್ ಮನ್ಶಾಚೆ ವಾಂಟೆ ಕರ್‍ತಾ. ದೆಕುನ್ ಆಮ್ಚಿ ಜಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಆಸಾ, ಜಿ ಭಾಸ್, ಕವಿತಾ ಆನಿ ವಿಮರ್ಶಾಂತ್ ಸಜ್ಲ್ಯಾ, ಸಂಸ್ಕೃತಿಚಿ ಜಿ ಭಾಸ್ ಆಸಾ ತಿಕಾ ಆಮಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮ್ಹಣ್ತಾಂವ್.
"ಆಮ್ಚೆಂ ಆದ್ಲೆಂ ಜೆಂ ಆಸಾ ತಾಕಾ ತಾಚೋಚ್ ಶಿರಾಪ್ ಆಸಾ, ತಾಚೆಂಚ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ತಾಂತುಂ ಪಿಶೆಪಣ್ ಆಸಾ. ಎಕಾದಾವೆಳಾ ತುಂ ಹ್ಯಾ ಪಿಶೆಪಣಾಕ್ ಪೊಶೆವ್ನ್ ಬಸ್ತಾಯ್ ಆನಿ ತೆಂಚ್ ಸಾರ್ಕೆಂ ಮ್ಹಣ್ತಾಯ್, ತುಂ ಎಕ್ಲೊ ಫಾಮಾದ್ ವಕೀಲ್ ಜಾಶಿ, ಪುಣ್ ತುಕಾ ಕವಿ ಜಾಂವ್ಕ್ ಜಾಂವ್ಚೆಂ ನಾ. ಕವಿ ಎಕ್ಲೊ ಅಸಲ್ಯೊ ಚುಕಿ ದಾಕೊವ್ನ್ ದಿತಾ ಆನಿ ಆಪ್ಲೆಂ ಆದ್ಲೆಂ, ಅಸಲ್ಯಾ ಪಿಶೆಪಣಾಥಾವ್ನ್ ಆನಿ ಶಿರಾಪಾಂ ಥಾವ್ನ್ ಮುಕ್ತ್ ಕರ್‍ತಾ.
"ಹಾಂಗಾಸರ್ ಆದಿ ಕವಿ ಕೊಣ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಸವಾಲ್ ಉದೆತಾ. ಋಗ್ವೇದಾಂತ್, ಸಭಾರ್ ಸೊಭಿತ್ ಕವಿತಾ ಆಸಾತ್. ಹ್ಯೊ ಕವಿತಾ ದಾದ್ಲ್ಯಾಂನಿ ತಶೆಂ ಬಾಯ್ಲಾಂನಿ ಬರಯಿಲ್ಲ್ಯೊ.ಮನ್ಶಾಕುಳಾಚ್ಯೆ ಚರಿತ್ರೆಚ್ಯಾ ದಾಕ್ಲ್ಯಾಂ ಪ್ರಕಾರ್ ಹ್ಯೊ ಬೋವ್ ಪರ್‍ನ್ಯೊ ಕವಿತಾ. ತರೀ ವೇದಾಚ್ಯಾ ಹ್ಯಾ ಕವಿಂಕ್ ಕೊಣಯ್ ಆದಿಕವಿ ಮ್ಹಣುನ್ ಆಪಯ್ನಾ. ಭಾರತಾಂತ್ ಆದಿಕವಿ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ಎಕ್ಲೊಚ್ ಆಸಾ. ತೊ ವಾಲ್ಮೀಕಿ. ವಾಲ್ಮೀಕಿ ಎಕ್ಲೊ ರಾನ್ವಟಿ ಮನೀಸ್. ಭಾಯ್ಲ್ಯಾ ಜಗಾಕ್ ಮೆಳಲ್ಲೊ ನ್ಹಯ್. ಭಾರತಾಂತ್ ಸೃಷ್ಟಿಶೀಳತಾ ಸಮ್ಜುಂಚ್ಯೊ ರಿತಿ ವೆವೆಗ್ಳ್ಯೊ ಆಸಾತ್. ಹ್ಯೊ ರಿತಿ ಆಮ್ಕಾಂ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಪುರ್‍ವಿಲ್ಯಾಕಾಳಾ ಲಾಗಿಂ ತಶೆಂ ಆಯ್ಚ್ಯಾ ಕಾಳಾಲಾಗಿಂ ಸಂಬಂಧ್ ಜಿತೊ ದವ್ರುಂಕ್ ಮಜತ್ ಕರ್‍ತಾತ್. ತಶೆಂ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಕೊಂಕಣಿ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಕ್ರಿಸ್ತ ಪುರಾಣಾಥಾವ್ನ್ ಸುರು ಜಾಲ್ಲೆಂ ನ್ಹಯ್, ತೆಂ ಭಾರತಾಚ್ಯಾ ಸಾಹಿತ್ಯಾಮಾರಿಫಾತ್ ಆರಂಭ್ ಜಾಲ್ಲೆಂ. ತೆಂ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂಥಾವ್ನ್ ದೆಂವುನ್ ಆಯಿಲ್ಲೆಂ - ಆಮಿ ಪಾಪಾರಿ ನ್ಹಯ್, ಆಮಿ ಆಖ್ಖ್ಯಾ ಸಂಸಾರಾಂತ್ಲೆ ಗ್ರೇಸ್ತ್ ಬರೊವ್ಪಿ. ಆಮಿ ಆಮ್ಚೆಂ ಭಿತರ್‍ಲೆಂ ಆಂಗಣ್ ಖೊಂಡ್ಲೆಂ ಜಾಲ್ಯಾರ್, ಆಮಿ ತ್ಯೆ ಮಾತ್ಯೆಂತ್ ಉಪಾಟ್ ಶಿರಿ ದೆಖುಂಕ್ ಸಕ್ತಲ್ಯಾಂವ್. ವಾಲ್ಮೀಕಿ ಎಕ್ಲೊ ಸಹೃದಯ. ತೊ ಪಯ್ಲೆಂ ಎಕ್ಲೊ ವಾಚ್ಪಿ, ಆಯ್ಕುಪಿ. ತಾಕಾ ಕವಿತಾ ಬರೊಂವ್ಕ್ ಝುಜಾಥಳಾಂಕ್ ಪಾಂವ್ಚಿ ಗರ್ಜ್ ಉದೆಲಿನಾ. ಎಕಾ ಶಿಕಾರೆಗಾರಾನ್ ದೋನ್ ಸುಕ್ಣ್ಯಾಂ ಮದ್ಲ್ಯಾ ಎಕಾಚಿ ಶಿಕಾರಿ ಕರ್‍ಚೆಂಚ್ ತಾಚ್ಯೆ ಮ್ಹಾನ್ ಕವಿತೆಚೆಂ ಕಾರಣ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ಪಾವ್ಲೆಂ" ಮ್ಹಣಾಲೊ ಯಶಶ್ಚಂದ್ರ ವಾಲ್ಮೀಕಿಚ್ಯೊ ಥೊಡ್ಯೊ ವೊಳಿ ವಾಚೀತ್.
ಭಾಶೆಲಾಗಿಂ ಸಂಬಂಧ್
"ಆಮಿ ಆಮ್ಕಾಂ ಭಾಶೆಲಾಗಿಂ ಸಂಬಂಧ್ ರಚ್ತಾಂವ್. ಯುರೋಪ್ ತಶೆಂ ಭಾರತಾಂತ್ ಅರ್ಥ್ ಕರ್ನ್ ಘೆಂವ್ಚಿಂ ದೋನ್ ವೆಗ್ಳಿಂ ವಿಧಾನಾಂ ಆಸಾತ್. ಯುರೊಪಾಂತ್, ಬಾರಾವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾ ಪಾಸುನ್ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ತೆಂ ಲಾತಿನಾಂತ್ ಸೊಡುನ್ ಹೆರ್ ಭಾಶೆಂತ್ ಬರಯ್ನಾತಲ್ಲೆ. ಭಾರತಾಂತ್ ಆಧುನಿಕ್ ಭಾಸಾಂನಿ ಬರೊಂವ್ಕ್ ಸುರು ಕರ್‍ತಾನಾ, ಯುರೋಪಾಂತ್ ಇಕ್ರಾವ್ಯಾ ಬಾರಾವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂತ್ ದಾಂತೆನ್ ಬರೊಂವ್ಕ್ ಸುರು ಕೆಲ್ಲೆಂ. ಕರ್ನಾಟಕಾಂತ್ಲೆಂ 'ವಡ್ಡಾರಾಧನೆ' ಆನಿ 'ಕವಿರಾಜಮಾರ್ಗ' ತಿಕ್ಕೆಶೆ ಪಯ್ಲೆಂಚಿಂ, ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಆಟ್ವ್ಯಾ ನೊವ್ಯಾ ಶತಮಾನಾಂತ್ಲಿಂ. ದಾಂತೆನ್ ತಿಕ್ಕೆಶೆ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಬರೊಂವ್ಕ್ ಸುರ್‍ವಾತ್ ಕೆಲ್ಲಿ. ದಾಂತೆನ್ ಇತಾಲಿಯನ್ ಭಾಶೆಂತ್ ಬರೊಂವ್ಕ್ ಸುರು ಕರ್‍ಚೆ ಆದಿಂ ತಿ ಭಾಸ್ ಪೊಜ್ಡಿ ಮ್ಹಣುನ್ ಲೋಕ್ ಲೆಕ್ತಾಲೊ. ದಾಂತೆನ್ ಇತಾಲಿಯನಾಂತ್ ಬರೊವ್ನ್ ಕ್ರಾಂತಿ ಕೆಲ್ಲಿಚ್ ತಿ ಭಾಸ್ ಫಾಮಾದ್ ಜಾಲಿ. ಲಾತಿನಾಚಿ ರಾಜ್ವಟ್ಕಾಯ್ ಧರ್ಣಿಕ್ ಶೆವ್ಟಾಲಿ. ನವೆಂ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಉದೆಲೆಂ. ಭಾರತಾಂತ್ ತರ್, ಸಗ್ಳಿ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಆತುರಾಯೆಚಿ ಆಸಲ್ಲಿ. ಕಾಳಿದಾಸಾಕ್ ತುಮಿ ವಾಚ್ಲೆಂ ಜಾಲ್ಯಾರ್, ಥಂಯ್ಸರ್ ರಾಯ್ ದುಶ್ಯಂತಾ ಸಂಸ್ಕೃತಾಂತ್ ಉಲಯ್ತಾ ಆನಿ ರಾಣಿ ಶಕುಂತಳಾ ಪ್ರಾಕೃತಾಂತ್. ಅಶೆಂ ಆಸುನಯ್ ಖರ್‍ಯಾ ಮೊಗಾನ್ ತಿಂ ಜಿಯೆತಾತ್. ಥಂಯ್ಸರ್ ಆನ್ಯೇಕ್ ತಿಸ್ರಿ ಭಾಸ್ ಆಸಲ್ಲಿ - ಅಪಭೃಂಸ. ತಿ ಮ್ಹೆಳಿ ಭಾಸ್ ಮ್ಹಣುನ್ ಚಿಂತಾಲೆ. ಪುಣ್ ಹಿ ಭಾಸ್ ಸಾಹಿತ್ಯಾಚಿ ಭಾಸ್ ಆಸಲ್ಲಿ. ಕಬೀರ್ ತಶೆಂ ಹೆರಾಂನಿ ಹ್ಯೆ ಭಾಶೆನ್ ಬರಯ್ಲೆಂ. ತೆ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಕವಿ ಜಾವ್ನಾಸಲ್ಲೆ. ಹ್ಯೊ ತೀನ್ ಭಾಸೊ ಎಕಾಮೆಕಾಚ್ಯಾ ಸಂಪರ್ಕಾಂತ್ ಆಸುನ್, ಎಕಾಮೆಕಾ ಮಧೆಂ ತಾಂಚೆಂ ಯೆವೆಂ-ದೆವೆಂ ಆಸಲ್ಲೆಂ. ಹೊಚ್ ಸಂಬಂಧ್ ಆಧುನಿಕ್ ಭಾರತಾಚ್ಯಾ ಭಾಸಾಂನಿ ಝಳ್ಕೆಕ್ ಯೆತಾ. ಆಮಿ ಹರ್ಯೆಕ್ಲ್ಯಾನ್ ಆನ್ಯೇಕ್ಲ್ಯಾಲಾಗಿಂ ಸಂಬಂಧ್ ರುತಾ ಕರುಂಕ್ ಜಾಯ್. ಹಿಂದಿನ್ ಅಧಿಕಾರಾಚ್ಯೊ ಭಾಸ್ ಜಾವ್ನಾಸ್ಚಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಯಾ ಪರ್ಶಿಯನ್ ಜಾಂವ್ಚೆಂ ನ್ಹಯ್
ದೇಸಾಂತರ್ ಭೊಂವ್ಚ್ಯಾ ಸನ್ನೆಶಿಂಚಿ ಭಾಸ್ ಹಿಂದಿ ಮ್ಹಣುನ್ ತಿಕಾ ನಾಂವ್ ಆಸಲ್ಲೆಂ. ತಶೀಚ್ ತಿಣೆ ಆತಾಂಯ್ ಉರಜಾಯ್. ರಾಜ್ಯ್ ಭಾಸ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ತಿಣೆಂ ನೆಗಾರಿಜೆ. ಎಕಾ ಕವಿಕ್ ಭಾಶೆಚಿ ವಿಂಚವ್ಣ್ ಫಕತ್ ಧೈರ್ ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್ ಮೈಪಾಸ್ ಸಯ್ತ್" ಮ್ಹಣಾಲೊ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಸೀತಾಂಶು.
ವೈಯುಕ್ತಿಕ್ ತಶೆಂ ಉಗ್ತಿ ಕವಿತಾ
"ಭಾರತ್ ದೇಶ್ ಕವಿತಾ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ತಿ ಹಜಾರೊಂ ರಿತಿಂನಿ ವಾಚ್ತಾ ಆನಿ ಆಯ್ಕತಾ. ತೆಂಚ್ ಆಮ್ಚೆಂ ಬಳ್. ಎ.ಕೆ. ರಾಮಾನುಜನಾನ್, ಚಿಕಾಗೊಂತ್ ಶಿಕೊವ್ನ್ ಆಸಲ್ಲ್ಯಾ ಪ್ರೊಫೆಸರಾನ್ ಕನ್ನಡ ಭಾಶೆಂತ್ ಆಸಲ್ಲ್ಯಾ ದೋನ್ ಸಬ್ದಾಂವಿಶಿಂ ಉಲ್ಲೇಕ್ ಕೆಲ್ಲೊ -'ಅಹಂ' ಯಾ 'ಅಕಂ' ಆನಿ 'ಪುರಂ'. 'ಅಹಂ' ಯಾ 'ಅಕಂ' ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ವೈಯುಕ್ತಿಕ್ ಯಾ ಲಿಪ್ತಿ ಸುವಾತ್. 'ಪುರಂ' ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಉಗ್ತಿ ಸುವಾತ್. ಯುರೋಪಾಂತ್, ಶೆರಾಂತ್ಲೊ ಮಧ್ಲೊ ಜಾಗೊ ಉಗ್ತೊ ಆಸ್ತಾ, ಆನಿ ಘರ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ತೆಂ ಖಾಸ್ ವೈಯುಕ್ತಿಕ್ ಆಸ್ತಾ. ತೆಂ ಇತ್ಲೆಂ ಖಾಸ್ಗಿ, ಕೊಣೇಂಯ್ ಪರ್‍ಕ್ಯಾನ್ ದಾರ್ ಬಡೊಂವ್ಕಯ್ ಆಡ್ವಾರ್‍ಲಾಂ. ಪುಣ್ ಭಾರತಾಂತ್ ರಾಂದ್ಪಾಕೂಡ್ ಯಾ ಜೆವ್ಣಾಸಾಲ್ ಖಾಸ್ಗಿ ತರ್, ಭಾಯ್ಲೊ ಸೊಪೊ ಜಂಯ್ ಸೈರೆ ಯೇವ್ನ್ ಬಸ್ತಾತ್, ತೊ ಉಗ್ತೊ ಆಸ್ತಾ. ಬಾಪಯ್ ಜೆನ್ನಾಂ ಭಾಯ್ಲ್ಯಾ ಸೊಪ್ಯಾರ್ ಬಸುನ್ ಸೈರ್‍ಯಾಂ ಸಾಂಗಾತಾ ಉಲೊವ್ಣೆಂ ಕರ್‍ತಾ, ತವಳ್ ತೊ ಸೊಪೊ ಉಗ್ತೊ ಆಸಲ್ಲೊ ವೈಯುಕ್ತಿಕ್ ಜಾವ್ನ್ ಪರಿವರ್ತಿತ್ ಜಾತಾ ಆನಿ ಆಂಗಣ್ 'ಉಗ್ತೆಂ' ಜಾತಾ, ಸಾಂಜೆವೆಳಾರ್, ಆಜೊ ಗಾಂವ್ಕಾರಾಂಕ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಆಂಗ್ಣಾಂತ್ ಕಾಣಿಯೊ ಸಾಂಗ್ತಾ, ತವಳ್ ತೆಂ ಆಂಗಣ್ 'ವೈಯುಕ್ತಿಕ್' ಯಾ ಖಾಸ್ಗಿ ಜಾವ್ನ್ ಘುಂವ್ತಾ. ಫೆಸ್ತಾಂ ವೆಳಾರ್ ಆಖ್ಖೊ ಗಾಂವ್ ವೈಯುಕ್ತಿಕ್ ಯಾ ಖಾಸ್ಗಿ ಜಾವ್ನ್ ಬದಲ್ತಾ. ತ್ಯಾ ದೆಕುನ್ ಭಾರತಾಂತ್ ಖಾಸ್ಗಿ ತಶೆಂ ಪರ್ಗಟ್ ಸಂಬಂಧ್ ವೆಗ್ಳೆಚ್ ಆಸ್ತಾತ್. ಹ್ಯೆ ಬದ್ಲಾವಣೆಕ್ ಲಾಗುನ್ ಭಾರತಾಂತ್ ಖಾಸ್ಗಿ ಆನಿ ಉಗ್ತಿ ಕವಿತಾ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ನಾ. ಭಾರತೀಯ್ ಆಯ್ಕುಪಿ ಜೊ ಆಸಾ, ತೊ ಸದಾಂಚ್ ಸಹೃದಯ, ಜಾಚೆಂ ಹೃದಯ್ ಜೆಂ ಆಸಾ ತೆಂ ಆರ್ಟಿಫಿಶಿಯಲ್ ವೊಂಯೆಂ ಭಿತರ್ ಕೈದಿ ಜಾವ್ನ್ ಉರನಾ. ತೆಂ ವೊಂಯೆಂಚ್ಯಾ ಭಾಯ್ರ್ ಭಿತರ್ ಉಡ್ಕಾಣಾಂ ಮಾರುನ್ ಆಸ್ತಾ, ಹ್ಯಾ ಕಾಳ್ಜಾಕ್ ರಂಧ್ರ್ ಆಸಾತ್, ಹೆಂ ಕಾಳೀಜ್ ಸದಾಂಕಾಳ್ ವ್ಹಾಂವ್ತೆಂ" ಮ್ಹಣಾಲೊ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಯಶಶ್ಚಂದ್ರ.
"ಮಹಾಭಾರತ್ ಆನಿ ರಾಮಾಯಣ ಸೀರಿಯಲಾಂ ಟಿವಿಚೆರ್ ದಾಕಯ್ತಾನಾ ಮುಂಬಯ್ಚೆ ರಸ್ತೆ ಮರುಭುಂಯ್ ಜಾವ್ನ್ ಬದಲ್ತಾಲೆ. ಫಕತ್ ಹಿಂದು ಪ್ರದೇಶಾಂನಿ ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್, ಹೆರ್ ಪ್ರದೇಶಾಂನಿ ಸಯ್ತ್ ಅಶೆಂಚ್ ಘಡ್ತಾಲೆಂ. ಹಿ ಭಾರತಾಚಿ ಅಸ್ಮಿತಾಯ್. ಮುಸ್ಲಿಮ್ ಜಾಂವ್, ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಯಾ ಸಿಖ್ಖ್, ಸರ್ವಾಂಕ್ ಮಹಾಭಾರತ ಆನಿ ರಾಮಾಯಣ ಪಳೆಂವ್ಕ್ ಜಾಯ್ ಆಸಲ್ಲೆಂ. ಕಿತ್ಯಾ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ತಿಂ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಭಾರತ್. ತ್ಯಾ ದೆಕುನ್ ತಿಂ ಆಯ್ಕುಂಕ್ ಆನಿ ಪಳೆಂವ್ಕ್ ಜಾಗ್ಯಾಕ್ ಆನಿ ವೆಳಾಕ್ ಬಾಂದ್ ನಾತಲ್ಲೊ. ತಿಂ ಸಮ್ಜುನ್ ಘೆಂವ್ಚೆ ರಿತಿಕಯ್ ಬಾಂದ್ ನಾತಲ್ಲೊ. ಎಕಾದಾವೆಳಾ ಬಾಂದ್ ಆಸಲ್ಲೊ ತರ್, ಎಕಾ ಯುರೋಪಿಯನಾನ್ ಹೋಮರಾಚೆಂ ಮ್ಹಾಕಾವ್ಯೆಂ ವಾಚಲ್ಲೆಬರಿ ಆಮಿ ಮಹಾಭಾರತ್ ಆನಿ ರಾಮಾಯಣ ವಾಚ್ತ್ಯಾಂವ್. ಭಾರತಾಂತ್ ಚಡಾವತ್ ಲೊಕಾಕ್ ಸಂಸ್ಕೃತ ಸಮ್ಜನಾ. ತರೀ ಹಿಂ ಮ್ಹಾಕಾವ್ಯಾಂ ವೆಳಾಕಾಳಾ ತೆಕಿದ್ ಬದಲ್ಲ್ಯಾಂತ್ ಆನಿ ಅನುವಾದ್ ಜಾಲ್ಯಾಂತ್. ಭಾರತ್ ದೇಶಾಂತ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಂಸಾರಾಂತ್ಲಿ ಏಕಚ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಜಂಯ್, ಋಶಿ ಮುನಿಂಚ್ಯಾ ವೇದಾಂಚ್ಯಾ ಚ್ಯಾರ್ ಧಾರ್ಮಿಕ್ ಬುಕಾಂಕ್ ದೋನ್ ಮ್ಹಾಕಾವ್ಯಾಂನಿ ಮಾರ್ನ್ ಉಡಯ್ಲಾಂ. ಹರ್‍ಯೆಕ್ಲೊ ಮನೀಸ್ ವೇದಾಚೆರ್ ಹಾತ್ ದವರ್‍ನ್ ಸೊಪುತ್ ಘೆತಾ, ಪುಣ್ ಕೊಣಯ್ ತಿಂ ವಾಚಿನಾ. ಪುಣ್ ಸರ್ವಾಂಕ್ ಮಹಾಭಾರತ ಕಳಿತ್ ಆಸಾ. ಅಸಲಿ ಏಕ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಆಮ್ಚಿ. ಅಸಲಿ ಏಕ್ ವಾಚ್ಪಾರೂಚ್ ಆಮಿ ರುತಾ ಕೆಲ್ಯಾ. ಮ್ಹಾಕಾ ಕ್ರಿಸ್ತ ಪುರಾಣ್ ವಾಚ್ತಾನಾ ದಾಧೊಸ್ಕಾಯ್ ಭೊಗ್ತಾ. ತೆಂ ವಾಚ್ತಾನಾ, ತೆಂ ಬರಯಿಲ್ಲೊ ಕವಿ ಮ್ಹಾಕಾ ಮ್ಹಜೊ ಧರ್ಮ್ ಬದ್ಲುಂಕ್ ಸಾಂಗನಾ. ಬದ್ಲಾ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ್ ಕ್ರೂರ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ಪಣ್ ತಾಣೆ ಬಾಳೊಕ್ ಜೆಜುಚ್ಯಾ ರುಪ್ಣ್ಯಾದ್ವಾರಿಂ ಕಶೆಂ ಮೊವಾಳ್, ಮೈಪಾಶಿ ಕೆಲಾಂ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಕಳಿತ್ ಕರ್‍ತಾ." ಅಶೆಂ ಪ್ರೊ. ಸೀತಾಂಶುನ್ ಸಾಂಗ್ಲೆಂ
ಬೌಧಿಕ್ ಸಂಪ್ರದಾಯ್
ಭಾರತಾಚೊ ಉಂಚ್ಲೊ ಬೌಧಿಕ್ ಸಂಪ್ರದಾಯ್ ನಾಸ್ ಜಾಲ್ಲೆವಿಶಿಂ ಕಳ್ವಳೆ ಉಚಾರಲ್ಲ್ಯಾ ಯಶಶ್ಚಂದ್ರಾನ್ ಮ್ಹಳೆಂ: "ಗಾಂಧಿಕ್ ಸೊಡ್ಲ್ಯಾರ್, ಎಕುಣ್ವಿಸಾವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಚ್ಯಾರ್ ಯಾ ಪಾಂಚ್ ಮ್ಹಾನ್ ವ್ಯಕ್ತಿಂ ಪಯ್ಕಿ ಡೊ. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಎಕ್ಲೊ. ಡೊ. ಅಂಬೇಡ್ಕರಾನ್ ಖಂಯ್ಚೋಯ್ ಏಕ್ ಧರ್ಮ್ ಆಪ್ಣಾವ್ಯೆತೊ. ಪುಣ್ ತೊ ಬೌಧ್ ಜಾಲೊ. ಜಾಯ್ತೆ ದಲಿತ್ ಕವಿ ಜೆ ಆಸಾತ್, ತೆ ನವ-ಬೌಧ ಕವಿ. ಭಾರತಾಚ್ಯಾ ಕಾವ್ಯ ಪರಂಪರೆಂತ್ ಹಿ ಏಕ್ ಮಹತ್ವಾಚಿ ಗಜಾಲ್. ಬೌಧ ಮತಾಚಿ ಗಜಾಲ್ ಜಿ ಆಸಾ ತಿ ವಿಸ್ಯಾವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂತ್ ಯಾ ದಲಿತ್ ಕವಿಂ ದ್ವಾರಿಂ ಸುರು ಜಾಲ್ಲಿ ನ್ಹಯ್. ಜಿ ಸಿರಿ, ಆಮಿ ಹೊಗ್ಡಾವ್ನ್ ಘೆತಲ್ಲಿ ತಿ ದಲಿತ್ ಕವಿಂನಿ ಆಪ್ಣಾಯ್ಲಿ. ಆಮೀಂಯ್ ತಶೆಂ ಕರುಂಕ್ ಸಾಧ್ಯ್ ಆಸಾ".
ಸೊಂಪಯ್ತಾನಾ ತಾಣೆ ನಿರ್ವಾಣ ಆಪ್ಣಾಂವ್ಚ್ಯಾ ಸಂದರ್ಭಾರ್ ವನ್ವಾಸಿ ಬಾಯ್ಲ್ ಜಾವ್ನಾಸಲ್ಲ್ಯಾ ಸೋಮ ಆನಿ ಬೌಧಿಕ್ ಕಾವ್ಯ ಬರ್‍ಪಾಂತ್ಲ್ಯಾ ತೇರಿಗಾಥಾಚಿ ಮಾರಾ - ಹಾಂಚೆ ಮಧ್ಲೆಂ ಸಂಭಾಷಣ್ ಉಲ್ಲೇಕ್ ಕೆಲೆಂ ಆನಿ ಮ್ಹಣಾಲೊ, "ಬಾಯ್ಲ್ ಜಾಂವ್ ದಾದ್ಲೊ, ತಾಂಕಾಂ 'ಹಾಂವ್' ಥಾವ್ನ್ ಉತ್ರುನ್ ವಚುನ್ 'ತುಂ' 'ಆಮಿ' ಯಾ 'ತಿಂ' ಥಂಯ್ ಪಾವುಂಕ್ ಸಾಧ್ಯ್ ಜಾಲೆಂ ಜಾಲ್ಯಾರ್, ತಾಂತುಂ ಥಾವ್ನ್ ಭಾಶೆಂತ್, ಕವಿತೆಂತ್ ಆನಿ ಜಿವಿತಾಂತ್ ಬದ್ಲಾವಣ್ ಹಾಡುಂಕ್ ಸಾಧ್ಯ್ ಜಾತಾ, ಅಸಲ್ಯೆ ಎಕ್ಯೆ ವಾಡಾವಳಿ ಖಾತೀರ್ ಆಮಿ ಸರ್‍ವಾಂನಿ ಭಾಸೊ ಉತ್ರುನ್ ಸಾಂಗಾತಾ ಯೇಂವ್ಕ್ ಜಾಯ್. ಹ್ಯೆ ದಿಶೆನ್ ಕೊಂಕಣಿಚ್ಯಾ ಆನಿ ಗುಜರಾತಿಚ್ಯಾ ಕವಿಂನಿ ತಶೆಂ ಲೇಖಕಾಂನಿ ಅನುವಾದಾಚೆಂ ಕಾಮ್ ಹಾತಿಂ ಧರುಂಕ್ ಜಾಯ್ ಮ್ಹಣುನ್ ತಾಂಣಿ ಉಲೊ ದಿಲೊ.
ವಿಂಚ್ತೊ ವಿಮರ್ಸೊ ಮಾರೆಕಾರ್, ಏಕ್ರೂಪಿ ವಿಮರ್ಶಿಕ್ ಚರೊವಾಕ್ ಬೊರ್ಗೊಳ್
ಉಪನ್ಯಾಸಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಚಲಲ್ಲ್ಯಾ ಸಂವಾದಾ ವೆಳಾರ್, ಹಾಜರ್ ಆಸಲ್ಲ್ಯಾ ಜಾಯ್ತ್ಯಾಂನಿ ವಿಚಾರಲ್ಲ್ಯಾ ಸವಾಲಾಂಕ್ ಕವಿನ್ ಜಾಪ್ ದಿಲಿ. ಆಯ್ಚ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್ 'ಪುರಾಣಾಚಿ ಥಾಪ್ಣಿ' ಚಡುನ್ ಆಸಾ ಮ್ಹಣುನ್ ಎಕ್ಲ್ಯಾನ್ ವಿಚಾರ್‍ತಾನಾ, ಜಾಪ್ ಜಾವ್ನ್ ಉಲಯಿಲ್ಲೊ ಯಶಶ್ಚಂದ್ರ 'ವಿಂಚ್ತೊ ವಿಮರ್ಸೊ' ಮಾರೆಕಾರ್, ಆಜ್ ಕಿತೆಂ ಜಾತಾ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಏಕ್ ಪಾಡ್ತ್ ಅಧಿಕಾರಾರ್ ಆಸಾ ದೆಕುನ್ ಆಮ್ಚಿ ವಿಮರ್ಶಿಕ್ ದೀಷ್ಟ್ ಸಗ್ಳಿ ತಿಚೆರ್ ಆಮಿ ಚರೊವ್ನ್ ಆಸಾಂವ್. ಮ್ಹಾಕಾ ಜಾದವ್‌ಪುರ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಾಂತ್ ಜಾಯ್ತೆ ಈಷ್ಟ್ ಆಸಾತ್ (ಪಶ್ಚಿಮ್ ಬಂಗಾಳ್) ಆನಿ ಕೇರಳಾಂತ್ ಸಯ್ತ್. ಮ್ಹಾಕಾ ವಾಮಪಂಥೀಯ್ ವಿಚಾರ್‌‍ವಾದಾಚಿ ಖರ್‍ಯಾನ್ ವೊಳಕ್ ಆಸಾ.
"ಆಮಿ ಆಮ್ಚೆ ಪಾಠ್ ಸಾರ್ಕೆ ಶಿಕುಂಕ್ ಜಾಯ್. ಆದಿಂ ಆಮಿ ಜಾಯ್ತ್ಯೊ ಚುಕಿ ಕೆಲ್ಯಾತ್. ತ್ಯೊ ಸಾರ್ಕ್ಯೊ ಕರುಂಕ್ ಆಮಿ ಶಿಕಜಾಯ್. ಖಂಯ್ಚೀಯ್ ನಾಗರಿಕತಾ ಚುಕಿವೀಣ್ ಮ್ಹಣುನ್ ಸಾಂಗುಂಕ್ ಜಾಯ್ನಾ. ಆಮಿ ಹೆಂ ಕಿತ್ಲೆಂ ವೆಗಿಂ ಸಮ್ಜುಂಕ್ ಸಕ್ತಾಂವ್, ಆಮಿ ವೆವೆಗ್ಳ್ಯಾ ಧರ್ಮಾಚೆ, ಭಾಸ್ ಉಲೊಂವ್ಚೆ, ಪ್ರದೇಶಾಂತ್ಲೆ ಜಾಲ್ಯಾರಿ, ವೆಗಿಂಚ್ ಆಮ್ಕಾಂ ಮುಕ್ತಿ ಯಾ ಸುಟ್ಕಾ ಮೆಳುಂಕ್ ಸಾಧ್ಯ್ ಆಸಾ. ಆಜ್ ಏಕ್ರೂಪಿ ವಿಮರ್ಶಾಕ್ ಬೊರ್ಗೊಳ್ ಆಸಾ. ಆಜ್ ತೀನ್ ವೊರಾಂಚೊ ಧಂಗೊ ಜಾಲೊ ತರ್, ತ್ಯಾ ಆದಿಂ ಜಾಲ್ಲೆ ಸಗ್ಳೆ ಧಂಗೆ ಆಮಿ ವಿಸರ್‍ತಾಂವ್. ತ್ಯಾ ಧಂಗ್ಯಾಂವಿಶಿಂ ಕಿತೆಂ? ಆಮಿ ತೆ ವಿಸರ್‍ಲ್ಯಾಂವ್ ಜಾಲ್ಯಾರ್ ಏಕ್ರೂಪಿ ವಿಮರ್ಸೊ ಜಾಯ್ನಾ. ಎಕಾಕಡೆ ತೀನ್ ಮ್ಹಯ್ನ್ಯಾಂಚೊ ಧಂಗೊ ಜಾಲೊ ಮ್ಹಣುನ್ ತೀನ್ ವೊರಾಂಚೊ ಧಂಗೊ ಆಮಿ ವಿಸ್ರುಂಕ್ ಫಾವೊ ನಾ. ಧಾಕ್ಟೆ ಧಂಗೆ ಆಮಿ ಸೊಸಿಜಾಯ್ ಆನಿ ವ್ಹಡ್ ಧಂಗ್ಯಾಂಕ್ ಕಾರಣ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾಂಕ್ ಶಿಕ್ಷಾ ದೀಜಾಯ್ ಮ್ಹಳೆಂ ಜಾಲ್ಯಾರ್ ಥಂಯ್ಸರ್ ಏಕ್ರೂಪಿ ವಿಮರ್ಸೊ ಜಾಲ್ಲೆಬರಿ ಜಾಯ್ನಾ. ಆಮ್ಚಿ ವಿಮರ್‍ಶಾಚಿ ದೀಷ್ಟ್ ಫಕತ್ ಎಕಾ ಧರ್ಮಾಚೆರ್, ಎಕಾ ವಿಚಾರ್‌‍ವಾದಾಚೆರ್, ಎಕ್ಯೆ ರಾಜಕೀಯ್ ಪಾಡ್ತಿಚೆರ್ ಆಮಿ ಫಾಂಕೊಂವ್ಚೆಂ ಸಾರ್ಕೆಂ ನ್ಹಯ್. ಖಂಯ್ಚ್ಯಾಯ್ ರಾಜಕೀಯ್ ಯಾ ಧಾರ್ಮಿಕ್ ವಿಚಾರಾಂಕ್ ಬಳಿ ಪಡನಾಸ್ತಾಂ ಆಮ್ಚಿ ವಿಮರ್‍ಶಾಚಿ ದೀಷ್ಟ್ ಆಮಿ ಪಾಜುಂಕ್ ಜಾಯ್" ಮ್ಹಣುನ್ ತಾಂಣಿ ಸಾಂಗ್ಲೆಂ.
ಗುಜರಾತ್ ರಾಜ್ಯ್ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಅಕಾಡೆಮಿಚೆಂ ಸಂವಿಧಾನ್ ರಾಕುನ್ ವ್ಹರುಂಕ್ ಸಲ್ವಲ್ಲ್ಯಾ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ರಾಜ್ಯ್ ಸರ್ಕಾರಾಥಾವ್ನ್ ಕಸೊ ಆಪ್ಣೆಂ ಗೌರವ್ ತಿರಸ್ಕಾರ್ ಕೆಲೊ ಮ್ಹಣುನ್ ತಾಣೆಂ ಹ್ಯಾ ಸಂದರ್ಭಾರ್ ಸಾಂಗ್ಲೆಂ.
ಉಪನ್ಯಾಸಾಚ್ಯಾ ಪಯ್ಲೆಂ, ಹ್ಯಾ ವರ್‍ಸುಗೆಚ್ಯಾ ಉಪನ್ಯಾಸಾಚೊ ಪೋಷಕ್ ಜೇಮ್ಸ್ ಮೆಂಡೊನ್ಸಾ, ತಶೆಂಚ್ ದೆವಾಧಿನ್ ಮಾವ್ರಿಸ್ ಆನಿ ಬೆನೆಡಿಕ್ಟಾ ಡಿಸೊಜಾ ಸ್ಮಾರಕ್ ಬಹುಭಾಷಾ ಕವಿಗೋಷ್ಟಿಚೊ ಪೋಷಕ್ ಡಾಯನ್ ಡಿಸೋಜಾಕ್ ಕವಿತಾ ಟ್ರಸ್ಟಾ ತರ್ಫೆನ್ ಫುಲಾಂಚೊ ತುರೊ ದೀವ್ನ್ ತಾಂಣಿ ಮಾನ್ ಕೆಲೊ.
ವಿಲಿಯಮ್ ಪಾಯ್ಸ್ ಹಾಂಣಿ ಬರೊವ್ನ್ ಸಂಪಾದನ್ ಕೆಲ್ಲೊ ಪುಸ್ತಕ್ 'ದಿ ಲ್ಯಾಂಡ್ ಕಾಲ್ಡ್ ಸೌತ್ ಕೆನರಾ' ಹ್ಯಾ ಸಂದರ್ಭಾರ್ ಕವಿತಾ ಟ್ರಸ್ಟಾಚ್ಯಾ ಟ್ರಸ್ಟಿಂನಿ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಸೀತಾಂಶುಕ್ ಭೆಟ್-ವಸ್ತ್ ಜಾವ್ನ್ ದಿಲೊ.
ಟ್ರಸ್ಟಿ ವಿಲಿಯಮ್ ಪಾಯ್ಸಾನ್ ಉಪನ್ಯಾಸಕಾಚಿ ವೊಳಕ್ ಕರುನ್ ದಿಲಿ ಜಾಲ್ಯಾರ್ ಮಾಲಿನಿ ಹೆಬ್ಬಾರಾನ್ ಆಪ್ಲ್ಯೆ ವಿಶಿಷ್ಟ್ ಶೈಲೆನ್ ಕಾರ್ಯೆಂ ಚಲೊವ್ನ್ ವೆಲೆಂ.
ಸ್ಥಾಪಕ್ ಮೆಲ್ವಿನ್ ರೊಡ್ರಿಗಸ್, ಅಧ್ಯಕ್ಷ್ ಕಿಶೂ ಬಾರ್ಕೂರ್, ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಎವ್ರೆಲ್ ರೊಡ್ರಿಗಸ್, ಖಜಾನಿ ಎಂಡ್ರ್ಯೂ ಡಿಕುನ್ಹಾ, ಟ್ರಸ್ಟಿ ವಿತೊರಿ ಕಾರ್ಕಳ್ ಆನಿ ಜಾಯ್ತೆ ಲೇಕಕ್, ಕವಿ ಹ್ಯಾ ಸಂದರ್ಭಾರ್ ಹಾಜರ್ ಆಸಲ್ಲೆ.
ವರ್ದಿ: ಮೆಲ್ವಿನ್ ರೊಡ್ರಿಗಸ್
ತಸ್ವೀರ್ ಕುರ್ಪಾ: ದಯಾನಂದ್ ಕುಕ್ಕಾಜೆ
भारतांत एकरूपी विमर्शीक दिष्टिचो बोर्गोळ : प्रो. सीतांशू यशश्चंद्र
मंगळूरच्या होटेल दीपा कंफर्ट्साच्या शहनाय सालांत आगोस्त २७ तारिकेच्या पावसाळ्ये सांजेर जमल्ल्या लोकान कविता संसाराच्ये गिरेस्त गिन्यानी भोंवडेचो अनभोग जोडलो. अंतराष्ट्रीय ख्यातेचो गुजराती कवी तशेंच विमर्शक सीतांशू यशश्चंद्र हांणी भारतांतल्या काव्याविशीं मनाकरशीत रितीन उलोवन "कविता समजुंच्यो भारतीय रिती"विशीं गजाली केल्यो.
कविता ट्रस्टान मांडून हाडल्ल्या सव्या जेम्स आनी शोभा मेंडोन्सा कविता उपन्यासावेळीं पद्मश्री तशेंच साहित्य अकाडेमी आनी हेर संस्थ्यां थावन मान जोडल्ल्या प्रोफेसर यशश्चंद्र हांणी आपुरबायेन उलयताना हाजर आसल्लो हरयेकलो मनीस ताचीं हरयेक उत्रां बोवच ध्यानान मतींत पचोवन आसचें दिष्टीक पडलें.
सीतांशू यशश्चंद्र समकाळीन गुजराती साहित्याचो फामाद कवी तशें नाटककार. तो एक विमर्शक, अनुवादक तशें शिक्षण तज्ञ सयत. ताणे ताच्यो कविता तशें नाटकांतले विंचलले भाग पॅरीस, बरलीन, फ्रांकफर्ट, स्टटगार्ड, मोस्को, रेगा, क्रोयेशिया, न्यूयोर्क, चिकागो, लॉस एंजलीस, सोल मात्र न्हय भारताच्या वेवेगळ्या शेरांनी वाचल्यात. ते एकले फूलब्रैट स्कॉलर तशें फोर्ड वेस्ट युरोपियन फेलोशीप जोडपी मनीस. यशश्चंद्रान आमेरिका थावन साहित्यांत आनी भारता थावन कवितेंत डोक्टरेट पद्व्यो जोडल्यात. तांणी सौराष्ट्र विश्वविद्यानिलयाचे उपकुलपती जावन वावर केला. युजिसी एमिरेतूस प्रोफेसर आनी राष्ट्रीय उपन्यासक, तशें साहित्य अकाडेमी तर्फेन भारतीय साहित्याच्या म्हाग्रंथाचो संपादक जावन वावर दिला.
चडीत करून कवी, प्रोफेसर तशें साहित्याचे मोगी हाजर आसल्ल्या ह्या काऱ्याची सुरवात करतां "धैरादीक इष्टांनो" म्हणून संभोदन करून तांणी तांचो उपन्यास आरंभ केलो. "आपणाक मात्र न्हय, आपल्या प्रदेशाच्ये भाशेन या आपले मायभाशेन कविता तशें साहित्याचो हेर प्रकार बरोंवच्या खंयच्याय बरोवप्याक ही एक गौरवाची गजाल. कोंकणी कवीं मधें तशेंच कोंकणी भाषाभिमानी मधें आसचेंच एक गौरवाची गजाल. भास म्हळ्ळी ती बरोवप्यांक कोणेंय दिल्ली नासता. आमच्या तसल्या देशांत, एका बरोवप्याक कितल्योय भासो उपलब्द आसात. इंगलीष आनी हिंदी त्या पयकिच्यो आसात. चडीत वाचपी आसचे भाशेंत बरोंवच्यांत जायते फायदे आसात. हांगासर ह्या जम्यांत राष्ट्रीय स्तरार नांव केल्ले लेखक आसात. मेल्विन रोड्रिगस त्या पयकी एकलो. तो अखंड भारतान पळेंवचे तसलें कोंकणिचें मुखमळ. आमी एक्ये आमके भाषेंत बरोंवची विंचवणी केल्या. आमी त्ये भाषेंत जल्मल्यांव म्हळ्ळेखातीर ही विंचवणी जावंक ना. त्या देकून हें विशेषण "दैराधीक इष्टांनो" आपणें वापरलें" म्हणालो प्रो. सीतांशू
भारतीय काव्यांत 'सौम्य'
"रबींद्रनाथ ठागोरान स्थापन केल्ल्या विश्वभारतिचो कुलपती जावनासल्लो गुजराती कवी उमाशंकर जोषी दोन सब्दांविशीं अशें उलयता -' सौम्य' म्हळ्यार 'मोवाळाय', आनी संस्कृत सब्द 'क्षातर' म्हळ्यार 'शक्तिचे भक्त'. हांगासर शक्ती म्हळ्यार अधिकार. हो सब्ध गुजराती भाशेंत बदल्ला. कोणायकी भृष्ट म्हणून वोलावंक तो वापरतात. त्यादेकून 'क्षातर' आसल्लो सब्द गुजरातींत 'चाकटो' जाला. तशें म्हळ्यार घमंडी, उपराळी, आपणाचेर नियंत्रण होगडायिल्लो मनीस म्हळ्ळो अर्थ जाता. ते अधिकाराची पुजा करतात, पूण हो अधिकार नियंत्रणांत दवरुंक ते सकनांत. सास्रांनी वर्सां थावन भारतीय कविता हेंच करीत आयल्या. पूण सौम्य म्हळ्यार कितें? उमाशंकर जोषी तुमकां ह्या सब्दाच्या मुळाक आपोवन व्हरता. ह्या सब्दाचें मूळ 'सोम' सब्दांत आसा. तशें म्हळ्यार म्होंव या आदिकाळा थावन सन्नेशी पियेवन आयिल्ले तसलो रोस. तुमी हो दैवीक सोम पियेलो तर तुमी मोवाळ जातात आनी तुमी फूग घाल्लो सोम पियेल्यात तर तुमी तुमचेर नियंत्रण होगडायतात. कोंकणी आनी गुजराती लोकाथंय दिसची जेराल एक गजाल म्हळ्यार तांचे थंय आसची मोवाळाय. ह्ये भाशेंचो लोक एका आमके वोळिभायर तांचो ताळो उबारून उलयना. भावाडताचीं उपकरणां वापरून आपणाकच नियंत्रणार दवरुंक ह्यो भासो तुका शिकयतात. भारतीयांक सुक्षीम कान आसात. त्यादेकून मोवाळायेन उलयिल्लें तांकां सलीसायेन समजता.
"ही मोवाळाय भारतीय कवितेच्या संदर्भांत कशी येता पळेव्यां. जो आयकुपी आसा, तो 'सहृदय' - 'हृदय म्हळ्यार काळीज. सहृदय म्हळ्यार जितें काळीज. कोंकणी भाषेक विशेस लक्षणां आसात. हेर भासांक राज्य अधिकाराक सर करयेता तसल्या भूगोळीक प्रदेशाची सवलता आसा. पूण कोंकणी तसल्या भासांक तसली सुविधा ना. ही भास च्यार राज्यांनी वांटून गेल्या. तरी ती एक जावन उरल्या. ती जिती उरल्या जाल्यार तुमचेवर्वीं. राज्यान दिंवच्या आधारावर्वीं न्हय. लोकाच्ये मजतेन" म्हण तो सांगलागलो.
ह्यावेळीं, यशश्चंद्रान जेम्स आनी शोभा मेंडोन्साचो उल्लेक करून तांच्ये मजतेन हो वर्सुगेचो उपन्यास चलून आसा. तीं आनी कविता ट्रस्टाचे वांगडी नीज जावन भाशेच्या आनी साहित्याच्या मोगान तोवल्ले सहृदयी म्हणून म्हळें.
सरल्ल्या काळाथंय संबंध
"भारतीय लोक सगळ्यान आसा. ते गेल्ल्या गांवांत कितेंच होगडायनासतां सक्कड जोडन घेतात. गेल्ल्या गांवांत तांणी जोडून घेंवचो हो संबंध विचित्रांचो. पयशिल्या गांवाथंय तूं तुकाच कसो सर करताय? आनी पयशिल्या काळाथंय? भारतीय लोक, चडीत करून हिंदू, आदिकाळांत विदेशांत आसल्ले म्हळ्ळें विस्रतात. तुज्या पुरविल्या काळांतल्या विदेशी गांवाक वेचें तितलें सलीस न्हय. थंयसर वचुंक तुका वीसा लाभना. मागीर तुज्या पुर्विल्या काळाक तूं कसो पावताय? तुंवें तो आदीं थावन आतां परयांतलो व्हाळो कसो सांबाळचो? तुंवें एकाच काळार जायत्या शेकड्यांचो कशें जांवचें?
"ही बोव कष्टांची गजाल - आमकां आमच्याच काळार पळेना जांवचें, आनी तितलें आसून, पुरविल्या काळाच्या वेवेगळ्या मुंडांनी या पदरांनी आमकांच देखचें. 'साहित्य' म्हळ्ळो सब्द ह्याच अर्थाचो म्हळ्यार 'सांगाता' हाडचो. एक्ये संस्कृतिच्या देशांतलो कोणय बहुसंस्कृतिच्या भारताक आयलो जाल्यार, ताका विज्मित्काय भोगता आनी तो भारतीयांविशीं बोव ऊंच रितीन चिंतुंक लागता. कित्याक म्हळ्यार ते वेवेगळे आसुनय सांगाता जियेतात. हें साहित्य म्हळ्यार कितें? आमच्या बर्पांक आमी साहित्य म्हणून कित्याक आपयतांव? पूण शिकप्यांक आमी साहिती म्हणनासतां शिकपी म्हणून मात्र कित्याक वोलायतांव? शिकपी जांवचें म्हळ्यार सांगाता उरचें म्हळ्ळो अर्थ जायना. नीज जावन चडीत शिकप मनशाचे वांटे करता. देकून आमची जी संस्कृती आसा, जी भास, कविता आनी विमर्शांत सजल्या, संस्कृतिची जी भास आसा तिका आमी साहित्य म्हणतांव.
"आमचें आदलें जें आसा ताका ताचोच शिराप आसा, ताचेंच म्हळ्ळें तांतूं पिशेपण आसा. एकादावेळा तूं ह्या पिशेपणाक पोशेवन बसताय आनी तेंच सार्कें म्हणताय, तूं एकलो फामाद वकील जाशी, पूण तुका कवी जावंक जांवचें ना. कवी एकलो असल्यो चुकी दाकोवन दिता आनी आपलें आदलें, असल्या पिशेपणाथावन आनी शिरापां थावन मुक्त करता.
"हांगासर आदी कवी कोण म्हळ्ळें सवाल उदेता. ऋगवेदांत, सभार सोभीत कविता आसात. ह्यो कविता दादल्यांनी तशें बायलांनी बरयिल्ल्यो. मनशाकुळाच्ये चरित्रेच्या दाकल्यां प्रकार ह्यो बोव परन्यो कविता. तरी वेदाच्या ह्या कविंक कोणय आदिकवी म्हणून आपयना. भारतांत आदिकवी म्हळ्ळो एकलोच आसा. तो वाल्मीकी. वाल्मीकी एकलो रान्वटी मनीस. भायल्या जगाक मेळल्लो न्हय. भारतांत सृष्टिशीळता समजुंच्यो रिती वेवेगळ्यो आसात. ह्यो रिती आमकां आमच्या पुरविल्याकाळा लागीं तशें आयच्या काळालागीं संबंध जितो दवरुंक मजत करतात. तशें जाल्ल्यान कोंकणी साहित्य म्हळ्ळें क्रिस्त पुराणाथावन सुरू जाल्लें न्हय, तें भारताच्या साहित्यामारीफात आरंभ जाल्लें. तें शेकड्या शेकड्यांथावन देंवून आयिल्लें - आमी पापारी न्हय, आमी आख्ख्या संसारांतलेच ग्रेस्त बरोवपी. आमी आमचें भितरलें आंगण खोंडलें जाल्यार, आमी त्ये मात्येंत उपाट शिरी देखुंक सक्तल्यांव. वाल्मीकी एकलो सहृदय. तो पयलें एकलो वाचपी, आयकुपी. ताका कविता बरोवंक झुजाथळांक पांवची गर्ज उदेलिना. एका शिकारेगारान दोन सुकण्यां मदल्या एकाची शिकारी करचेंच ताच्ये म्हान कवितेचें कारण जावंक पावलें" म्हणालो यशश्चंद्र वाल्मीकिच्यो थोड्यो वोळी वाचीत.
भाशेलागीं संबंध
"आमी आमकां भाशेलागीं संबंध रचतांव. युरोप तशें भारतांत अर्थ कर्न घेंवचीं दोन वेगळीं विधानां आसात. युरोपांत, बाराव्या शेकड्या पासून साहित्य म्हळ्ळें तें लातिनांत सोडून हेर भाशेंत बरयनातल्ले. भारतांत आधुनीक भासांनी बरोवंक सुरू करताना, युरोपांत इक्राव्या बाराव्या शेकड्यांत दांतेन बरोवंक सुरू केल्लें. कर्नाटकांतलें 'वड्डाराधने' आनी 'कविराजमार्ग' तिक्केशे पयलेंचीं, म्हळ्यार आटव्या नोव्या शतमानांतलीं. दांतेन तिक्केशे उपरांत बरोवंक सुरवात केल्ली. दांतेन इतालियन भाशेंत बरोवंक सुरू करचे आदीं ती भास पोजडी म्हणून लोक लेक्तालो. दांतेन इतालियनांत बरोवन क्रांती केल्लीच ती भास फामाद जाली. लातिनाची राज्वटकाय धर्णीक शेवटाली. नवें युरोपियन साहित्य उदेलें. भारतांत तर, सगळी परिस्थिती आतुरायेची आसल्ली. काळिदासाक तुमी वाचलें जाल्यार, थंयसर राय दुश्यंता संसकृतांत उलयता आनी राणी शकुंतळा प्राकृतांत. अशें आसुनय खरया मोगान तीं जियेतात. थंयसर आन्येक तिस्री भास आसल्ली - अपभृंस. ती म्हेळी भास म्हणून चिंताले. पूण ही भास साहित्याची भास आसल्ली. कबीर तशें हेरांनी ह्ये भाशेन बरयलें. ते क्रांतिकारी कवी जावनासल्ले. ह्यो तीन भासो एकामेकाच्या संपर्कांत आसून, एकामेका मधें तांचें येवें-देवें आसल्लें. होच संबंध आधुनीक भारताच्या भासांनी झळकेक येता. आमी हऱ्येकल्यान आन्येकल्यालागीं संबंध रुता करुंक जाय. हिंदीन अधिकाराच्यो भास जावनासची इंगलीष या पर्शियन जांवचें न्हय. देसांतर भोंवच्या सन्नेशिंची भास हिंदी म्हणून तिका नांव आसल्लें. तशीच तिणे आतांय उरजाय. राज्य भास जावंक तिणें नेगारिजे. एका कवीक भाशेची विंचवण फकत धैर मात्र न्हय मैपास सयत" म्हणालो प्रोफेसर सीतांशू.
वैयुक्तीक तशें उग्ती कविता
"भारत देश कविता म्हळ्ळी ती हजारों रितिंनी वाचता आनी आयकता. तेंच आमचें बळ. ए.के. रामानुजनान, चिकागोंत शिकोवन आसल्ल्या प्रोफेसरान कन्नड भाशेंत आसल्ल्या दोन सब्दांविशीं उल्लेक केल्लो -'अहं' या 'अकं' आनी 'पुरं'. 'अहं' या 'अकं' म्हळ्यार वैयुक्तीक या लिप्ती सुवात. 'पुरं' म्हळ्यार उग्ती सुवात. युरोपांत, शेरांतलो मधलो जागो उग्तो आसता, आनी घर म्हळ्ळें तें खास वैयुक्तीक आसता. तें इतलें खासगी, कोणेंय परक्यान दार बडोंवकय आडवारलां. पूण भारतांत रांदपाकूड या जेवणासाल खासगी तर, भायलो सोपो जंय सैरे येवन बसतात, तो उग्तो आसता. बापय जेन्नां भायल्या सोप्यार बसून सैरयां सांगाता उलोवणें करता, तवळ तो सोपो उग्तो आसल्लो वैयुक्तीक जावन परिवर्तीत जाता आनी आंगण 'उग्तें' जाता, सांजेवेळार, आजो गांवकारांक आपल्या आंगणांत काणियो सांग्ता, तवळ तें आंगण 'वैयुक्तीक' या खासगी जावन घुंवता. फेसतां वेळार आख्खो गांव वैयुक्तीक या खासगी जावन बदल्ता. त्या देकून भारतांत खासगी तशें पर्गट संबंध वेगळेच आसतात. ह्ये बदलावणेक लागून भारतांत खासगी आनी उग्ती कविता म्हळ्ळी ना. भारतीय आयकुपी जो आसा, तो सदांच सहृदय, जाचें हृदय जें आसा तें आर्टिफिशियल वोंयें भितर कैदी जावन उरना. तें वोंयेंच्या भायर भितर उडकाणां मारून आसता, ह्या काळजाक रंध्र आसात, हें काळीज सदांकाळ व्हांवतें" म्हणालो प्रोफेसर यशश्चंद्र.
"महाभारत आनी रामायण सीरियलां टिविचेर दाकयताना मुंबयचे रसते मरुभुंय जावन बदल्ताले. फकत हिंदू प्रदेशांनी मात्र न्हय, हेर प्रदेशांनी सयत अशेंच घडतालें. ही भारताची अस्मिताय. मुसलीम जांव, क्रिसतांव या सिख्ख, सरवांक महाभारत आनी रामायण पळेवंक जाय आसल्लें. कित्या म्हळ्यार तीं म्हळ्यार भारत. त्या देकून तीं आयकुंक आनी पळेवंक जाग्याक आनी वेळाक बांद नातल्लो. तीं समजून घेंवचे रितिकय बांद नातल्लो. एकादावेळा बांद आसल्लो तर, एका युरोपियनान होमराचें म्हाकाव्यें वाचल्लेबरी आमी महाभारत आनी रामायण वाचत्यांव. भारतांत चडावत लोकाक संसकृत समजना. तरी हीं म्हाकाव्यां वेळाकाळा तेकीद बदल्ल्यांत आनी अनुवाद जाल्यांत. भारत देशांतली संसकृती संसारांतली एकच संसकृती जंय, ऋशी मुनिंच्या वेदांच्या च्यार धार्मीक बुकांक दोन म्हाकाव्यांनी मार्न उडयलां. हरयेकलो मनीस वेदाचेर हात दवरन सोपूत घेता, पूण कोणय तीं वाचिना. पूण सर्वांक महाभारत कळीत आसा. असली एक संसकृती आमची. असली एक वाचपारूच आमी रुता केल्या. म्हाका क्रिसत पुराण वाचताना दाधोसकाय भोग्ता. तें वाचताना, तें बरयिल्लो कवी म्हाका म्हजो धर्म बदलुंक सांगना. बदला पाश्चात्य क्रूर क्रिसतांवपण ताणे बाळोक जेजुच्या रुपण्याद्वारीं कशें मोवाळ, मैपाशी केलां म्हळ्ळें कळीत करता." अशें प्रो. सीतांशून सांगलें
बौधीक संपरदाय
भारताचो उंचलो बौधीक संपरदाय नास जाल्लेविशीं कळवळे उचारल्ल्या यशश्चंद्रान म्हळें: "गांधीक सोडल्यार, एकुण्विसाव्या शेकड्यांतल्या च्यार या पांच म्हान व्यक्तीं पयकी डो. अंबेडकर एकलो. डो. अंबेडकरान खंयचोय एक धर्म आपणाव्येतो. पूण तो बौध जालो. जायते दलीत कवी जे आसात, ते नव-बौध कवी. भारताच्या काव्य परंपरेंत ही एक महत्वाची गजाल. बौध मताची गजाल जी आसा ती विस्याव्या शेकड्यांत या दलीत कवीं द्वारीं सुरू जाल्ली न्हय. जी सिरी, आमी होगडावन घेतल्ली ती दलीत कविंनी आपणायली. आमींय तशें करुंक साध्य आसा".
सोंपयताना ताणे निर्वाण आपणांवच्या संदर्भार वन्वासी बायल जावनासल्ल्या सोम आनी बौधीक काव्य बरपांतल्या तेरिगाथाची मारा - हांचे मधलें संभाषण उल्लेक केलें आनी म्हणालो, "बायल जांव दादलो, तांकां 'हांव' थावन उत्रून वचून 'तूं' 'आमी' या 'तीं' थंय पावुंक साध्य जालें जाल्यार, तांतूं थावन भाशेंत, कवितेंत आनी जिवितांत बदलावण हाडुंक साध्य जाता, असल्ये एक्ये वाडावळी खातीर आमी सरवांनी भासो उत्रून सांगाता येवंक जाय. ह्ये दिशेन कोंकणिच्या आनी गुजरातिच्या कविंनी तशें लेखकांनी अनुवादाचें काम हातीं धरुंक जाय म्हणून तांणी उलो दिलो.
विंचतो विमरसो मारेकार, एकरूपी विमर्शीक चरोवाक बोर्गोळ
उपन्यासा उपरांत चलल्ल्या संवादा वेळार, हाजर आसल्ल्या जायत्यांनी विचारल्ल्या सवालांक कवीन जाप दिली. आयच्या काळार 'पुराणाची थापणी' चडून आसा म्हणून एकल्यान विचारताना, जाप जावन उलयिल्लो यशश्चंद्र 'विंचतो विमर्सो' मारेकार, आज कितें जाता म्हळ्यार एक पाडत अधिकारार आसा देकून आमची विमर्शीक दीषट सगळी तिचेर आमी चरोवन आसांव. म्हाका जादवपूर विश्वविद्यालयांत जायते ईषट आसात (पश्चीम बंगाळ) आनी केरळांत सयत. म्हाका वामपंथीय विचारवादाची खरयान वोळक आसा.
"आमी आमचे पाठ सार्के शिकुंक जाय. आदीं आमी जायत्यो चुकी केल्यात. त्यो सार्क्यो करुंक आमी शिकजाय. खंयचीय नागरिकता चुकिवीण म्हणून सांगुंक जायना. आमी हें कितलें वेगीं समजुंक सक्तांव, आमी वेवेगळ्या धर्माचे, भास उलोंवचे, प्रदेशांतले जाल्यारी, वेगिंच आमकां मुक्ती या सुटका मेळुंक साध्य आसा. आज एकरूपी विमर्शाक बोर्गोळ आसा. आज तीन वोरांचो धंगो जालो तर, त्या आदीं जाल्ले सगळे धंगे आमी विसरतांव. त्या धंग्यांविशीं कितें? आमी ते विसरल्यांव जाल्यार एकरूपी विमर्सो जायना. एकाकडे तीन म्हयन्यांचो धंगो जालो म्हणून तीन वोरांचो धंगो आमी विस्रुंक फावो ना. धाकटे धंगे आमी सोसिजाय आनी व्हड धंग्यांक कारण जाल्ल्यांक शिक्षा दीजाय म्हळें जाल्यार थंयसर एकरूपी विमर्सो जाल्लेबरी जायना. आमची विमरशाची दीषट फकत एका धर्माचेर, एका विचारवादाचेर, एक्ये राजकीय पाडतिचेर आमी फांकोंवचें सार्कें न्हय. खंयच्याय राजकीय या धार्मीक विचारांक बळी पडनासतां आमची विमरशाची दीषट आमी पाजुंक जाय" म्हणून तांणी सांगलें.
गुजरात राज्य साहित्य अकाडेमिचें संविधान राकून व्हरुंक सलवल्ल्या आपल्या राज्य सर्काराथावन कसो आपणें गौरव तिरसकार केलो म्हणून ताणें ह्या संदर्भार सांगलें.
उपन्यासाच्या पयलें, ह्या वरसुगेच्या उपन्यासाचो पोषक जेम्स मेंडोन्सा, तशेंच देवाधीन मावरीस आनी बेनेडिक्ट डिसोजा स्मारक बहुभाषा कविगोश्टिचो पोषक डायन डिसोजाक कविता ट्रस्ट तर्फेन फुलांचो तुरो दीवन तांणी मान केलो.
विलियम पायस हांणी बरोवन संपादन केल्लो पुसतक 'दी लॅंड कॉल्ड सौत केनरा' ह्या संदर्भार कविता ट्रस्टाच्या ट्रस्टिंनी प्रोफेसर सीतांशूक भेट-वस्त जावन दिलो.
ट्रस्टी विलियम पायसान उपन्यासकाची वोळक करून दिली जाल्यार मालिनी हेब्बारान आपल्ये विशिष्ट शैलेन काऱ्यें चलोवन वेलें.
स्थापक मेल्विन रोड्रीगस, अध्यक्ष किशू बार्कूर, काऱ्यदर्शी एवरेल रोड्रीगस, खजानी एंडऱ्यू डिकुन्हा, ट्रस्टी वितोरी कार्कळ आनी जायते लेकक, कवी ह्या संदर्भार हाजर आसल्ले.
खबर: मेल्विन रोड्रीगस
तसवीर कुर्पा: दयानंद कुक्काजे