ಸಂಪಾದಕೀಯ್:
ತಾಚ್ಯಾ ಮರ್ಣಾಕ್ ಕಾರಣ್ ಕೋಣ್?
‘I forgot to write the formalities. No one is responsible for my this act of killing myself’ ಹೈದರಾಬಾದ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿಂತ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಸ್ಕೊಲರ್ ಜಾವ್ನ್ ಶಿಕುನ್ ಆಸಲ್ಲ್ಯಾ ಆನಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಸಂಘಟನಾಂತ್ ಸಕ್ರೀಯ್ ಜಾವ್ನ್ ಅಸಲ್ಲ್ಯಾ ರೋಹಿತ್ ವೆಮುಲಾನ್ ಹ್ಯಾಚ್ ಜನೆರಾಂತ್ ಜೀವ್ಘಾತ್ ಕರ್‍ನ್ ಮರ್‍ಚ್ಯಾ ಪಯ್ಲೆಂ ಬರಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ನಿಮಾಣ್ಯಾ ಪತ್ರಾಂತ್ಲ್ಲ್ಯೊ ನಿಮಾಣ್ಯೊ ಪಂಗ್ತಿ ಹ್ಯೊ.
ರೋಹಿತ್ ವೆಮುಲಾನ್ ಏಕ್ ಶಿಷ್ಟಾಚಾರ್ ಜಾವ್ನ್ ಬರಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಹ್ಯಾ ಪಂಗ್ತಿಂಕ್ ಕವಿ ಎಚ್ಚೆಮಾನ್ ಆಪ್ಲೆ ಕವಿತೆಚ್ಯೊ ಪಯ್ಲ್ಯೊ ಪಂಗ್ತಿ ಜಾವ್ನ್ ಘೆತ್ಲ್ಯಾತ್. ಆಮಿ ಜಿಯೆಂವ್ಚ್ಯಾ ಸಮಾಜಾಚೊ ಆನಿ ದಿಸಾನ್‍ದೀಸ್ ಕನಿಷ್ಟ್ ಜಾವ್ನ್ ವೆಚ್ಯೆ ವವ್ಯಸ್ಥೆಚೊ ಏಕ್ ಜಾವಾಬ್ದಾರೆಚೊ ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಜಾವ್ನ್ ಕವಿ ಆಪ್ಲೆ ಕವಿತೆಚಿ ಚೂಡ್ ಘೆವ್ನ್ "ಕಾರಣ್ ನಾಸ್ತಾನಾ ಕೊಣೆಂಯ್ ಮರ್‍ಚೆಂ ಕಶೆಂ?" ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಸವಾಲಾಕ್ ಕಾರಣಾಂ ಸೊಧುಂಕ್ ಭಾಯ್ರ್ ಸರ್‍ಲಾ. ಹಿ ಕವಿತಾ ವಾಚ್ಲ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಪಾಟ್ಲ್ಯಾ ದಿಸಾಂನಿ ದೆಶಾಂತ್ ಆವಾಜ್ ಉಟಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಆನಿ ಚಡ್ ಆವಾಜ್ ನಾಸ್ತಾಂ ವಿಸ್ರುನ್ ಗೆಲ್ಲ್ಯಾ ಘಡಿತಾಂವಿಶಿಂ ಪ್ರಬಂಧ್ ಬರಂವ್ಚ್ಯಾ ತಿತ್ಲೆ ವಿಚಾರ್ ಮ್ಹಜ್ಯೆ ಮತಿಂತ್ ಉದೆಲ್ಯಾತ್. ಕ್ರಾಂತಿಚ್ ಉಜೊ ಪೆಟಯಿಲ್ಲೊ ವೆಕ್ತಿ ಭಾವುಕತೆಚ್ಯೆ ಸುಳಿಯೆಂತ್ ಶಿರ್‍ಕತಾನಾ ಕಿತೆಂ ಜಾತಾ? ಕವಿತಾ ಪರತ್ ಪರತ್ ವಾಚ್ತಾನಾ ತುಮ್ಚಿಯ್ ಮತ್ ಚಾಳ್ವತೆಲಿ ಆನಿ ಕಿಟಾಳಾಂ ಉಸಾಳ್ತೆಲಿಂ ತೆಂ ಖಂಡಿತ್. ಹ್ಯೆ ಕವಿತೆಚೆರ್ ತುಮ್ಚೆ ಪ್ರಬಂಧ್ ಆಮ್ಕಾಂ ಧಾಡ್ಯೆತ್.
ಕವಿ ಸಂಯ್ಬಾನ್ ಭಾವುಕ್ ಅಸ್ತಾತ್. ಹಿ ಭಾವುಕತಾ ವಿಪ್ರೀತ್ ಜಾತಾನಾ ಕವಿ ಆಪುಣ್ ಸಮಾಜಾಚೊ ವಾಂಟೊ ಮ್ಹಣ್ ವಿಸ್ರುನ್ ಪೋಳ್ನ್ ಧಾಂವ್ತಾ ಆನಿ ಕುದ್ರ್ಯಾಪರಿಂ ವೆಗ್ಳೊ ಜಾವ್ನ್ ಸಮಾಜಾ ಕುಶಿನ್ ತಿಳ್ತಾ ಆನಿ ವಿಮರ್ಸೊ ಕರ್‍ತಾ. ಪುಣ್ ಎಚ್ಚೆಮ್ಮಾಚಿಂ ಕವಿತಾಂ ವಾಚ್ತಾನಾ, ಸಮಾಜ್ ತಿ ಕಶೀಯ್ ಆಸುಂ, ತಾಚೊ ತೊ ವಾಂಟೊ ಜಾವ್ನ್ ಸಮಾಜಾಚೊ ವಿಮರ್ಸೊ ಕರ್‍ಚೆಂ ಸ್ವಶ್ಟ್ ದಿಸ್ತಾ. ಹಿ ಕವಿತಾ ಹ್ಯಾ ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಉತ್ರಾಂಕ್ ಸಾಕ್ಸ್ ದಿತಾ. ತಾಚ್ಯೆ ಕವಿತೆಂನಿ ಕಲ್ಪನಾಂ ಆನಿ ಭೊಗ್ಣಾಂವರ್ನಿಂ ಚಡ್ ವಿಚಾರ್ ಮುಖಾರ್ ವೆತಾತ್. ಕವಿತೆಂತ್ಲೆ ಹರ್‍ಯೆಕ್ ಸಬ್ದ್ ಅನ್ಭೊಗಾನ್ ಆಟವ್ನ್ ಆಟವ್ನ್ ವ್ಹಾಳಯಿಲ್ಲ್ಯಾಪರಿಂ ಭೊಗ್ತಾತ್. ಹ್ಯಾಚ್ ಖಾತಿರ್ ಎಚ್ಚೆಮ್ ಕೊಂಕ್ಣೆಂತ್ಲ್ಯಾ ಉಂಚ್ಲ್ಯಾ ಕವಿಂ ಪಯ್ಕಿ ಎಕ್ಲೊ ಆನಿ ವೆಗ್ಳೊಚ್. ಕೊಂಕ್ಣಿ ಕವಿತೆಚೆಂ ಮಟ್ಟ್ ಉಂಚಾಯೆಕ್ ಚಡ್ಚೆಂ ಪಳೆತಾನಾ ವ್ಹರ್‍ತಿ ದಾಧೊಸ್ಕಾಯ್ ಭೊಗ್ತಾ.
-ಆಂಡ್ರ್ಯೂ ಎಲ್ ಡಿ ಕೂನ್ಹಾ
ಕವಿತಾ:
ಕಾರಣ್ ನಾಸ್ತಾಂ ಮರ್‍ಚೆಂ ಕಶೆಂ?
ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಮರ್ಣಾಕ್ ಕೋಣ್‌‌ಚ್ ಕಾರಣ್ ನ್ಹಯ್
ಮ್ಹಣ್ ಬರೊವ್ನ್ ದವರ್‍ನ್ ತೊ ಮೆಲೊ
ಕಾರಣ್ ನಾಸ್ತಾನಾ ಕೊಣೆಂಯ್ ಮರ್‍ಚೆಂ ಕಶೆಂ?
ಹಾಂವ್ ಕಾರಣ್ ಸೊಧುನ್ ಗೆಲೊಂ. . .
ಗಿರೇಸ್ತ್ ಮ್ಹಣಾಲೆ: ತೊ ದುಬ್ಳೊ
ಬಾಮುಣ್ ಮ್ಹಣಾಲೆ: ತೊ ಸುಧಿರ್
ಶಿಕ್ಪಿ ಮ್ಹಣಾಲೆ: ತೊ ಅಶಿಕ್ಪಿ
ಭಾವಾಡ್ತಿ ಮ್ಹಣಾಲೆ: ತೊ ಅನ್ಭಾವಾಡ್ತಿ
ಹಾಂವೆ ಮ್ಹಳೆಂ -
ದುಬ್ಳೆ ನಾತ್ಲ್ಯಾರ್ ಗ್ರೇಸ್ತಾಂಕ್,
ಸುಧಿರ್ ನಾತ್ಲ್ಯಾರ್ ಬಾಮ್ಣಾಂಕ್,
ಅಶಿಕ್ಪಿ ನಾತ್ಲ್ಯಾರ್ ಶಿಕ್ಪ್ಯಾಂಕ್,
ಅನ್ಭಾವಾಡ್ತಿ ನಾತ್ಲ್ಯಾರ್ ಭಾವಾಡ್ತ್ಯಾಂಕ್-
ಕೋಣ್ ಹುಂಗ್ತಾ ಗಾಂವಾಂತ್?
ಕಾರಣಾಂ ಆಸ್ತಾನಾ ಇತ್ಲಿಂ ಜಿಯೆಂವ್ಕ್
ಮರ್‍ಚೆಂ ಕಶೆಂ ಭೆಶ್ಟೆಂ - ಭೆಶ್ಟೆಂಚ್ !
ತವಳ್ ಮ್ಹಣಾಲೆ ತೆ -
ದೇಶ್‌ದ್ರೋಹಿ ಆಸ್ಲೊ ತೊ
ಆಮ್ಚಿ ದೇಶ್ ಭಕ್ತ್ ರುಜು ಕರುಂಕ್
ತಾಣೆ ದಾಕಯ್ಜೆ ಆಸ್ಲೆಂ ಮರುನ್ !
-ಎಚ್ಚೆಮ್ ಪೆರ್‍ನಾಳ್
संपादकीय:
ताच्या मर्णाक कारण कोण?
‘I forgot to write the formalities. No one is responsible for my this act of killing myself’ हैदराबाद युनिवर्सिटिंत रिसर्च स्कॉलर जावन शिकून आसल्ल्या आनी विद्यार्थी संघटनांत सक्रीय जावन असल्ल्या रोहीत वेमुलान ह्याच जनेरांत जीवघात करन मरच्या पयलें बरयिल्ल्या निमाण्या पत्रांतल्ल्यो निमाण्यो पंगती ह्यो.
रोहीत वेमुलान एक शिष्टाचार जावन बरयिल्ल्या ह्या पंगतींक कवी एच्चेमान आपले कवितेच्यो पयल्यो पंगती जावन घेतल्यात. आमी जियेंवच्या समाजाचो आनी दिसानदीस कनिष्ट जावन वेच्ये व्यवस्थेचो एक जावाब्दारेचो प्रतिनिधी जावन कवी आपले कवितेची चूड घेवन "कारण नासताना कोणेंय मरचें कशें?" म्हळ्ळ्या सवालाक कारणां सोधुंक भायर सरला. ही कविता वाचल्या उपरांत पाटल्या दिसांनी देशांत आवाज उटयिल्ल्या आनी चड आवाज नासतां विस्रून गेल्ल्या घडितांविशीं प्रबंध बरंवच्या तितले विचार म्हज्ये मतिंत उदेल्यात. क्रांतीच उजो पेटयिल्लो वेक्ती भावुकतेच्ये सुळियेंत शिरकताना कितें जाता? कविता परत परत वाचताना तुमचीय मत चाळवतेली आनी किटाळां उसाळतेलीं तें खंडीत. ह्ये कवितेचेर तुमचे प्रबंध आमकां धाड्येत.
कवी संयबान भावूक असतात. ही भावुकता विपरीत जाताना कवी आपूण समाजाचो वांटो म्हण विस्रून पोळन धांवता आनी कुदऱ्यापरीं (जुंव्यापरीं) वेगळो जावन समाजा कुशीन तिळता आनी विमर्सो करता. पूण एच्चेम्माचीं कवितां वाचताना, समाज ती कशीय आसूं, ताचो तो वांटो जावन समाजाचो विमर्सो करचें स्वश्ट दिसता. ही कविता ह्या म्हज्या उत्रांक साक्स दिता. ताच्ये कवितेंनी कल्पनां आनी भोगणांवर्नीं चड विचार मुखार वेतात. कवितेंतले हरयेक सब्द अनभोगान आटवन आटवन व्हाळयिल्ल्यापरीं भोगतात. ह्याच खातीर एच्चेम कोंकणेंतल्या उंचल्या कवीं पयकी एकलो आनी वेगळोच. कोंकणी कवितेचें मट्ट उंचायेक चडचें पळेताना व्हरती दाधोसकाय भोगता.
-आंडऱ्यू एल डी कून्हा
कविता:
कारण नासतां मरचें कशें?
म्हज्या मर्णाक कोणच कारण न्हय
म्हण बरोवन दवरन तो मेलो
कारण नासताना कोणेंय मरचें कशें?
हांव कारण सोधून गेलों. . .
गिरेस्त म्हणाले: तो दुबळो
बामूण म्हणाले: तो सुधीर
शिकपी म्हणाले: तो अशिकपी
भावाडती म्हणाले: तो अनभावाडती
हांवे म्हळें -
दुबळे नातल्यार ग्रेस्तांक,
सुधीर नातल्यार बामणांक,
अशिकपी नातल्यार शिकप्यांक,
अनभावाडती नातल्यार भावाडत्यांक-
कोण हुंग्ता गांवांत?
कारणां आसताना इतलीं जियेवंक
मरचें कशें भेश्टें - भेश्टेंच !
तवळ म्हणाले ते -
देशद्रोही आसलो तो
आमची देश भक्त रुजू करुंक
ताणे दाकयजे आसलें मरून !
-एच्चेम पेरनाळ