ಸಂಪಾದಕೀಯ್:

ಪ್ರಕೃತೆಚೊ ಸ್ವಭಾವ್ ಆನಿ ಮನ್ಶಾಚೊ ಸ್ವಭಾವ್

ಕವಿ ಮೆಲ್ವಿನ್ ರೊಡ್ರಿಗಸಾಚ್ಯಾ ಕವಿತೆಂಚೊ ತೀರ್ಲ್ ಆನಿ ಠರಾವಣ್ ಕಿತೇಂಯ್ ಆಸುಂ, ತಾಚಿಂ ಹರ್ಯೆಕ್ ಕವಿತಾಂ ವಾಚ್ತಾನಾ ಏಕ್ ಸುಖಾಳ್ ಸುಮಧುರ್ ಅನ್ಭೊಗ್ (delight) ಜಾತಾ. ಹಾಕಾ ಕಾರಣ್ ತಾಚ್ಯಾ ಕವಿತೆಂನಿ ಆಸ್ಚೆಂ ತೆಂ ಸಂಗೀತ್,  ಘೊಸ್ ಘೊಸ್ ದಾಕೊ ದೆಂವುನ್ ಆಯಿಲ್ಲ್ಯಾಪರಿಂ ದೆಂವುನ್ ಯೆಂವ್ಚೆ ತೆ ಸಬ್ದ್, ತ್ಯಾ ಸಬ್ದಾಂಚಿ ಬಾಂದಾವಳ್, ತೆ ಸಬ್ದ್ ಎಕ್ವಟ್ತಾನಾ ಉಟ್ಚೊ ನಾದ್. ಛಂದ್, ಪ್ರಾಸ್, ಅನುಪ್ರಾಸ್, ತಾಳ್, ಲಯ್, ವೊಳಿಂಚೆಂ ಮಾಪ್, ಅಲಂಕಾರಿಕ್ ಉಪಮಾ, ರೂಪಕಾಂ, ಕವಿತೆಚೊ ಆಶಯ್ ಉಚಾರ್‍ನ್ ಸಾಂಗ್ಚ್ಯೊ ಪ್ರತಿಮಾ. ಅಶೆಂ ಕವಿತೆಚಿಂ ಸರ್ವ್ ಸಾಧನಾಂ ವಾಪರ್‍ನ್ ಮೆಲ್ವಿನ್ ಆಪ್ಲಿ ಕವಿತಾ ಉಬಿ ಕರ್‍ತಾ.

ಮನಿಸ್ ಭುಂಯ್ಚ್ಯಾ ಜೀವ್ ಮಂಡಳಾ ಥಾವ್ನ್ ವೆಗ್ಳೊ ನ್ಹಯ್.  ಹಿ ಜೀವ್ ಮಂಡಳ್ ಬಿಲಿಯನ್ ವರ್ಸಾಂ ಆದ್ಲಿ ತರೀ ಆಯ್ಲೆವಾರ್‍ಚಿ, ಮನಿಸ್ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ಪ್ರಾಣಿ ಆಖ್ಖೊ ಜೀವ್ ಮಂಡಳ್ ಆಪ್ಲೆ ಮುಟಿಂತ್ ಘೆಂವ್ಕ್ ಪೆಚಾಡ್ತಾ. ಭುಂಯ್ಚೆ ಪವಿತ್ರ್‌ಕಾಯೆಚೆರ್ ಆಕ್ರಮಣ್ ಕರ್‍ನ್, ದೆಸ್ವಾಟ್ ಕರ್‍ಚೆಂ ಹಕ್ಕ್ ಮನ್ಶಾಕ್ ಕೊಣೆಂ ದಿಲಾಂ? ಮನ್ಶಾನ್ ಆಧಾರ್‍ಚ್ಯಾ ಅಕ್ರಮಾಚ್ಯಾ ಪರಿಣಾಮಾವಿಶಿಂ ಮನ್ಶಾಕ್ ಫಿಕಿರ್ ನಾ. ವಾ ಹೊ ಪಿಸಾಂಟ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ವಾಯ್ಟಾಚೊ ಪರಿಣಾಮ್ ಆಡಾಂವ್ಚೆಂ ಆನ್ಯೇಕ್ ಅಕ್ರಮ್ ಆಧಾರ್‍ತಾ. ತ್ಯಾ ವರ್ವಿಂ ಹ್ಯಾ ಬನ್ವಾಟಿ ಮನ್ಶಾಚಿಂ ಕರ್ಮಾಂ ಆನಿ ಅಕ್ರಮಾಂ ಚಡುನಚ್ ಆಸಾತ್ ತರೀ ಪ್ರಕೃತಿ ಮನ್ಶಾಕ್ ಘಾತ್ ಕರಿನಾ ಬಗರ್ ಪಾಸ್ಳಿ ದಿತಾ.

ಏಕ್ ಬರೊ ಸಂಬಂಧ್ ಬಾಂದುನ್ ಹಾಡುಂಕ್ ಎಕಾಮೆಕಾ ವೊಳ್ಕುಂಚಿ ಆನಿ ಗೂಣ್-ಆವ್ಗುಣಾ ಸಾಂಗಾತಾ ಸಂಪೂರ್ಣ್ ಥರಾನ್ ಸ್ವೀಕಾರ್ ಕರ್‍ಚಿ ಗರ್ಜ್ ಆಸಾ.  ಹ್ಯೆ ಕವಿತೆಂತ್ಲೊ ಮನಿಸ್ (ಜಾಂವ್ ತೊ ಕವಿಚ್) ಶಾಂತ್ ಸಮಾಧಾನಾನ್ ಜಿಯೆಂವ್ಕ್ ಆಂವ್ಡೆಂವ್ಚೊ ಏಕ್ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ್ ಮನಿಸ್.  ಕಶ್ಟ್, ನಶ್ಟ್, ಲ್ಹಾರಾಂ, ಅನ್ವಾರಾಂ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ್ ತೆಂ ತೊ ಜಾಣಾಂ. ಪ್ರಕೃತೆಸಂಗಿಂ ಆನಿ ಹೆರಾಂ ಮನ್ಶಾಂ ಸಂಗಿಂ ಬರೊ ಸಂಬಂಧ್ ತೊ ಆಶೆತಾ.  ಪ್ರಕೃತೆಚೆ ಸ್ವಭಾವ್ ವೊಳ್ಕುನ್, ತಿಚ್ಯೆ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿಕ್, ಘಾಡಾಮೊಡಿಂಕ್ ಸಮ್ಜುಂಕ್ ಶಿಕ್ಲಾ. ಆನಿ ಹ್ಯಾ ವರ್ವಿಂ ಕಸಲೆಂಚ್ ದುರ್ಸೊಣೆ ನಾಸ್ತಾಂ, ತ್ಯಾ ದಯಾಳ್ ಮೊಗಾಳ್ ಪ್ರಕೃತೆಚ್ಯೆ ಪಾಸ್ಳೆಂತ್ ತೊ ವ್ಹಡಾ ಸಂತೃಪ್ತೆನ್ ನಿದ್ತಾ, ಜಿಯೆತಾ. ಪುಣ್ ಹೊಚ್ ಮನಿಸ್ ಮನ್ಶಾ ಸ್ವಭಾವಾಕ್,   ತಾಚ್ಯಾ ಹಿಕ್ಮತ್ಯಾಂಕ್ ಸಮ್ಜುಂಕ್ ಸಕನಾಸ್ತಾಂ, ಆಕ್ರಮಿ ಮನ್ಶಾಚಿ ಧಾರುಣಾಯ್ ಸೊಸುಂಕ್ ಸಕನಾಸ್ತಾಂ ಕಂಗಾಲ್ ಜಾತಾ, ಮಾತಿ ಜಾತಾ….

-ಆಂಡ್ರ್ಯೂ ಎಲ್ ಡಿಕೂನ್ಹಾ

ಕವಿತಾ:

ದರ್ಯೊ, ವಾರೆಂ ಆನಿ ಮನೀಸ್

ಲ್ಹಾರಾಂ ಥೊಡಿಂ ಮೋವ್ ಕವ್ಳಿಂ
ಪೊಶೆವ್ನ್ ವೆತಿತ್ ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಪಾಂಯಾಂ
ಕಾಂಯ್ ಥೊಡಿಂ ಪಾಂಯ್ ವೊಡುನ್
ಸ್ವಾಸ್ ಫಾರ್‍ತಿತ್ ನಾಸ್ತಾಂ ದಯಾ
ತ್ಸುನಾಮಿಚಿಂ ಉಬಾರ್ ಥೊಡಿಂ
ಖಿಣಾನ್ ಕರ್‍ತಿತ್ ಗಾಂವ್ ಮಾಯಾ
ತರೀ ತುಕಾ ದುರ್ಸನಾಸ್ತಾಂ
ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ಸಮ್ಜುಂಕ್ ಸಕ್ತಾಂ
ತುಜೆಚ್ ತಡಿರ್ ಯೇವ್ನ್ ನಿದ್ತಾಂ
ಮೊಗಾಳ್ ಮ್ಹಜ್ಯಾ ದರ್ಯಾ.

ವಾರ್‍ಯಾ ತುಜ್ಯೊ ಕಳ್ನಾಂತ್ ಮೋಡಿ
ಕಾಂಯ್ ಜಬ್ಬೊರ್, ಕಾಂಯ್ ಮೊವಾಳ್
ಕೆನ್ನಾಂ ದಿತಾತ್ ಥಂಡಾಯ್ ಸುಶೆಗ್
ಕೆನ್ನಾಂ ಗಾಂವಾರ್ ಭರ್‍ತಿತ್ ಉಬಾಳ್
ಥೊಡೆ ಪಾವ್ಟಿಂ ಹುಂಬ್ಳುನ್ ಸೊಡ್ತಿತ್
ರೂಕ್ ಘರಾಂ ಕಾಳ್ಜಾಂ ದಯಾಳ್
ತರೀ ತುಕಾ ದುರ್ಸನಾಸ್ತಾಂ
ಘಾಡಾಮೊಡಿ ಸಮ್ಜುಂಕ್ ಸಕ್ತಾಂ
ತುಕಾಚ್ ಆಶೆವ್ನ್ ಸೊಪ್ಯಾರ್ ನಿದ್ತಾಂ
ಮೊಗಾಳ್ ಮ್ಹಜ್ಯಾ ವಾರ್‍ಯಾ.

ಮನೀಸ್ ಮಾತ್ರ್ ಧಾರುಣ್ ಉಜೊ
ಎಕ್ಲ್ಯಾಕ್ ಹುಲ್ಪಾವ್ನ್ ಭಾಜಿತ್ ಕಣ್ಗಿ
ದಯಾ ದಾಕ್ಷೆಣ್ ಕಿತೆಂಚ್ ನಾಸ್ತಾಂ
ಕೂಡ್ ಮರ್‍ಯಾದ್ ಕರಿತ್ ವಿಣ್ಗಿ
ಮನ್ಶಾ ಮೊಲಾಂ, ಮನ್ಶಾಂಕ್ ವಿಕುನ್
ನಾಂವ್ ದಿಂವ್ಚ್ಯಾಂಕ್ ದೀತ್ ದೇಣ್ಗಿ
ರಾವ್ಲ್ಯಾರ್ ಮೊನೊ ಪಾತ್ಕಾಂತ್ ಲಾಸ್ತಾಂ
ದುರ್ಸಲ್ಯಾರ್ ಉಜ್ಯಾಂತ್ ಶಿಜ್ತಾಂ
ಜಾಲೊಂ ಮಾತಿ, ಆತಾಂ ಮ್ಹಜ್ಯಾ-
ಘಾಣ್ ಪಡ್ಲ್ಯಾ ಸಾರ್‍ಯಾ!

-ಮೆಲ್ವಿನ್ ರೊಡ್ರಿಗಸ್

संपादकीय:

प्रकृतेचो स्वभाव आनी मनशाचो स्वभाव

कवी मेल्विन रोड्रीगसाच्या कवितेंचो तीर्ल आनी ठरावण कितेंय आसूं, ताचीं हरयेक कवितां वाचताना एक सुखाळ सुमधूर अनभोग (delight) जाता. हाका कारण ताच्या कवितेंनी आसचें तें संगीत, घोस घोस दाको देंवून आयिल्ल्यापरीं देंवून येंवचे ते सब्द, त्या सब्दांची बांदावळ, ते सब्द एकवटताना उटचो नाद. छंद, प्रास, अनुप्रास, ताळ, लय, वोळिंचें माप, अलंकारीक उपमा, रूपकां, कवितेचो आशय उचार‍न सांगच्यो प्रतिमा. अशें कवितेचीं सर्व साधनां वापर‍न मेल्विन आपली कविता उबी कर‍ता.

मनीस भुंयच्या जीव मंडळा थावन वेगळो न्हय.  ही जीव मंडळ बिलियन वर्सां आदली तरी आयलेवार‍ची, मनीस म्हळ्ळी प्राणी आख्खो जीव मंडळ आपले मुटिंत घेवंक पेचाडता. भुंयचे पवित्र‌कायेचेर आक्रमण कर‍न, देस्वाट कर‍चें हक्क मनशाक कोणें दिलां? मनशान आधार‍च्या अक्रमाच्या परिणामाविशीं मनशाक फिकीर ना. वा हो पिसांट आपल्या वायटाचो परिणाम आडांवचें आन्येक अक्रम आधार‍ता. त्या वर्वीं ह्या बन्वाटी मनशाचीं कर्मां आनी अक्रमां चडुनच आसात तरी प्रकृती मनशाक घात करिना बगर पासळी दिता.

एक बरो संबंध बांदून हाडुंक एकामेका वोळकुंची आनी गूण-आवगुणा सांगाता संपूर्ण थरान स्वीकार कर‍ची गर्ज आसा.  ह्ये कवितेंतलो मनीस (जांव तो कवीच) शांत समाधानान जियेवंक आंवडेंवचो एक स्वाभावीक मनीस.  कश्ट, नश्ट, ल्हारां, अन्वारां स्वाभावीक तें तो जाणां. प्रकृतेसंगीं आनी हेरां मनशां संगीं बरो संबंध तो आशेता.  प्रकृतेचे स्वभाव वोळकून, तिच्ये ज्वालामुखीक, घाडामोडिंक समजुंक शिकला. आनी ह्या वर्वीं कसलेंच दुर्सोणे नासतां, त्या दयाळ मोगाळ प्रकृतेच्ये पासळेंत तो व्हडा संतृप्तेन निदता, जियेता. पूण होच मनीस मनशा स्वभावाक, ताच्या हिक्मत्यांक समजुंक सकनासतां, आक्रमी मनशाची धारुणाय सोसुंक सकनासतां कंगाल जाता, माती जाता….

-आंडऱ्यू एल डिकून्हा

कविता:

दर्यो, वारें आनी मनीस

ल्हारां थोडीं मोव कवळीं
पोशेवन वेतीत म्हज्या पांयां
कांय थोडीं पांय वोडून
स्वास फार‍तीत नासतां दया
त्सुनामिचीं उबार थोडीं
खिणान कर‍तीत गांव माया
तरी तुका दुर्सनासतां
ज्वालामुखी समजुंक सकतां
तुजेच तडीर येवन निदतां
मोगाळ म्हज्या दर्या.

वार‍या तुज्यो कळनांत मोडी
कांय जब्बोर, कांय मोवाळ
केन्नां दितात थंडाय सुशेग
केन्नां गांवार भर‍तीत उबाळ
थोडे पावटीं हुंबळून सोडतीत
रूक घरां काळजां दयाळ
तरी तुका दुर्सनासतां
घाडामोडी समजुंक सकतां
तुकाच आशेवन सोप्यार निदतां
मोगाळ म्हज्या वार‍या.

मनीस मात्र धारूण उजो
एकल्याक हुलपावन भाजीत कणगी
दया दाक्षेण कितेंच नासतां
कूड मऱ्याद करीत विणगी
मनशा मोलां, मनशांक विकून
नांव दिंवच्यांक दीत देणगी
रावल्यार मोनो पात्कांत लासतां
दुर्सल्यार उज्यांत शिजतां
जालों माती, आतां म्हज्या -
घाण पडल्या साऱ्या!

-मेल्विन रोड्रीगस