ಸಂಪಾದಕೀಯ್:

ಆಮ್ಕಾಂ ಗುಂಡಾಯೆನ್ ಗುಂತ್ಚೆ ಕವಿ ಜಾಯ್!

ಕೊಂಕ್ಣಿ ಕವಿತಾ ಜಾಯ್ತ್ಯಾ ವರ್ಸಾಂ ಥಾವ್ನ್ ಕರಾವಳೆಚ್ಯಾ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಸಾಹಿತ್ಯಾಂತ್ ಫುಡಾರ್ಪಣಾಚೊ ಬಾವ್ಟೊ ಧರುನ್ ಆಸಾ. ಕಾಂಯ್ ಥೊಡ್ಯಾಂನಿ ಪ್ರಜ್ಞಾಪೂರ್ವಕ್ ಫುಡಾರ್ಪಣ್ ಘೆವ್ನ್ (conscious leadership) ನಿರ್ಮಾಣ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ್ ಭೊಂವಾರಾಕ್ ಲಾಗೂನ್ ಅಶೆಂ ಜಾಲಾಂ. ಕಾವ್ಯ್ ಮಾತ್ಯೆಕ್ ತಾಂಣಿ ಸತತ್ ಈಟ್ ಘಾಲ್ನ್, ಥಕಲ್ಲಿ ಮಾತಿ ಬದ್ಲುನ್ ಪೋಸ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ವರ್ವಿಂ ರಾವಲ್ಲ್ಯಾಕಡೆ ಘುಂವೊನ್‌ಚ್ ಆಸಲ್ಲ್ಯಾ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಕವಿತೆಕ್ ವಿಕಸಿತ್ ಜಾವ್ನ್ ವಾಡಾವಳ್ ಜಾಂವ್ಚಿ ಸಕತ್ ಮೆಳ್ಳಿ.

ಕವಿತಾ ಆಯ್ಚ್ಯಾ ಕಾಳಾಚೊ ಉಸ್ವಾಸ್ ಮ್ಹಣ್ಯೆತ್. ಕವಿತಾ ಬರೊಂವ್ಚೆ ತಳ್ಮಳೆ ಸಗ್ಳೆ ಕಡೆನ್ ದಿಸ್ತಾತ್. ಹಿ ಸೃಜನಶೀಲ್ ಉರ್ಬಾ ಸೊಭಿತ್ ಕಾವ್ಯಾಂತ್ ಫುಲೊನ್ ಯೇತ್ ತರ್ ಕವಿತೆಕ್ ಫಾಯ್ದೊ ಜಾಯ್ತ್. ನವ್ಯಾನ್ ಕವಿತಾ ಬರೊಂವ್ಕ್ ಶಿಕ್ತೆಲ್ಯಾಂನಿ ಪಯ್ಲೆಂ ಮತಿಂತ್ ದವರಿಜಾಯ್ ಜಾಲ್ಲಿ ಗಜಾಲ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ - ಕಾವ್ಯೆಂ ಜಾವ್ನಾಸಾ ಲಲಿತ್ ಕಲೆಂತ್ ಸಗ್ಳ್ಯಾಂತೀ ಉಂಚ್ಲಿ ಕಲಾ. ಟಿಕ್ ಟೊಕ್ ಮನೋರಂಜನ್ ನ್ಹಯ್. ಎಕಾ ಖಿಣಾಚ್ಯಾ ಆನಂದಾಕ್ ಖಾಲ್ ಜಾವ್ನ್, ಎಕಾ ವಿಚಾರಾ ಥಾವ್ನ್ ಆನ್ಯೆಕಾ ವಿಚಾರಾಕ್, ಎಕೆ ಪ್ರತಿಮೆ ಥಾವ್ನ್ ಆನ್ಯೇಕೆ ಪ್ರತಿಮೆಕ್ ಉಡಿ ಮಾರ್ಚ್ಯಾ ಬದ್ಲಾಕ್, ಆಪ್ಣಾ ಭಿತರ್ ಉಬ್ಜಾಲ್ಲೆ ಕಾವ್ಯಾಝರಿಕ್ ಏಕ್ ಸೊಭಿತ್ ಕವಿತಾ ಜಾವ್ನ್ ರೂಪಾಂತರೀತ್ ಕರುಂಕ್ ಪಳೆಂವ್ಕ್ ಜಾಯ್. ತ್ಯಾ ಖಾತಿರ್ ತಿ ಝರ್ ಭಿತರ್ ವಾಡುಂಕ್ ಸೊಡ್ಚಿ ಗರ್ಜ್ ಅಸಾ. ಆನ್ಭೊಗಾಚ್ಯಾ ಸೂಕ್ಶ್ಮ್ ನಾಡಿಂತ್ಲ್ಯಾನ್ ತಿ ಝರ್ ಪಾಶಾರ್ ಜಾತಾನಾ ಕವಿಚೊ ಅನ್ಭೊಗ್ ಆನಿ ವಿಚಾರ್, ಪ್ರತಿಮಾ, ರೂಪಕಾಂ ಆನಿ ಸಬ್ದಾಂಚೊ ಸಾಂಗಾತ್ ಘೆವ್ನ್ ತೀವ್ರ್ ಸಕ್ತೆನ್ ಭರುನ್ ವೊಮ್ತೊನ್ ಯೆತಾ ಆನಿ ಕಾವ್ಯಾರೂಪ್ ಆಪ್ಣಾಯ್ತಾ. ತೆದ್ನಾಂ ಉದೆಂವ್ಚಿ ಕವಿತಾ ಹುಮೆದಿಚ್ಯಾ ಸಹೃದಯಿ ಮನಾಚೆರ್ ಸುಖಾಳ್ ಅನ್ಭೊಗ್ ದೀಂವ್ಕ್ ಸಕ್ತಾ.

ಕೆರನ್ ಮಾಡ್ತಾ ಕುಲ್ಷೇಕರ್ ಪಯ್ಲೆ ಪಾವ್ಣಿಂ ಕವಿತಾ ಕುಳಾರಾಕ್ ಆಯ್ಲಾ. ತಾಚೆಂ ಕವನ್ ಏಕ್ ವಿಡಂಬನಾತ್ಮಕ್ ಕವಿತಾ ಜಾವ್ನ್ ಘೆವ್ಯೆತ್. ಕವಿತಾ ಮನ್ಶಾಚ್ಯಾ ಅಣ್ಭವಾಂಚಿ, ವಿಚಾರಾಂಚಿ, ಸಪ್ಣಾಂಚಿ ಏಕ್ ಬಳಿಶ್ಟ್ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ. ತಿ ಜಿವಿತಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಸಂಘರ್ಶಾಂತ್ಲ್ಯಾನ್ ಉಬ್ಜಾತಾ. ಹ್ಯಾ ಸಂಘರ್ಶ್ಯಾಂತ್ಲ್ಯಾನ್ ಉಟ್ಚೊ ನಾದ್ ವಾ ಆವಾಜ್, ಪುಸ್ಪುಸೆ ವಾ ಕಿಂಕ್ರಾಟ್, ಮಾಗ್ಣೆಂ ವಾ ರಡ್ಣೆಂ ಕವಿತಾ ಜಾವ್ನ್ ರುಪಾಂತರ್ ಜಾತಾ. ಬಂಧ್ ಕುಡಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಥಂಡ್ ಮೌನಾಂತ್ ಜಿವಿತಾ ಸಂಗಿಂ ಮುಖಾಮುಖಿ ಘಡನಾ. ಖಂಯ್ ಮನ್ಶಾಚೆಂ ಜಿವಿತ್ ಕಾರ್ಯಾಳ್ ಆಸಾ ಥಂಯ್ ಘಡ್ತಾ. ಪಬ್ಲಿಕ್ ರಸ್ತ್ಯಾರ್ ವಾ ವಯಕ್ತಿಕ್ ರಸ್ತ್ಯಾರ್, ಕವಿನ್ ಆಪ್ಲಿಂ ಇಂದ್ರಿಯಾಂ ಸಕ್ರೀಯ್ ದವ್ರುಂಕ್ ಆಸಾತ್. ಮೊಬಾಯ್ಲ್ ನ್ಹಯ್! ಕವಿಂನಿ ಮತಿಂತ್ ರೊಂಬೊವ್ನ್ ದವ್ರಿಜಾಯ್ ಜಾಲ್ಲಿ ಆನ್ಯೇಕ್ ಗರ್ಜೆಚಿ ಗಜಾಲ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ – ಕವಿಂನಿ ಕೆದ್ನಾಂಚ್ ದೊಳೆ ವಾಟಾರ್ನ್ ಪಳೆತೆಲ್ಯಾಂಕ್ ಭಿಂಯೆಂವ್ಚ್ರೆಂ ನ್ಹಯ್! ಕೆದ್ನಾ ಕವಿ ಕಾವ್ಜೆತಾ, ದಾಕ್ಶೆತಾ ಆನಿ ಭಿಂಯೆತಾ ತೆದ್ನಾ ತಿ ಕವಿತಾ ನಿಸ್ತೇಜ್ ಜಾವ್ನ್ ಬಾವೊನ್ ಪಡ್ತಾ ಆನಿ ಫಕತ್ ಥೊಡ್ಯಾ ವೊಳಿಂಚಿ ರಾಸ್ ಜಾವ್ನ್ ಆಸಾ ವಾ ನಾ ಮ್ಹಣ್ಚೆ ಸ್ಥಿತೆಕ್ ದೆಂವ್ತಾ.

ಆಮ್ಕಾಂ ಕವಿ ಜಾಯ್. ಜಿವಿತಾಚೊ ಮೋಗ್ ಕರುಂಕ್ ಪ್ರೇರಣ್ ದಿಂವ್ಚೆ ಕವಿ ಜಾಯ್. ಸದಾಂ ನವೀಕೃತ್ ಜಾಂವ್ಚ್ಯಾ ಜಿವಿತಾಚಿಂ ಕುಸಾಂ ಜರ್ ಲಾಖೊಂ ಲೊಕಾ ಮದ್ಲ್ಯಾ ಎಕಾ ಕವಿನ್ ಉಸೊವ್ನ್ ತಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಸತಾಂಕ್ ಆಪ್ಲೆ ಪ್ರತಿಭೆಚ್ಯಾ ಉಜ್ವಾಡಾಂತ್ ದಾಕಯ್ನಾತಲ್ಲಿಂ ತರ್ ಆಜ್ ಸಂಸಾರ್ ದುಬ್ಳೊ ಆಸ್ತೊ. ದೆಕುನ್ ಕವಿಂನಿ ಗುಂಡಾಯೆನ್ ಗುಂತ್ಚಿ ಗರ್ಜ್ ಆಸಾ. “ಹಾಂವೀ ಕವಿ” ಮ್ಹಣ್ ವಳ್ಕೊನ್ ಘೆವ್ನ್ ಜಿವಿತಾಚೊ ಸ್ಪಿರಿತ್ ಕಾವ್ಯಾಂತ್ ರುಪಾಂತರ್ ಕರ್ನ್, ತುಟುನ್ ಪಡಲ್ಲ್ಯೊ, ವೆಗ್ಳ್ಯೊ ಜಾಲ್ಲ್ಯೊ ಸಂಗ್ತಿ ಪಾರ್ಕುನ್ ಎಕ್ಟಾಂಯ್ ಕರ್ನ್ ಸಗ್ಳೆಂ ಕರುಂಕ್ ’ಗುಂಡಾಯೆಂತ್ ಗುಂತ್ಚಿ’ ಆಶಾ ಉಚಾರಲ್ಲ್ಯಾ ಕೆರನ್ ಮಾಡ್ತಾಕ್ ಮಾಯಾಮೊಗಾಚೊ ಯೆವ್ಕಾರ್!

- ಆಂಡ್ರ್ಯೂ ಎಲ್ ಡಿಕೂನ್ಹಾ

ಹಾಂವೀ ಕವಿ

"ಸರ್ವಾಂಯ್ ಗಿಚ್ಚಿತಾತ್, ಹಾಂವೆಯ್ ವೊಂಪಿಜಾಯ್"
ಮ್ಹಣ್ ಭಿತರ್ಲೊ ಬಾಳ್ ಕವಿ ಉರ್ಡಾಲೊ
ಗುಂಡಾಯೆಚೆಂ ಕಾಂಯ್ ಗುಂತೊಂಕ್ ಜಾಯ್
ಮ್ಹಣ್ ನಿದೆ-ವೋಲ್ ಫಾರಿಲಾಗ್ಲೊ

ಮನಾ ಭಿತರ್ ಕವಿ-ಕೊಶೆಡ್ದಾಚೆ
ಚರ್ಚೆ ಕಾಂಯ್ ಸರ್ಸರಿತ್
ಅನ್ಭೊಗಾಚೆಂ ಕುಟ್ಟೆಂ ಧಂಯ್ ಚಾಳ್ತಾತ್
ಆವಾಜ್ ಜಬ್ಬೊರ್ ಝಳ್ಝಳಿತ್

ಮೊಗಾ ಪಾಶಾಂವ್ ನಾಕಾ, ತೆಂ ಬೆಳ್ಶೆಲ್ಲೆಂ ಶಿತ್
ರಾಜಕೀಯ್ ವಿಡಂಬನಾಂ ಥಾವ್ನ್
ಹಾಂವ್ ಥೊಡೊ ಪಯ್ಸ್
ಧಾರ್ಮಿಕ್-ಅಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ್ ಹಾಂವ್ ಕಾಂಯ್ ನ್ಹಯ್
ಸಂವೇದನಾಕ್ ಪಾಂವ್ಚಿನಾ ಮ್ಹಜಿ ಜಾಣ್ತಿಕಾಯ್

ಜಾಣಾರ್‍ಯಾಂನಿ ಲಿಖ್ಲ್ಲಿಂ ಜಿಣ್ಯೆ ಸತಾಂ
ಉತ್ರಾಂ ಗುಂತುನ್ ನೆಟೊಂವ್ಚೆ ರಾತಿ
ತೀನ್ ಕೆದ್ನಾಂ ವ್ಹಾಜ್ಲಿಂ ಕಳೊಂಕ್ ನಾ
ಬಗ್ಲೆನ್ ನಿದ್ಲ್ಲಿ ಬಾಯ್ಲ್ ದೊಳೆ ವಾಟಾರ್ನ್ ಪಳಯ್ತ್
ಶಿರಿಂ ಸುಕ್ಲೊಂ - ಮೊಬಾಯ್ಲ್ ಬಂದ್ - ಹಾಂವ್ ತಾತಿ

-ಕೆರನ್ ಮಾಡ್ತಾ ಕುಲ್ಶೇಕರ್

संपादकीय:

आमकां गुंडायेन गुंतचे कवी जाय!

कोंकणी कविता जायत्या वर्सां थावन करावळेच्या कोंकणी साहित्यांत फुडार्पणाचो बावटो धरून आसा. कांय थोड्यांनी प्रज्ञापूर्वक फुडार्पण घेवन (conscious leadership) निर्माण केल्ल्या काव्यात्मक भोंवाराक लागून अशें जालां. काव्य मातयेक तांणी सतत ईट घालन, थकल्ली माती बदलून पोस केल्ल्या वर्वीं रावल्ल्याकडे घुंवोन‌च आसल्ल्या कोंकणी कवितेक विकसीत जावन वाडावळ जांवची सकत मेळ्ळी.

कविता आयच्या काळाचो उस्वास म्हणयेत. कविता बरोंवचे तळमळे सगळे कडेन दिसतात. ही सृजनशील उरबा सोभीत काव्यांत फुलोन येत तर कवितेक फायदो जायत. नव्यान कविता बरोवंक शिकतेल्यांनी पयलें मतींत दवरीजाय जाल्ली गजाल म्हळ्यार - काव्यें जावनासा ललीत कलेंत सगळ्यांती उंचली कला. टिक-टॉक मनोरंजन न्हय. एका खिणाच्या आनंदाक खाल जावन, एका विचारा थावन आन्येका विचाराक, एके प्रतिमे थावन आन्येके प्रतिमेक उडी मारच्या बदलाक, आपणा भितर उबजाल्ले काव्याझरीक एक सोभीत कविता जावन रूपांतरीत करुंक पळेवंक जाय. त्या खातीर ती झर भितर वाडुंक सोडची गर्ज असा. आनभोगाच्या सूक्ष्म नाडींतल्यान ती झर पाशार जाताना कविचो अनभोग आनी विचार, प्रतिमा, रूपकां आनी सब्दांचो सांगात घेवन तीव्र सकतेन भरून वोमतोन येता आनी काव्यारूप आपणायता. तेदनां उदेंवची कविता हुमेदिच्या सहृदयी मनाचेर सुखाळ अनभोग दीवंक सकता.

कॅरन माडता कुलशेकर पयले पावटीं कविता कुळाराक आयला. ताचें कवन एक विडंबनात्मक कविता जावन घेव्येत. कविता मनशाच्या अणभवांची, विचारांची, सपणांची एक बळिश्ट अभिव्यक्ती. ती जिवितांतल्या संघर्शांतल्यान उबजाता. ह्या संघर्श्यांतल्यान उटचो नाद वा आवाज, पुस्पुसे वा किंक्राट, मागणें वा रडणें कविता जावन रुपांतर जाता. बंध कुडांतल्या थंड मौनांत जिविता संगीं मुखामुखी घडना. खंय मनशाचें जिवीत काऱ्याळ आसा थंय घडता. पब्लीक रस्त्यार वा वयक्तीक रस्त्यार, कवीन आपलीं इंद्रियां सक्रीय दवरुंक आसात. मोबायल न्हय! कविंनी मतींत रोंबोवन दवरीजाय जाल्ली आन्येक गर्जेची गजाल म्हळ्यार – कविंनी केदनांच दोळे वाटारन पळेतेल्यांक भिंयेंवचें न्हय! केदना कवी कावजेता, दाक्षेता आनी भिंयेता तेदना ती कविता निस्तेज जावन बावोन पडता आनी फकत थोड्या वोळिंची रास जावन आसा वा ना म्हणचे स्थितेक देंवता.

आमकां कवी जाय. जिविताचो मोग करुंक प्रेरण दिंवचे कवी जाय. सदां नवीकृत जांवच्या जिविताचीं कुसां जर लाखों लोका मदल्या एका कवीन उसोवन तांतल्या सतांक आपले प्रतिभेच्या उजवाडांत दाकयनातल्लीं तर आज संवसार दुबळो आसतो. देकून कविंनी गुंडायेन गुंतची गर्ज आसा. “हांवी कवी” म्हण वळकोन घेवन जिविताचो स्पिरीत काव्यांत रुपांतर करन, तुटून पडल्ल्यो, वेगळ्यो जाल्ल्यो संगती पारकून एकटांय करन सगळें करुंक ’गुंडायेंत गुंतची’ आशा उचारल्ल्या कॅरन माडताक मायामोगाचो येवकार!

- आंडऱ्यू एल डिकून्हा

हांवी कवी

"सर्वांय गिच्चीतात, हांवेय वोंपीजाय"
म्हण भितरलो बाळ कवी उर्डालो
गुंडायेचें कांय गुंतोंक जाय
म्हण निदे-वोल फारीलागलो

मना भितर कवी-कोशेडदाचे
चर्चे कांय सर्सरीत
अनभोगाचें कुट्टें धंय चाळतात
आवाज जब्बोर झळझळीत

मोगा पाशांव नाका, तें बेळशेल्लें शीत
राजकीय विडंबनां थावन
हांव थोडो पयस
धार्मीक-अध्यात्मीक हांव कांय न्हय
संवेदनाक पांवचीना म्हजी जाणतीकाय

जाणार्‍यांनी लिखल्लीं जिणये सतां
उतरां गुंतून नेटोंवचे राती
तीन केदनां व्हाजलीं कळोंक ना
बगलेन निदल्ली बायल दोळे वाटार्न पळयत
शिरीं सुकलों - मोबायल बंद - हांव ताती

-कॅरन माडता, कुलशेकर