ಗರ್ಜ್ ಬದಲ್ತಾನಾ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಬದಲ್ತಾ:
ಸ್ಟೀವನ್ ಕ್ವಾಡ್ರಸಾಚ್ಯಾ ಕವಿತೆಚ್ಯಾ ಪುಸ್ತಕಾಕ್ ಪ್ರಸ್ತಾವನಾಚಿಂ ಉತ್ರಾಂ
(ಜುಲಾಯ್ 1, 2012 ತಾರಿಕೆರ್ ಸ್ಟೀವನ್ ಕ್ವಾಡ್ರಸಾಚೆಂ ಫುಡ್ಲದ್ ಕವಿತಾ ಪುಸ್ತಕ್ ‘27 ಕವಿತಾ' ಮಾನೆಸ್ತ್ ರೊನಾಲ್ಡ್ ಕುಲಾಸೊನ್ ಕಲಾಂಗಣಾಂತ್ ಮೊಕ್ಳೀಕ್ ಕೆಲೆಂ. `ಮಾಂಡ್ ಸೊಭಾಣ್' ಸಂಸ್ಥ್ಯಾನ್, ಗ್ಲೇಡಿಸ್ ಬಾಯ್ ರೇಗೊನ್ ದಿಲ್ಲ್ಲ್ಯಾ ಅನುದಾನಾನ್ ಹೆಂ ಪುಸ್ತಕ್ ಪರ್ಗತ್ ಕೆಲಾಂ. ಹ್ಯಾ ಪುಸ್ತಕಾಕ್ ಮೆಲ್ವಿನ್ ರೊಡ್ರಿಗಸಾನ್ ಬರಯಿಲ್ಲೆಂ ಪ್ರಸ್ತಾವನ್ ಹಾಂಗಾಸರ್ ಪರ್ಗಟ್ ಕೆಲಾಂ - ಸಂಪಾದಕ್)
ಪಾಟ್ಲ್ಯಾ ಧಾ ವರ್ಸಾಂನಿ, ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ 2002 ವರ್ಸಾ ಥಾವ್ನ್ 2011 ವರ್ಸಾ ಪರ್‍ಯಾಂತ್, ಕಾನಡಿ ಲಿಪಿಂತ್, ಚಡುಣೆಂ ಶೆಂಭರ್ ಕೊಂಕಣಿ ಕವಿತಾಂಚೆ ಸಂಗ್ರಹ್ ಪರ್ಗಟ್ ಜಾಲ್ಯಾತ್. ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ವರ್ಸಾಕ್ ಸರಾಸರ್ ಧಾ ಪುಸ್ತಕಾಂ ಹಿ ಬರಿಚ್ ವಾಡಾವಳ್. ಕರ್ನಾಟಕಾಂತ್ಲಿ ಕೊಂಕಣಿ ಕವಿತಾ ಪಾಲೆಂವ್ಕ್, ಹ್ಯಾ ಶತಮಾನಾಚ್ಯಾ ಸುರ್‍ವಿಲ್ಯಾ ವರ್ಸಾಂನಿ ಜೊ ವಾವ್ರ್ ಚಲೊನ್ ಆಯ್ಲಾ ಆನಿ ತ್ಯಾ ವಾವ್ರಾನಿಮ್ತಿಂ ಗರ್ಜೆಚೊ, ಜೊಕ್ತೊ ಭೊಂವಾರ್ ನಿರ್ಮಾಣ್ ಜಾಲಾ, ತಾಚೊ ಸದುಪಯೋಗ್ ಕರುನ್ ನವ್ಯಾನ್ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ರಚುಂಕ್ ಧರಲ್ಲ್ಯಾಂನಿ ಕವಿತೆದಿಶಿಂ ವೊಂದಾಲ್ಲ್ಯಾಂತ್ ನವಲ್ ನಾ.
ಪುಣ್ ಹೆಂ ಆವ್ರ್ ಕಿತ್ಲೆಂ ಬರೆಂ ಹಾಡ್ನ್ ಆಯ್ಲಾಂ ಆನಿ ಕಿತ್ಲೆಂ ಮ್ಹೆಳೆಂ ಸೊಡ್ನ್ ಗೆಲಾಂ ಮ್ಹಣೊನ್ ಭಾರಿಕ್ಸಾಣೆನ್ ನದರ್ ಚರಯ್ಲಿ ಜಾಲ್ಯಾರ್ ಮ್ಹೆಳೆಂಚ್ ಚಡ್ ದಿಸತ್. ಪುಣ್ ಬರೆಂ ಜೆಂ ಮೆಳೊನ್ ಆಸಾ, ತೆ ದಾಧೊಸ್ಕಾಯೆ ಮುಕಾರ್ ಹೆಂ ಮ್ಹೆಳೆಂ ಆಟಾಪುನ್ ವ್ಹರ್‍ಯೆತ್.
ಸ್ಟೀವನ್ ಕ್ವಾಡ್ರಸಾಚೆಂ ಹೆಂ ಫುಡ್ಲದ್ ಕವಿತಾ ಪುಸ್ತಕ್. ಹ್ಯಾ ಆದಿಂ ದೋನ್ ಕವಿತಾ ತರ್ಜಣ್ ತಾಣೆ ಪರ್ಗಟ್ ಕೆಲ್ಯಾತ್. ಮುಳಾನ್, ತೊ ಎಕ್ಲೊ ಶಿಕ್ಷಕ್. ಶಿಕ್ಷಕಾನ್ ಶಿಕೊಂವ್ಚ್ಯಾ ಪಯ್ಲೆಂ ಸ್ವತಾ ಶಿಕಪ್ ಜೊಡುಂಕ್ ಜಾಯ್. ಹೆಂ ಶಿಕಪ್ ಅರ್ಧ್ಯಾರ್ ರಾವ್ಲೆಂ ಮ್ಹಣೊನ್ ನಾ. ನಿರಂತರಿ ಜಾವ್ನಚ್ ಆಸ್ತಾ. ಹಾಕಾ ಸಾಕ್ಸ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಬರಿ ಹೆಂ ಸತ್ತಾವೀಸ್ ಕವಿತಾಂಚೊ ಸಂಗ್ರಹ್ ತುಮ್ಚ್ಯಾ ಹಾತಾಂತ್ ಆಸಾ. ಹ್ಯಾ ಸತ್ತಾವೀಸ್ ಕವಿತಾಂನಿ, ಕಾಂಯ್ ಎಕ್ಶಾಂ ವಯ್ರ್ ಸತ್ತಾವೀಸ್ ಪುಸ್ತಕಾಂ ಸ್ಟೀವನಾನ್ ಚಾಳುನ್ ತಾಂತ್ಲೊ ಸುವಾಧ್ ಪಚವ್ನ್ ಹ್ಯೊ ಕವಿತಾ ನೆಟಯ್ಲ್ಯಾತ್ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾಚಿ ಖಾತ್ರಿ ಜಾತಾ.
ಆದಿಸಾಗೊರಾಚೆರ್ ಭೊಂವುನ್ ಆಸ್ಲಲೆಂ ವೆಳಾಕಾಳಾ ಪುರ್‍ವಿಲೆಂ ವಾರೆಂ, ಚಿತ್ಳಾಬೊಣಾಂತ್ ಧರ್ಮ್ ದಿಲ್ಲೊ ಶಾಖ್‌ಸೊಮಿ, ಬನ್ಸಿಲಾಲಾಚೆಂ ಝುಜಾಂಗಣ್ (ಕವಿತಾ: ತುಂ); ನಿಯತಿಕಾರಾಂಚೆಂ ಮಾಟೆಂ (ಕವಿತಾ: ತುಕಾ ಕಳ್ಳೆಂಚ್ ನಾ); ಬಲಿಯೇಂದ್ರಾನ್ ಭೆಟೊಂಕ್ ಯೆಂವ್ಚೆಂ ತಿರುವೋಣಮ್, ಸಾಮುದಿರಿಚ್ಯಾ ಫವ್ಜೆಂನಿ ಆನಿ ಮರಕ್ಕಾರಾಂಚ್ಯಾ ಸೊಜೆರಾಂನಿ ಸೊರ್ಪಾ ಹೊಡೆಂ ಖೆಳೊವ್ನ್ ಝುಜ್ಚಿ ರಾತ್ (ಕವಿತಾ: ಫಾಲ್ಯಾಂ ತಿರುವೋಣಮ್), ಘಾಯ್ ಸುಕನಾತಲ್ಲೊ ಅಶ್ವತ್ಥಾಮ (ಕವಿತಾ: ಹಾಂವ್ ಅಶ್ವತ್ಥಾಮ) - ಹಿಂ ಆನಿ ಜಾಯ್ತಿಂ ಹೆರ್ ರೂಪಕಾಂ - ಜಾಂವ್ಕ್ ಪುರೊ ಭಾರತಾಚ್ಯಾ ಪುರಾಣಾಂತ್ಲಿಂ, ವೆವೆಗ್ಳ್ಯಾ ಸಮುದಾಯಾಂಚ್ಯಾ ಸಂಪ್ರದಾಯಾಂತ್ಲಿಂ - ಸ್ಟೀವನಾನ್ ಹ್ಯಾ ಕವಿತಾಂನಿ ವಾಪರ್‍ಲ್ಯಾಂತ್ ಆನ್ ಆಪ್ಲಿ ಕವಿತಾ ಬಳ್ವಂತ್ ಕರ್‍ತಾನಾ, ತ್ಯಾ ರೂಪಕಾಂಕ್ ನವೊ ಜೀವ್ ದಿಲಾ. ಅಶೆಂ ಕರುನ್ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಕವಿತಾ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಂಕ್ ನವ್ಯಾ, ಪುಣ್ ಪರ್‍ನ್ಯಾ ಸಂಸಾರಾಂಚಿ ವೊಳಕ್ ವೊಳಕ್ ಕರ್‍ಚೆಂ ಬರೆಂ ಮನ್ ತಾಣೆಂ ದಾಕಯ್ಲಾಂ. ಎಕಾ ಶಿಕ್ಷಕಾಚೆಂ ಕಾಮ್ ಕೆಲಾಂ.
ಸ್ಟೀವನ್ ಮುಳಾನ್ ಎಕ್ಲೊ ಶಿಕ್ಷಕ್ ಮ್ಹಣೊನ್ ಹಾಂವೆಂ ಸಾಂಗ್ಲೆಂ. ಶಿಕ್ಷಕ್ ಉತ್ರಾಂ ಖಾತೀರ್ ಉಸ್ಮಡನಾ. ತಾಚ್ಯೊ ಕವಿತಾ ಸುರ್‍ವಿಲ್ಯಾ ಏಕ್-ದೋನ್ ವಾಚ್ಪಾಂನಿ ಸಮ್ಜೊಂಕ್ ಕಷ್ಟ್ ಜಾತಿ ತರೀ, ಸ್ಟೀವನಾನ್ ಉತ್ರಾಂ ಘೊಳಯಿಲ್ಲಿ ರೀತ್ ಪಳೆತಾನಾ ವಿಜ್ಮಿತ್ ಜಾತಾ. ತಾಚಿಂ ಆದ್ಲಿಂ ದೋನ್ ತರ್ಜಣೆಚಿಂ ಪುಸ್ತಕಾಂ ವಾಚಲ್ಲ್ಯಾ ಮ್ಹಾಕಾ ಅಸಲಿ ವಿಜ್ಮಿತ್ಕಾಯ್ ಜಾಲ್ಲಿ ಆನಿ ತಸಲೊ ಜಾದೂ ಸ್ಟೀವನಾನ್ ಹಾಂಗಾಸರಯ್ ಸಾಂಬಾಳ್ಳಾ. ಉತ್ರಾಂಚೊ ಭಂಗಸ್ತಳ್ ಕರಿನಾಸ್ತಾನಾ, ಗರ್ಜೆಕ್ ಲಾಗೊನ್ ಕೆಲ್ಲೆಂ ಅಸಲೆಂ ಪ್ರೇತನ್ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಕ್ ದಾಧೊಸ್ ಕರ್‍ತಾ.
ಖುಶೆಚಿ ಗಜಾಲ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಸತ್ತಾವೀಸ್ ಕವಿತಾಂನಿ ಆಸ್ಚೆಂ ಕೊಂಕಣಿ ಉತ್ರಾಂಚೆಂ ಖಜಾನ್. ಆಯ್ಚ್ಯಾ ದಿಸಾ ಆಮ್ಚೆ ಬರೊವ್ಪಿ ಉತ್ರಾಂ ಖಾತೀರ್ ಖರ್‍ಶೆತಾತ್ ಜಾಲ್ಯಾರ್, ತಾಂಚೆ ಖಾತಿರಚ್ ಮ್ಹಣೊನ್ ಅಪ್ರೂಪಾಚಿ ಉತ್ರಾಂವಳ್ ಸ್ಟೀವನಾನ್ ‘ಆಪ್ಲೆ ಪರ್‍ನೆ ಸೂಟ್‌ಕೇಜಿಂತ್’ ರಾಕೊನ್ ದವರಲ್ಲಿ, ತಿ ಆತಾಂ ಎಕೆ ಕವಿತೆ ಮಾರಿಫಾತ್ ಉಗ್ತಾಡಾಕ್ ಪಡ್ಲ್ಯಾ. ಹಿಂ ಭಾಂಗ್ರಾಳಿಂ ಉತ್ರಾಂ ದಿತಾಂ ದಿತಾನಾ ಮಂಗ್ಳುರಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಕೊಂಕಣಿ ಸಮಾಜಾಚೆಂ ಅಪ್ರೂಪಾಚೆಂ ಪಿಂತುರ್ ಜೆಂ ಸೂಟ್‌ಕೇಜಿಂತ್ ಫಿಛಾರ್ ಜಾವ್ನ್ ಉರಲ್ಲೆಂ ತೆಂ ತೊ ಭಾಯ್ರ್ ಕಾಡ್ತಾ. ಪಾತ್ಲ್ಯಾ ಕಾಳಾಚಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಆಯ್ಚ್ಯಾ ಕಾಳಾಚೆ ಗರ್ಜೆ ಮುಕಾರ್ ಬದಲ್ತಾ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾಕ್ - ಭುರ್ಗ್ಯಾಂಚ್ಯಾ ಪ್ರೊಜೆಕ್ಟ್ ವರ್ಕಾಂನಿ ಖೆಳ್ಚೊ ಆಬಾಚೊ ಸಾಣ್‌ಸಾಣಿಚೊ ಕಾಟ್ ಆನಿ ವ್ಹಡ್ಲಿಮಾಂಯ್ಚ್ಯಾ ಕಾಪ್ಡಾಚ್ಯಾ ಜರಿಚೆಂ ಪೋಂತ್ - ಗೊವಾಯ್ ದಿತಾತ್. ಆನಿ ಹಿಚ್ ಗೊವಾಯ್ ‘ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಬಾಬಾಚೆ ವೀಸ್ ರುಪಯ್ ಆನಿ ಪರ್‍ನೆಂ ಬಂಜಾಣ್’ ಕವಿತೆಂತ್ ಪರ್‍ತ್ಯಾನ್ ಏಕ್ ಪಾವ್ಟಿಂ ವಯ್ರ್ ಯೇವ್ನ್, ಸಂಸ್ಕೃತೆ ವಯ್ಲ್ಯಾ ಅಸ್ಪಷ್ಟ್ ಮ್ಹಣೊನ್ ಚಿಂತ್ಚ್ಯಾ ಸವಾಲಾಂಕ್ ಸೈತ್ ಸಲೀಸಾಯೆನ್ ಜಾಪಿ ದಿತಾತ್. ಸ್ಟೀವನಾನ್ ಹಿಚ್ ಗಜಾಲ್ - ‘ಆಮ್ಗೆರ್‍ಚೆಂ ಪಾಳ್ಣೆಂ’ ಕವಿತೆಂತಯ್ ಜೋರ್‌ದಾರ್ ರಿತಿನ್ ಸಾಂಗ್ಲ್ಯಾ.
ಸ್ಟೀವನಾಚ್ಯಾ ಕವಿತಾಂನಿ ಚರಿತ್ರೆಂತ್ ಸರೊನ್ ಗೆಲ್ಲೆ ಜಾಯ್ತೆ (ನಾ)ಫಾಮಾದ್ ವ್ಯಕ್ತಿ ಅತ್ಮೆ ಜೊಡ್ತಾತ್. ರೂಸ್ಸೊ, ವೋಲ್ಟೆರ್, ಮೊಂತೆಸ್ಕು, ಸಾರ್‌ತ್ರೆ, ಎರಾಸ್ಮಸ್, ಡೆಕಾರ್ತ್, ಹೆಗೆಲ್, ಮಾರ್ಕ್ಸ್, ಮಾವೋ, ಮುಸ್ಸೊಲಿನಿ, ಹಿಟ್ಲರ್, ಫ್ರಾಂಕೋ, ಇದಿ ಅಮೀನ್ ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್, ಗಾಂಧಿ ತಶೆಂ ಜೆಜು ನಜರೆನ್ ಸೈತ್ ವೆವೆಗ್ಳ್ಯಾ ಕವಿತಾಂಚ್ಯಾ ಸಂದರ್ಭಾಂಚೆರ್ ದೊಳ್ಯಾಂ ಸಾಮ್ಖಾರ್ ಉಬೆ ಜಾತಾತ್ ಆನಿ ಕವಿತೆಚೊ ವಿಷಯ್ ಸಮ್ಜೊಂವ್ಚೆ ಖಾತೀರ್ ಉಲೊಂವ್ಕ್ ಲಾಗ್ತಾತ್.
ಚರಿತ್ರೆಂತ್ಲಿಂ, ಪುರಾಣಾಂತ್ಲಿಂ, ಸಂಪ್ರದಾಯಾಂನಿ ರೆವ್ಡಲ್ಲಿಂ ಘಡಿತಾಂ ಆನಿ ವ್ಯಕ್ತಿ, ಸ್ಟೀವನಾಚ್ಯಾ ಕವಿತೆಂಕ್ ಘಟಾಯ್ ದಿತಾತ್. ತಾಚೆ ಸಮಕಾಳೀನ್ ಕವಿ ಸೈತ್, ತಾಚ್ಯಾ ಕವಿತಾಂಕ್ ಉರ್ಬಾ ದಿತಾತ್ ಮ್ಹಳ್ಳೇಂಯ್ ನೆಗಾರ್ ಕರುಂಕ್ ಜಾಯ್ನಾ.
ಮೆಲ್ವಿನ್ ರೊಡ್ರಿಗಸಾಚಿ ‘ಸೊಂರ್‍ಗೊ ಹಾಂವ್’, ಪ್ರಕಾಶ್ ಪಾಡ್ಗಾಂವ್ಕಾರಾಚಿ ‘ಹಾಂವ್ ಮನೀಸ್ ಅಶ್ವತ್ಥಾಮೊ’, ಎಂಡ್ರ್ಯೂ ಎಲ್. ಡಿಕುನ್ಹಾಚಿ ‘ಬಾಂಯ್’ ಆನಿ ‘ಆಬಾಚೆಂ ಘರ್’ ಕವಿತಾಂಚೊ ಪ್ರಭಾವ್, ಸ್ಟೀವನಾಚ್ಯಾ ಕವಿತಾಂಕ್ ಸ್ಫೂರ್ತ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾಚ್ಯೊ ಕುರ್‍ವೊ ಹ್ಯಾ ಪುಸ್ತಕಾಂತ್ ಝಳ್ಕೆಕ್ ಯೆತಾತ್.
ಹಾಂವೆಂ ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಹ್ಯಾ ಪ್ರಸ್ತಾವನಾಂತ್, ಸ್ಟೀವನಾಚ್ಯಾ ಕವಿತಾಂಚೊ ವಿಮರ್ಸೊ ಕರುಂಕ್ ನಾ. ತಶೆಂ ಕರ್‍ಚೆಂ ಸಾರ್ಕೆಂ ಮ್ಹಣೊನ್ ಮ್ಹಾಕಾ ಭೊಗುಂಕ್ ನಾ. ತರೀ ಜೆರಾಲ್ ರಿತಿನ್, ಸಂಪಿ ಏಕ್ ವಿಸ್ಕಳಾವ್ಣಿ ಕರುನ್ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಕ್ ಜಾವ್ಯೆತ್ ಜಾಲ್ಲೆ ಕಷ್ಟ್ ನಿವ್ರಾಂವ್ಚೆಂ ಕುಸ್ಕುಟ್ ಪ್ರೇತನ್ ಕೆಲಾಂ.
ಆಯ್ಚ್ಯಾ ಹ್ಯಾ ಕೊಂಕಣಿ ಕಾವ್ಯಸಂಸಾರಾಂತ್ ಸ್ಟೀವನಾಚ್ಯಾ ಹ್ಯಾ ಕವಿತಾಂಚೊ ಪಾಂವ್ಡೊ ಕಸಲೊ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಇತ್ಲೆ ವೆಗಿಂ ಸಾಂಗ್ಚಿ ಗರಜ್ ಮ್ಹಾಕಾ ದಿಸನಾ. ತಾಚೆಂ ಹೆಂ ಪಯ್ಲೆಂ ಪುಸ್ತಕ್. ಪಯ್ಲ್ಯಾ ಪುಸ್ತಕಾಕ್ ಗರ್ಜೆಚೊ ಯೆವ್ಕಾರ್ ಆಮಿ ಸರ್ವಾಂನಿ ದೀಜಾಯಿಚ್. ಮಾಗೀರ್ ತುರ್ತಾನ್ ತಾಚೆ ಚಡ್ತಿಕ್ ಸಂಗ್ರಹ್ ಯೆತಲೆ ಆನಿ ತವಳ್ ಜರೂರ್ ಜಾವ್ನ್ ಆಮಿ ಹ್ಯಾವಿಶಿಂ ಶಿರೇನ್‌ಶಿರೊ ಉಲಯ್ಜಾಯಿಚ್.
ಮ್ಹಾಕಾ ಮಾತ್ರ್ ಸ್ಟೀವನಾಚ್ಯೊ ಕವಿತಾ ಸರ್ವಾಂ ಪರಸ್ ವೆಗ್ಳ್ಯೊ ದಿಸ್ತಾತ್. ಭಾಷೆಕ್, ಉತ್ರಾಂಕ್ ಲಾಗೊನ್; ಠರಾವಣೆಂಕ್ ಲಾಗೊನ್; ರೂಪಕಾಂಕ್, ಪ್ರತಿಮಾಂಕ್ ಲಾಗೊನ್. ಹೆರ್ ಕವಿಂನಿ ಯೆದೊಳಚ್ ಸ್ಪಷ್ಟ್ ಕೆಲ್ಲಿಂ ರೂಪಕಾಂ, ತಾಚ್ಯಾ ಥೊಡ್ಯಾ ಕವಿತಾಂನಿ ಜಲ್ಮಾಕ್ ಯೆತಾತ್ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ಕುಸ್ಕುಟ್ ಅಸ್ಕತ್ಕಾಯ್ ಫುಡಾರಾಂತ್ ತಾಣೆ ಆಡಾಯ್ಲಿ ಜಾಲ್ಯಾರ್, ಕಾವ್ಯಶೆತಾಂತ್ ತಾಚಿಚ್ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ವಾಟ್ ಸ್ಟೀವನ್ ರುತಾ ಕರ್‍ತಲೊ ಮ್ಹಣ್ಚ್ಯಾಕ್ ದುಭಾವ್ ನಾ.
ಕೊಂಕಣಿ ಕಾವ್ಯಶೆತಾಕ್ ಸ್ಟೀವನಾಚ್ಯಾ ಕವಿತಾಂಚೆಂ ಫುಡಾರಾಂತಯ್ ಯೋಗದಾನ್ ಮೆಳೊಂ.
-ಮೆಲ್ವಿನ್ ರೊಡ್ರಿಗಸ್
गर्ज बदल्ताना संसकृती बदल्ता:
स्टीवन क्वाड्रसाच्या कवितेच्या पुसतकाक प्रसतावनाचीं उत्रां
(जुलाय १, २०१२ तारिकेर स्टीवन क्वाड्रसाचें फुडलद कविता पुसतक ‘२७ कविता' मानेसत रोनालड कुलासोन कलांगणांत मोकळीक केलें. `मांड सोभाण' संस्थ्यान, ग्लेडीस बाय रेगोन दिल्ल्ल्या अनुदानान हें पुसतक पर्गत केलां. ह्या पुसतकाक मेलवीन रोड्रिगसान बरयिल्लें प्रसतावन हांगासर पर्गट केलां - संपादक)
पाटल्या धा वर्सांनी, म्हळ्यार २००२ वर्सा थावन २०११ वर्सा परयांत, कानडी लिपिंत, चडुणें शेंभर कोंकणी कवितांचे संग्रह पर्गट जाल्यात. म्हळ्यार वर्साक सरासर धा पुसतकां ही बरीच वाडावळ. कर्नाटकांतली कोंकणी कविता पालेवंक, ह्या शतमानाच्या सूरविल्या वर्सांनी जो वावर चलोन आयला आनी त्या वावरानिमतीं गर्जेचो, जोक्तो भोंवार निर्माण जाला, ताचो सदुपयोग करून नव्यान साहित्य रचुंक धरल्ल्यांनी कवितेदिशीं वोंदाल्ल्यांत नवल ना.
पूण हें आवर कितलें बरें हाडन आयलां आनी कितलें म्हेळें सोडन गेलां म्हणोन भारिक्साणेन नदर चरयली जाल्यार म्हेळेंच चड दिसत. पूण बरें जें मेळोन आसा, ते दाधोसकाये मुकार हें म्हेळें आटापून व्हरयेत.
स्टीवन क्वाड्रसाचें हें फुडलद कविता पुसतक. ह्या आदीं दोन कविता तर्जण ताणे पर्गट केल्यात. मुळान, तो एकलो शिक्षक. शिक्षकान शिकोवंच्या पयलें स्वता शिकप जोडुंक जाय. हें शिकप अर्ध्यार रावलें म्हणोन ना. निरंतरी जावनच आसता. हाका साक्स म्हळ्ळेबरी हें सत्तावीस कवितांचो संग्रह तुमच्या हातांत आसा. ह्या सत्तावीस कवितांनी, कांय एक्षां वयर सत्तावीस पुसतकां स्टीवनान चाळून तांतलो सुवाध पचवन ह्यो कविता नेटयल्यात म्हळ्ळ्याची खात्री जाता.
आदिसागोराचेर भोंवून आसललें वेळाकाळा पूरविलें वारें, चितळाबोणांत धर्म दिल्लो शाखसोमी, बन्सिलालाचें झुजांगण (कविता: तूं); नियतिकारांचें माटें (कविता: तुका कळ्ळेंच ना); बलियेंद्रान भेटोंक येवंचें तिरुवोणम, सामुदिरिच्या फवजेंनी आनी मरक्कारांच्या सोजेरांनी सोर्पा होडें खेळोवन झुजची रात (कविता: फाल्यां तिरुवोणम), घाय सुकनातल्लो अश्वत्थाम (कविता: हावं अश्वत्थाम) - हीं आनी जायतीं हेर रूपकां - जावंक पुरो भारताच्या पुराणांतलीं, वेवेगळ्या समुदायांच्या संपरदायांतलीं - स्टीवनान ह्या कवितांनी वापरल्यांत आन आपली कविता बळवंत करताना, त्या रूपकांक नवो जीव दिला. अशें करून आमच्या कविता वाचप्यांक नव्या, पूण परन्या संसारांची वोळक वोळक करचें बरें मन ताणें दाकयलां. एका शिक्षकाचें काम केलां.
स्टीवन मुळान एकलो शिक्षक म्हणोन हांवें सांगलें. शिक्षक उत्रां खातीर उस्मडना. ताच्यो कविता सूरविल्या एक-दोन वाचपांनी समजोंक कषट जाती तरी, स्टीवनान उत्रां घोळयिल्ली रीत पळेताना विज्मीत जाता. ताचीं आदलीं दोन तर्जणेचीं पुसतकां वाचल्ल्या म्हाका असली विज्मित्काय जाल्ली आनी तसलो जादू स्टीवनान हांगासरय सांबाळ्ळा. उत्रांचो भंगसतळ करिनासताना, गर्जेक लागोन केल्लें असलें प्रेतन वाचप्याक दाधोस करता.
खुशेची गजाल म्हळ्यार सत्तावीस कवितांनी आसचें कोंकणी उत्रांचें खजान. आयच्या दिसा आमचे बरोवपी उत्रां खातीर खरशेतात जाल्यार, तांचे खातिरच म्हणोन अपरूपाची उत्रांवळ स्टीवनान ‘आपले परने सूटकेजिंत’ राकोन दवरल्ली, ती आतां एके कविते मारिफात उग्ताडाक पडल्या. हीं भांग्राळीं उत्रां दितां दिताना मंगळुरी क्रिसतावं कोंकणी समाजाचें अपरूपाचें पिंतूर जें सूटकेजिंत फिछार जावन उरल्लें तें तो भायर काडता. पातल्या काळाची संसकृती आयच्या काळाचे गर्जे मुकार बदल्ता म्हळ्ळ्याक - भुर्ग्यांच्या प्रोजेकट वर्कांनी खेळचो आबाचो साणसाणिचो काट आनी व्हडलिमांयच्या कापडाच्या जरिचें पोंत - गोवाय दितात. आनी हीच गोवाय ‘म्हज्या बाबाचे वीस रुपय आनी परनें बंजाण’ कवितेंत परत्यान एक पावटीं वयर येवन, संसकृते वयल्या अस्पषट म्हणोन चिंतच्या सवालांक सैत सलीसायेन जापी दितात. स्टीवनान हीच गजाल - ‘आमगेरचें पाळणें’ कवितेंतय जोरदार रितीन सांगल्या.
स्टीवनाच्या कवितांनी चरित्रेंत सरोन गेल्ले जायते (ना)फामाद व्यक्ती अत्मे जोडतात. रूस्सो, वोल्टेर, मोंतेसकू, सारत्रे, एरास्मस, डेकार्त, हेगेल, मार्क्स, मावो, मुस्सोलिनी, हिटलर, फ्रांको, इदी अमीन मात्र न्हय, गांधी तशें जेजू नजरेन सैत वेवेगळ्या कवितांच्या संदर्भांचेर दोळ्यां सामखार उबे जातात आनी कवितेचो विषय समजोवंचे खातीर उलोवंक लाग्तात.
चरित्रेंतलीं, पुराणांतलीं, संपरदायांनी रेवडल्लीं घडितां आनी व्यक्ती, स्टीवनाच्या कवितेंक घटाय दितात. ताचे समकाळीन कवी सैत, ताच्या कवितांक उरबा दितात म्हळ्ळेंय नेगार करुंक जायना.
मेलवीन रोड्रिगसाची ‘सोंरगो हावं’, प्रकाश पाडगावंकाराची ‘हावं मनीस अश्वत्थामो’, एंड्र्यू एल. डिकुन्हाची ‘बांय’ आनी ‘आबाचें घर’ कवितांचो प्रभाव, स्टीवनाच्या कवितांक स्फूर्त जाल्ल्याच्यो कूरवो ह्या पुसतकांत झळकेक येतात.
हांवें म्हज्या ह्या प्रसतावनांत, स्टीवनाच्या कवितांचो विमर्सो करुंक ना. तशें करचें सार्कें म्हणोन म्हाका भोगुंक ना. तरी जेराल रितीन, संपी एक विसकळावणी करून वाचप्याक जाव्येत जाल्ले कषट निवरावंचें कुसकूट प्रेतन केलां.
आयच्या ह्या कोंकणी काव्यसंसारांत स्टीवनाच्या ह्या कवितांचो पावंडो कसलो म्हळ्ळें इतले वेगीं सांगची गरज म्हाका दिसना. ताचें हें पयलें पुसतक. पयल्या पुसतकाक गर्जेचो येवकार आमी सर्वांनी दीजायीच. मागीर तुर्तान ताचे चडतीक संग्रह येतले आनी तवळ जरूर जावन आमी ह्याविशीं शिरेनशिरो उलयजायीच.
म्हाका मात्र स्टीवनाच्यो कविता सर्वां परस वेगळ्यो दिसतात. भाषेक, उत्रांक लागोन; ठरावणेंक लागोन; रूपकांक, प्रतिमांक लागोन. हेर कविंनी येदोळच स्पषट केल्लीं रूपकां, ताच्या थोड्या कवितांनी जल्माक येतात म्हळ्ळी कुसकूट असकत्काय फुडारांत ताणे आडायली जाल्यार, काव्यशेतांत ताचीच म्हळ्ळी वाट स्टीवन रुता करतलो म्हणच्याक दुभाव ना.
कोंकणी काव्यशेताक स्टीवनाच्या कवितांचें फुडारांतय योगदान मेळों.
-मेलवीन रोड्रिगस