ಭಿಗ್ಡುನ್ ಗೆಲ್ಲ್ಯಾ ಸಂಸಾರಾಂತ್ ಕವಿತೆಚೊ ಪಾತ್ರ್ ಕಿತೆಂ?
ಗೊನ್ಜಾಲೊ ರೋಹಾಸಾಚ್ಯಾ ಪುಸ್ತಕಾಚೆರ್ ಎಚ್. ಎಸ್. ಶಿವಪ್ರಕಾಶ್
ದೆವಾನ್ ಹಾತ್ ಸೊಡ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಸಂಸಾರಾಂತ್ ನೈತಿಕತಾ ಪರತ್ ಬಾಂದುನ್ ಹಾಡುಂಕ್ ಧರ್ಮಾ ಬದ್ಲಾ ಕವಿತೆಕ್ ಸಾಧ್ಯ್ ಆಸಾ ಮ್ಹಣ್ ಮ್ಯಾಥ್ಯು ಅರ್ನಾಲ್ಡ್ ಪಾತ್ಯೆಲ್ಲೊ. ಕಲೆಂಚ್ಯೆ ರಾಣಿಯೆಚೊ ಆಪ್ಲೊ ಪಾಟ್ ಹೊಗ್ಡಾವ್ನ್ ಘೆತಲ್ಲ್ಯೆ ಕವಿತೆನ್, ಬಳ್ವಂತ್ ಆಸಲ್ಲ್ಯಾ ದಾವ್ಯಾಪಂಥೀಯ್ ರಾಜಕೀ ಸಿದ್ಧಾಂತಾ ಸವೆಂ ಸೈರಿಕ್ ರಚುನ್ ಆಪ್ಲೆಂ ಸ್ಥಾನ್ ಪರತ್ ಜೊಡ್ಚೆಂ ಪ್ರೇತನ್ ಕೆಲ್ಲೆಂ ಆಸಾ. ಪುಣ್ ಹಿ ಸೈರಿಕ್ ಚಡ್ ತೇಂಪ್ ಬಾಳ್ಳಿ ನಾ. ಮಾಯಾಕೊವೊಸ್ಕಿ ತಸಲೊ ಕಠಿಣ್ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಕವಿ ಲೆಗುನ್, ತಾಚಿ ನಿಮಾಣಿ ಕವಿತಾ 'ಬೆಡ್‌ಬಗ್ಸ್" ದ್ವಾರಿಂ ಆಪ್ಣೆಂ ತರ್ನಾಟ್ಪಣಾಚೆರ್ ಪೊಟ್ಲುನ್ ಧರಲ್ಲ್ಯಾ ಸಿದ್ಧಾಂತಾಚೆರ್ ಆಕ್ರಮಣ್ ಕರ್‍ತಾ ಆನಿ ಆಪುಣ್ ಜಿವಿತಾಂತ್ ನಿರಾಸುನ್ ಗೆಲ್ಲೆವಿಶಿಂ ಸಾಂಗ್ತಾ. ಕಲೆಂ ಮಧೆಂ ಆಪ್ಲೊ ಮಾನ್ ಹೊಗ್ಡಾಯಿಲ್ಲ್ಯಾ, ಧರ್ಮಾಂ ಥಾವ್ನ್ ಭಾಯ್ರ್ ಪಡಲ್ಲ್ಯಾ, ಸಿದ್ಧಾಂತಾಸವೆಂ ನಿರಾಸ್ಲೆಲ್ಯಾ ಕವಿಂಕ್ ಆನಿ ಕವಿತೆಕ್ ಆಯ್ಚ್ಯಾ ಹ್ಯಾ ಮುಕ್ತ್ ಪರ್‍ಜೆರಾಜಾಚ್ಯಾ ಹುಂಬ್ರಾರ್ ಕಸಲೆಂ ಸ್ಥಾನ್ ಆಸಾ? ಹ್ಯಾ ವಿಶಿಂ ಜಾಯ್ತೆಂ ಚಿಂತುನ್ ಜಾಯ್ ತಿತ್ಲೆಂ ಬರಯಿಲ್ಲೊ ಒಕ್ತಾವ್ಯೊ ಪಾಝ್ - ಕವಿತಾ, ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್, ಸಂಭ್ರಮ್ ಆನಿ ವಿಳಾಪ್ - ದೊನೀ ಮ್ಹಣ್ ಸಾಂಗ್ತಾ. ತಶೆಂ ತರ್ ತಿ ಅನ್ಭೊಗಾ ಉಗ್ತಾಡಾಚೊ ವ್ಹಾಳೊ - ಸಂಭ್ರಮ್ತಾ ಆನಿ ವಿಳಾಪ್ ಕರ್‍ತಾ. ಪಾಝಾನ್ ಸಾಂಗ್ಚೆಬರಿಂ (ಹೆರ್ ಕಾಳ್ ಹ್ಯಾ ವೆಳಾ, ಹೆರ್ ಸುವಾತ್ ಅಂತ್ರಳಾ) ಮರ್ಣಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಫುಡಾರಾಕ್ ರೂಪಾಂತರ್ ಜಾಂವ್ಚ್ಯಾಕ್ ನೆಗಾರುನ್, ಕವಿತಾ ನಶ್ವರ್ಪಣಾಲಾಗಿಂ ಭೆಟ್ ಜೊಡುನ್ ದಿಂವ್ಚಿ ತಾರೀಕ್ ನಖ್ಖಿ ಕರ್‍ತಾ.
ಆಯ್ಚ್ಯಾ ಕಾಳಾಚಿ ಕವಿತಾ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಆಮೆರಿಕಾಚ್ಯೆ ಕವಿತೆಚೆಂ ಏಕ್ ಬಳಾಧಿಕ್ ಘರಾಣೆಂ. ನವೆ ಪ್ರಾಕಾರ್ ಆನಿ ಪ್ರಯೋಗ್ ತಶೆಂಚ್ ರಾಜಕೀ ಸಿದ್ಧಾಂತಾಸವೆಂ ಎಕಾಚ್ ಥರಾಚಿ ಸೈರಿಕ್ ಪಾಳುನ್ ತಿ ಆಯ್ಲ್ಯಾ. ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಆಮೇರಿಕಾಚ್ಯೆ ಕವಿತೆಚೆ ಬಳಾಧಿಕ್ ತಾಳೆ ಜಾವ್ನಾಸ್‌ಲ್ಲೆ, ಸೀಜರ್ ವಾಲ್ಲೆಜೊ, ಪ್ಯಾಬ್ಲೊ ನೆರುಡಾ ಆನಿ ಅರ್‍ನೆಸ್ಟೊ ಕಾರ್‍ಡಿನಲಾಂನಿ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಕವಿತಾ ಬರಯ್ಲ್ಯೊ. ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್ ನಾಗರಿಕ್ ಝುಜಾಂತ್ ವಾಲೆಜೊಕ್ ಲಗಾಡ್ ಕಾಡ್ಲೊ. ಎಲೆಂಡೆಚ್ಯಾ ಮುಖೇಲ್ಪಣಾಚೊ ಸೋಶಿಯಲಿಸ್ಟ್ ಸರ್‍ಕಾರ್ ಕೊಸಾಳ್ತಾನಾ, ನೆರುಡಾ ಸೊಂಪ್ಲೊ. ಆತಾಂ ಶೆಂಭರ್ ವರ್‍ಸಾಂ ಪ್ರಾಯೆಚೊ ಕಾರ್‍ಡಿನಲ್ ಆಜೂನ್‌ಯ್ ಆನ್ನ್ಯಾಯಾಂತ್ ಆನಿ ಆಕಾಂತಾಂತ್ ತಿರ್‍ಕುಟ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ನಿಕಾರಾಗುವಾಚ್ಯಾ ವಿರೋಧ್ ಆಜೂನ್‌ಯ್ ಆಪ್ಲೆಂ ಝುಜ್ ಜ್ಯಾರಿ ದವರ್‍ನ್ ಆಸಾ.
ಒಕ್ತಾವ್ಯೊ ಪಾಝ್ ಹ್ಯಾ ವಯ್ರ್ ಸಾಂಗ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ದಾವ್ಯಾಪಂಥಾಚ್ಯಾ ಮ್ಹಾನ್ ಕವಿಂಚ್ಯಾ ಕವಿತೆಪ್ರಾಸ್ ಎಕಾ ವೆಗ್ಳ್ಯಾಚ್ ಪಾಂವ್ಡ್ಯಾರ್ ಉಬೊ ರಾವ್ಲೊ. ಮಾರ್‍ಕ್ಸಿಸ್ಟ್, ಫ್ಯಾಸಿಸ್ಟ್ ಆನಿ ಲಿಬರಲ್ ಸಿದ್ಧಾಂತಾಥಾವ್ನ್ ವೆಗ್ಳೊ. ತಾಣೆಂ ಆಪ್ಲ್ಯೆ ಕವಿತೆಕ್ ನಶ್ವರ್‌ಪಣಾಚ್ಯಾ ಘರಾಣ್ಯಾಂತ್ ವಾಗಯ್ಲೆಂ. ಹೆಂ ನಶ್ವರ್‌ಪಣಚ್ ಆಯ್ಚ್ಯೆ ಕವಿತೆಕ್, ಧಾರಾಳ್ ಮಾಪಾನ್, ಘಡ್ಯೆಕ್ ಝಗ್ಲಾಯ್ತಾ ಆನಿ ಲಾಂಬ್ ತೇಂಪ್ ಬಾಳ್ವಯ್ತಾ.
ಚಿಲಿಂತ್ಲ್ಯಾ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಕವಿಂ ಪ್ರಾಸ್ ವೆಗ್ಳೊಚ್ ನಾದ್ ಸಾದಯಿಲ್ಲೊ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೇರಿಕಾಚೊ ಆನ್ಯೇಕ್ ಕವಿ ಗೊನ್ಜಾಲೊ ರೋಹಾಸ್ . ನೆರುಡಾಚೊ ಸಮಕಾಳೀನ್ ಆನಿ ಈಶ್ಟ್ ತೊ ತರೀ ತಾಚ್ಯೆ ಕವಿತೆಚಿ ತಾಂಕ್ ಆನಿ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತಾ ನೆರುಡಾ ಪರಸ್ ಬಿಲ್ಕುಲ್ ವೆಗ್ಳಿ. ನೆರುಡಾಬರಿಚ್ ತಾಣೆಂಯ್ ಆಪ್ಲೊ ಫುಡಾರ್ ಚೈನಾಂತ್ ಡಿಪ್ಲೋಮ್ಯಾಟಿಕ್ ಹುದ್ದ್ಯಾಂನಿ ಸೊದ್ಲೊ ತರೀ ಅಸಲ್ಯಾ ಹುದ್ದ್ಯಾಂನಿ ವರ್‍ಸಾವಯ್ರ್ ತೊ ಠಿಕುಂಕ್ ಪಾವ್ಲೊನಾ. ತಾಚ್ಯಾ ದೇಶಾಂತ್ ಪರತ್ ಪರತ್ ಜಾಂವ್ಚ್ಯಾ ದಂಗ್ಯಾಂ ನಿಮ್ತಿಂ ತೊ ಸಂಸಾರ್‌ಭರ್ ಭಟಕ್ಲೊ. ತೊ ಏಕ್ ಕವಿ ಜಾಯ್ಜೆ ಆಸಲ್ಲೊ. "ಆಮಿ ಜಾಯ್ತೆ ಬರೊವ್ಪಿ, ಕವಿತೆಕ್ ಏಕ್ ಸಂವಹನ್ ಜಾಂವ್ಚಿ ಗರ್ಜ್ ಯೆತಾ ಪರ್‍ಯಾಂತ್ ಸಾಹಿತ್ಯಾಕ್ ಪಾತ್ಯೆನಾಂವ್" ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ತಾಣೆ.
ಜರ್ ಹ್ಯಾ ಅಂತ್ ನಾತಲ್ಲ್ಯೆ ವಾಡಾವಳೆಕ್, ಆಕೇರ್ ನಾತಲ್ಲ್ಯಾ ತೀರಾಂಕ್ ಕಾಡ್ನ್ ಉಡೊಂವ್ಕ್ ಉತ್ರಾಂನಿ ಮಾಗುಂಕ್ ನಾತಲ್ಲೆಂ ತರ್, ಖಾಸ್ಗೆನ್, ಹಾಂವ್ ದಾಟೆಲ್ಲ್ಯಾ ಪಾಳಾಂ ಭಾಶೆನ್ ವೊಗೊಚ್ ಆಸ್ತೊಂ.
ತಾಚ್ಯೆ ಜಿಣ್ಯೆಂತ್ ಆನಿ ದೇಶಾಂತ್ ಆಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಜಾಯ್ತ್ಯಾ ಕೊಡು ಬದ್ಲಾಪಾಂ ಮಧೆಂಯ್ ರೋಹಾಸ್ ಜಾಯ್ತೊ ತೇಂಪ್ ವಾಂಚ್ಲೊ. (1916-2011). ಆನಿ ಹ್ಯೆ ಲಾಂಬ್ ಆವ್ದೆಂತ್ ಕವಿತಾ ಸಂಸಾರಾಂತ್ ವರ್‍ತಿ ಬದ್ಲಾವಣ್ ಆಯ್ಲಿ. ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಆಮೇರಿಕಾಚ್ಯಾ ಜಾಯ್ತ್ಯಾ ಕವಿಂಬರಿ ರೋಜಾಸಾ ವಯ್ರಿ ಸರ್ರಿಯಾಲಿಸ್ಮ್, ನವ್ಯಾ ಪ್ರಾಯೊಗಿಕ್ ಸಂಚಲನಾಂಚೊ ಗೂಂಡ್ ಪ್ರಭಾವ್ ಪಡ್ಲೊ ಆನಿ ಹೊ ಪ್ರಭಾವ್ ತಾಚೆಸಂಗಿಂ ಜೀಣ್‌ಭರ್ ಉರ್‍ಲೊಸೊ ದಿಸ್ತಾ. ಪುಣ್ ತಾಚ್ಯಾ ಸುರ್‍ವಿಲ್ಯಾ ಕವಿತೆಂಚಿ ಠರಾವ್ಣಿ - ಬೋವ್ ನಾಜುಕಾಯೆನ್ ಆತಾಂಕ್ ಚಿಂವುನ್ ಧರ್‍ಚಿ ಪಿಸಾಯ್- ಉಪ್ರಾಂತ್ಲ್ಯಾ ತಾಚ್ಯಾ ಕವಿತೆಂತ್ ಖಾಸ್ಗೆ ಥಾವ್ನ್ ಭಾಯ್ರ್ ಪಡುನ್ ಬಳಿಶ್ಟ್ ಜಾಲಿ.
"ಥಂಯಿಂಚ್ ರಾವ್ ಚೆಡ್ವಾ, ನಾಚ್ ಸೊಡುನ್ ಥಂಯಿಂಚ್ ಉಬೆಂ ಜಾ
ನಾಚಾಥಾವ್ನ್ ಭಾಯ್ರ್, ಜಶೆಂ ತುಂ ಯೆಂವ್ಚೆಂ ಹಾಂವೆಂ ಪಳೆಲ್ಲೆಬರಿಚ್
ಮ್ಹಜ್ಯಾ ವೆಗ್ಳ್ಯಾಚ್ ನಕ್ತಿರಾ.
ಹಾಂವ್ ಆಶೆತಾಂ, ಪಳೇತ್ ರಾವುಂಕ್
ವರ್‍ಸಾಂನಿ ವರ್‍ಸಾಂ, ತುಂವೆಂ ಯೆಂವ್ಚೆಂ
ಆಪಡ್ನಾಸ್ಚೆ ತಿತ್ಲ್ಯಾ ಗೂಂಡ್,
ನಾಚತ್, ಅಶೆಂಚ್, ಸಾರ್‍ಕೆಂಚ್,
ತುಜ್ಯಾ ಕಾಳ್ಯಾಚ್ ಲಿಬಾಸಾಂತ್
ಆನಿ ತುಜ್ಯಾ ಪಾಚ್ವ್ಯಾ ಶೋಲಾಂತ್,
ಆನಿ ತುಜೆಂ ಪೆಂಕಡ್, ಮೊಗಾ
ಆನಿ ತುಜೆಂ ಪೆಂಕಡ್"
ನಶ್ವರ್‌ಪಣಾಚೆರ್ ವಿಳಾಪ್ ಕರ್‍ಚೆಪ್ರಾಸ್ ತಾಚಿ ಕವಿತಾ ವ್ಹಡ್ ಪಾಶಾಂವಾನ್ ಸಂಭ್ರಮ್ತಾ. ತಾಚ್ಯೆ ಕವಿತೆಂತ್ಲ್ಯೊ ವೊಳಿ, ಉಟ್ತಾತ್, ಪಡ್ತಾತ್, ಭಾಗ್ತಾತ್, ಫುಗ್ತಾತ್ ಆನಿ ಪ್ರಕಾಸ್ಭರಿತ್ ಜಾವ್ನ್ ಫುಟ್ತಾತ್. ನೀಟ್ ವೆಚಿಂ ಆನಿ ಲೊಳುನ್ ವೆಚಿಂ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ್‌ಪಣಾಂ ಯಾ ಅಸ್ಥಾಯಿಪಣಾಂ ತುರ್ತಾಚ್ಯಾ, ಬದ್ಲುಂಕ್ ಜಾಯ್ನಾತಲ್ಲ್ಯಾ ವರ್ತಮಾನಾಚ್ಯಾ ಪವಿತ್ರ್ ಆಲ್ತಾರಾರ್ ಬಲಿ ಭೆಟಯಿಲ್ಲೆಬರಿ ತಿಂ ದಿಸ್ತಾತ್. ಖಂಯ್ಗೀ ಏಕ್ ಕಡೆಂ ತೊ ಮ್ಹಣ್ತಾ "ಬರಯ್ತಾನಾ ಕಿತೆಂ ಬರಯ್ತಾಯ್ ತೆಂ ಪಳೆನಾಕಾ. ನಾದಿಸ್ತ್ಯಾಕ್ ಜಳೊವ್ನ್, ಸಂಸಾರಾಕ್ ಲೆಂವ್ಚ್ಯಾ ಸುರ್ಯಾವಿಶಿಂ ಚೀಂತ್"
ಕವಿತಾ ಖಂಯ್ಚ್ಯಾಯ್ ಶಾಸ್ತಿರಾಚೊ ಪಾಟ್ಲಾವ್ದಾರ್ ನ್ಹಯ್ ಮ್ಹಣ್ ನಖ್ಖಿ ಪಾತ್ಯೆಲ್ಲೊ ತೊ, ಸಾಹಿತ್ಯಾಚ್ಯಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಂಚ್ಯೊ ಮಸ್ಕಿರ್‍ಯೊ ಕರ್‍ತಾ.
"ಹಾಂಗಾಸರ್ ಆಸಾತ್ ಪ್ರೊಫೆಸರ್‍ಸ್,
ರೋಕ್ ಸ್ಟಾರಾಂಚ್ಯಾ ಕಲ್ಪನಾಂಚೆ
ಪಂದ್ರಾ ಬೊಟಾಂನಿ ಸಂಗೀತ್ ಖೆಳ್ಚೆ
ವೊಲ್ಯೆ ಶಿಮೆಟಿಚೆರ್ ಆಪ್ಲಿ ಕವಿತಾ ಆಪ್ಟೊಂವ್ಚೆ.
ತಾಂಕಾಂ ಅತ್ಮ್ಯಾ ಬದ್ಲಾಪಾಚಿ ಗರಜ್ ಆಸಾ.
ಅಳೆ ಹೊ ಪಳೆ, ಕವಿತಾಶಾಸ್ತಿರಾಚ್ಯೊ ಸನದ್ಯೊ ಘೆವ್ನ್ ಉಬೊ
ನೀಜ್ ಜಾವ್ನ್ ತಾಣೆಂ ಭಿಚಾಣ್ಯಾರ್ ಆಸಜೆ ಆಸಲ್ಲೆಂ
ಸವೀಸ್ ಅಕ್ಷರಾಂಯ್ ಪಾಂವ್ಚಿಂ ನಾಂತ್
ಯೆದೊಳ್ ಸಾಂಗಲ್ಲೆಂಚ್ ಪರತ್ ಬರೊಂವ್ಕ್"
ರೋಹಾಸ್ ಆಪ್ಲ್ಯೆ ಕವಿತೆಂತ್ಲ್ಯಾ ನಾನಾಂತ್ಯಾ ಪ್ರತಿಮಾಂಚ್ಯಾ ಹುಂವಾರಾಂತ್ ಆಮ್ಕಾಂ ಬುಡಯ್ತಾ ತರೀ, ಜಾಯ್ತ್ಯಾ ಹಿಸ್ಪಾನಿಕ್ ಕವಿಂಬರಿ, ಧಾರಾಳ್ಪಣ್ ಆನಿ ಸಂಗ್ತಿಂಚಿ ಪೊಕೊಳಾಯ್ ತಾಣೆ ಬಾಂದುನ್ ದಿಂವ್ಚ್ಯೆ ರಿತಿಕ್, ಚರಿತ್ರಾ, ಸಮಾಜ್ ಆನಿ ಸಾಸ್ಣಿಕ್‌ಪಣಾಥಾವ್ನ್ ವೆಗ್ಳೊಚ್ ಏಕ್ ಸುಕ್ಶಿಮ್ ತಾಳೊ, ಭೊಗಪ್ ಆನಿ ಆಪ್ಲೊಚ್ ಏಕ್ ಜೀವ್ ಕವಿತೆನ್ ಆಪ್ಣಾಯಿಲ್ಲ್ಯಾಬರಿಂ, ಏಕ್ ವೆಗ್ಳಿಚ್ ಘುಂವ್ಡಿ ಆಸಾ.
"ಇತ್ಲೆಂಚ್ ಕಿ, ಸಾಸಣ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ನಾ ಚೆರ್ಕ್ಯಾಂನೊ, ಸಾಸಣ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ನಾ" ಮ್ಹಣ್ ಎಂಡ್ರೆ ಬ್ರೆಟನಾವಯ್ರ್ ಆಪ್ಣೆಂ ಬರಯಿಲ್ಲ್ಯೆ ಕವಿತೆಂತ್ ತೊ ಜಾಯ್ರ್ ಕರ್‍ತಾ. ಆನಿ ಖಂಯ್ಸರ್‌ಗೀ ಏಕ್ ಕಡೆಂ, "ಬಿರ್‍ಮತ್ ನಾತ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಸುರ್ಯಾ ಸಮೊರ್ ರಡುನ್ ಬಸಲ್ಲ್ಯಾ ಕುಡ್ಡ್ಯಾ" ಸಂಗಿಂ ಆಪ್ಣಾಕಚ್ ಸರ್ ಕರ್‍ತಾ. ಕಿತೆಂ ಮ್ಹಳ್ಯಾರೀ ತಾಕಾ "ಕವಿತಾ ವ್ಹಾಳುನಚ್ ಆಸಜೆ ಆನಿ ತಿಚ್ಯಾ ಸುವಿಯಾಂನಿ ಸುಕ್ಣ್ಯಾಂಚ್ಯೆ ಉಬ್ಣೆಂಕ್ ಪಿಂತ್ರಾಯ್ಜೆ"
ಹ್ಯಾ ಪೆಳ್ಯಾಂತ್ ಆಸಲ್ಲ್ಯಾ ಕವಿತೆಂದ್ವಾರಿ, ಗೊನ್ಜಾಲೊ ರೋಹಾಸ್, ಕವಿತಾ ಸಂಸಾರಾಂತ್ಲೊ, ಏಕ್ ದಾಂಬುನ್ ಧರುಂಕ್ ಜಾಯ್ನಾತಲ್ಲೊ ಆನಿ ಖಂಡಿತ್ ಏಕ್ ಚಮತ್ಕಾರಿಕ್ ತಾಳೊ ಜಾವ್ನ್ ಉದೆತಾ. ಭಾವಾರ್ಥಾಂತ್ ಯಾ ಸಿದ್ಧಾಂತಾಂಕ್ ಭರ್‍ವಸೊ ನಾತಲ್ಲ್ಯಾ ಹ್ಯಾ ಸಂಸಾರಾಂತ್ ಕವಿತೆಚೊ ಕಿರ್‍ದಾರ್ ಕಿತೆಂ ಮ್ಹಣ್ ಘುಸ್ಪಡ್ಲಲ್ಯಾಂಕ್ ಹ್ಯಾ ಬುಕಾಂತ್ ಜಾಪ್ ಆಸಾ.
ಇಂಗ್ಲಿಶ್ ಮೂಳ್: ಎಚ್. ಎಸ್. ಶಿವಪ್ರಕಾಶ್; ಕೊಂಕ್ಣೆಕ್: ಕಿಶೂ, ಬಾರ್‍ಕುರ್
भिगडून गेल्ल्या संसारांत कवितेचो पात्र कितें?:
गोनजालो रोहासाच्या पुस्तकाचेर एच. एस. शिवप्रकाश
देवान हात सोडल्ल्या संसारांत नैतिकता परत बांदून हाडुंक धर्मा बदला कवितेक साध्य आसा म्हण मॅथ्यू अर्नालड पात्येल्लो. कलेंच्ये राणयेचो आपलो पाट होगडावन घेतल्ल्ये कवितेन, बळवंत आसल्ल्या दाव्यापंथीय राजकी सिद्धांता सवें सैरीक रचून आपलें स्थान परत जोडचें प्रेतन केल्लें आसा. पूण ही सैरीक चड तेंप बाळ्ळी ना. मायाकोवोस्की तसलो कठीण क्रांतिकारी कवी लेगून, ताची निमाणी कविता 'बेडबग्स" द्वारीं आपणें तर्नाटपणाचेर पोटलून धरल्ल्या सिद्धांताचेर आक्रमण करता आनी आपूण जिवितांत निरासून गेल्लेविशीं सांगता. कलें मधें आपलो मान होगडायल्ल्या, धर्मां थावन भायर पडल्ल्या, सिद्धांतासवें निरासलेल्या कवींक आनी कवितेक आयच्या ह्या मुक्त पर्जेराजाच्या हुंबरार कसलें स्थान आसा? ह्या विशीं जायतें चिंतून जाय तितलें बरयल्लो ओक्ताव्यो पाझ - कविता, आमच्या काळार, संभ्रम आनी विळाप - दोनी म्हण सांगता. तशें तर ती अनभोगा उगताडाचो व्हाळो - संभ्रमता आनी विळाप करता. पाझान सांगचेबरीं (हेर काळ ह्या वेळा, हेर सुवात अंत्रळा) मर्णा उपरांतल्या फुडाराक रूपांतर जांवच्याक नेगारून, कविता नश्वर्पणालागीं भेट जोडून दिंवची तारीक नख्खी करता.
आयच्या काळाची कविता लॅटीन आमेरिकाच्ये कवितेचें एक बळाधीक घराणें. नवे प्राकार आनी प्रयोग तशेंच राजकी सिद्धांतासवें एकाच थराची सैरीक पाळून ती आयल्या. लॅटीन आमेरिकाच्ये कवितेचे बळाधीक ताळे जावनासल्ले, सीजर वाल्लेजो, पॅब्लो नेरुडा आनी अरनेस्टो कार्डीनलांनी क्रांतिकारी कविता बरयल्यो. स्पॅनीश नागरीक झुजांत वालेजोक लगाड काडलो. एलेंडेच्या मुखेल्पणाचो सोशियलिस्ट सरकार कोसाळताना, नेरुडा सोंपलो. आतां शेंभर वरसां प्रायेचो कार्डीनल आजूनय आन्न्यायांत आनी आकांतांत तीरकूट जाल्ल्या निकारागुवाच्या विरोध आजूनय आपलें झूज ज्यारी दवरन आसा.
ओक्ताव्यो पाझ ह्या वयर सांगल्ल्या दाव्यापंथाच्या म्हान कविंच्या कवितेप्रास एका वेगळ्याच पांवड्यार उबो रावलो. मारक्सिस्ट, फॅसिस्ट आनी लिबरल सिद्धांताथावन वेगळो. ताणें आपल्ये कवितेक नश्वरपणाच्या घराण्यांत वागयलें. हें नश्वरपणच आयच्ये कवितेक, धाराळ मापान, घड्येक झगलायता आनी लांब तेंप बाळवयता.
चिलिंतल्या क्रांतिकारी कवीं प्रास वेगळोच नाद सादयल्लो लॅटीन अमेरिकाचो आन्येक कवी गोनजालो रोहास. नेरुडाचो समकाळीन आनी ईश्ट तो तरी ताच्ये कवितेची तांक आनी प्रामुख्यता नेरुडा परस बिल्कूल वेगळी. नेरुडाबरीच ताणेंय आपलो फुडार चैनांत डिपलोमॅटीक हुद्द्यांनी सोदलो तरी असल्या हुद्द्यांनी वरसावयर तो ठिकुंक पावलोना. ताच्या देशांत परत परत जांवच्या दंग्यां निमतीं तो संसारभर भटकलो. तो एक कवी जायजे आसल्लो. "आमी जायते बरोवपी, कवितेक एक संवहन जांवची गर्ज येता परयांत साहित्याक पात्येनांव" म्हळ्ळें ताणे.
जर ह्या अंत नातल्ल्ये वाडावळेक, आकेर नातल्ल्या तीरांक काडन उडोवंक उत्रांनी मागूंक नातल्लें तर, खासगेन, हांव दाटेल्ल्या पाळां भाशेन वोगोच आसतों.
ताच्ये जिण्येंत आनी देशांत आयल्ल्या जायत्या कोडू बदलापां मधेंय रोजास जायतो तेंप वांचलो. (१९१६-२०११). आनी ह्ये लांब आवदेंत कविता संसारांत वरती बदलावण आयली. लॅटीन आमेरिकाच्या जायत्या कविंबरी रोजासा वयरी सर्रियालिस्म, नव्या प्रायोगीक संचलनांचो गूंड प्रभाव पडलो आनी हो प्रभाव ताचेसंगीं जीणभर उरलोसो दिसता. पूण ताच्या सुरविल्या कवितेंची ठरावणी - बोव नाजुकायेन आतांक चिंवून धरची पिसाय- उपरांतल्या ताच्या कवितेंत खासगे थावन भायर पडून बळिश्ट जाली.
"थंयच राव चेडवा, नाच सोडून थंयच उबें जा
नाचाथावन भायर, जशें तूं येंवचें हांवें पळेल्लेबरीच
म्हज्या वेगळ्याच नक्तिरा.
हांव आशेतां, पळेत रावुंक
वरसांनी वरसां, तुंवें येंवचें
आपडनासचे तितल्या गूंड,
नाचत, अशेंच, सारकेंच,
तुज्या काळ्याच लिबासांत
आनी तुज्या पाचव्या शॉलांत,
आनी तुजें पेंकड, मोगा
आनी तुजें पेंकड"
नश्वरपणाचेर विळाप करचेप्रास ताची कविता व्हड पाशांवान संभ्रमता. ताच्ये कवितेंतल्यो वोळी, उटतात, पडतात, भागतात, फुगतात आनी प्रकासभरीत जावन फुटतात. नीट वेचीं आनी लोळून वेचीं तात्कालीकपणां या अस्थायपणां तुर्ताच्या, बदलुंक जायनातल्ल्या वर्तमानाच्या पवित्र आल्तारार बली भेटयल्लेबरी तीं दिसतात. खंयगी एक कडें तो म्हणता "बरयताना कितें बरयताय तें पळेनाका. नादिसत्याक जळोवन, संसाराक लेंवच्या सुर्याविशीं चींत"
कविता खंयच्याय शास्तिराचो पाटलावदार न्हय म्हण नख्खी पात्येल्लो तो, साहित्याच्या विद्यार्थिंच्यो मस्कीऱ्यो करता.
"हांगासर आसात प्रोफेसर,
रॉक स्टारांच्या कल्पनांचे
पंद्रा बोटांनी संगीत खेळचे
वोल्ये शिमेटिचेर आपली कविता आपटोंवचे.
तांकां आत्म्या बदलापाची गरज आसा.
अळे हो पळे, कविताशास्तिराच्यो सनद्यो घेवन उबो
नीज जावन ताणें भिचाण्यार आसजे आसल्लें
सवीस अक्षरांय पांवचीं नांत
येदोळ सांगल्लेंच परत बरोवंक"
रोहास आपल्ये कवितेंतल्या नानांत्या प्रतिमांच्या हुंवारांत आमकां बुडयता तरी, जायत्या हिस्पानीक कविंबरी, धाराळपण आनी संगतिंची पोकोळाय ताणे बांदून दिंवच्ये रितीक, चरित्रा, समाज आनी सासणीकपणाथावन वेगळोच एक सुक्षीम ताळो, भोगप आनी आपलोच एक जीव कवितेन आपणायल्ल्याबरीं, एक वेगळीच घुंवडी आसा.
"इतलेंच की, सासण म्हळ्ळें ना चेरक्यांनो, सासण म्हळ्ळें ना" म्हण एंड्रे ब्रेटनावयर आपणें बरयल्ल्ये कवितेंत तो जायर करता. आनी खंयसरगी एक कडें, "बिरमत नातल्ल्या सुर्या समोर रडून बसल्ल्या कुड्ड्या" संगीं आपणाकच सर करता. कितें म्हळ्यारी ताका "कविता व्हाळुनच आसजे आनी तिच्या सुवयांनी सुकण्यांच्ये उबणेंक पिंत्रायजे"
ह्या पेळ्यांत आसल्ल्या कवितेंद्वारी, गोनजालो रोजास, कविता संसारांतलो, एक दांबून धरुंक जायनातल्लो आनी खंडीत एक चमत्कारीक ताळो जावन उदेता. भावार्थांत या सिद्धांतांक भरवसो नातल्ल्या ह्या संसारांत कवितेचो कीरदार कितें म्हण घुस्पडलल्यांक ह्या बुकांत जाप आसा.
इंगलीश मूळ: एच. एस. शिवप्रकाश; कोंकणेक: किशू, बारकूर