ಕವಿತಾ ಆನಿ ಭಾಸ್
ಕವಿತೆವಿಶಿಂ ಮ್ಹಜಿಂ ಭಾವನಾಂ, ನಾಜೂಕ್ ಆನಿ ಮೊವಾಳ್. ಕವಿತೆಂತ್ಲೆ ಸಬ್ದ್ ಕಾನಾಂಕ್ ಪಡ್ತಾನಾ, ಕೊಗ್ಳಿಚ್ಯಾ ಗಾಯಾನಾ ಬರಿ ಮಧುರ್ ಜಾಯ್ಜಾಯ್. ವ್ಹಾಳ್ಚ್ಯಾ ಉದ್ಕಾನ್ ಕುಪಾಫಾತ್ರಾಂ ವಯ್ರ್ ವ್ಹಾಳ್ತಾನಾ ಕರ್‍ಚ್ಯಾ ಪಾಂಯ್ಜಣಾಂಚ್ಯಾ ಆವಾಜಾ ಬರಿ ಜಾಯ್ಜಾಯ್. ತೊ ಅವಾಜ್ ನ್ಹಯ್ 'ನಾದ್'! ಕಿತ್ಲೊ ಸೊಭಿತ್ ಆನಿ ನೈಸರ್ಗಿಕ್ ಕಾಂಯ್, ತಿತ್ಲಿಚ್ ಆಪುರ್ಬಾಯ್ ಕವಿತೆಚಿ. ಅಸಲೆ ಗೂಣ್ ಕವಿತೆಕ್ ಫುಲಯ್ತಾತ್. ಸುಂರ್ಗಾರಾಯ್ತಾತ್ ಆನಿ ಪವಿತ್ರ್ ಕರ್‍ತಾತ್. ಏಕ್ ಪಾಕ್ಳಿ ತರ್ ಪಾಡ್ ಜಾಲಿ, ಫುಲಾಚಿ ಸೊಭಾಯಚ್ ಉಸಾಳ್ಳಿ.
ಮ್ಹಾಕಾ ಕಳನಾ ಮ್ಹಜೆಂ ಹೆಂ ಗೀತ್
ಖಂಯ್ಸರ್ ಶಿಂಪಡುನ್ ಗೆಲಾಂ?
ತುಜ್ಯಾ ವೊಂಟಾಂನಿ ಮೊಗಾಳಿ ಉಮೆ
ಬೋವ್ಶಾ ಸೊದೀತ್ ರಾವ್ಲಾಂ. (ಕವಿ: ಮೆಲ್ವಿನ್ ಲುದ್ರಿಗ್)
ಹೊ ಉತ್ರಾಂಚೊ ಖೆಳ್, ಸೃಷ್ಟಿಶೀಳ್ ಕಲ್ಪನಾ ಸಕ್ತೆಚ್ಯೆ ತಾಂಕಿಚೊ ಮೇಳ್. 'ರವಿನ್ ದೆಖನಾತ್ಲೆಂ ಕವಿನ್ ದೆಖ್ಲೆಂ' ಮ್ಹಣ್ ಗಾದ್ ಆಸಾ. ಕವಿಚಿ ಗಜಾಲ್‍ಚ್ ತಶಿ. ತೊ ಘಾಮಾಳ್ಯಾಂತ್ ದೊಂಗರ್ ದೆಖ್ತಾ ಆನಿ ದೊಂಗ್ರಾಂತ್ ಘಾಮಾಳೆಂ! ಹಿ ತಾಂಕ್ ಕವಿಚಿ. ಎಕೆ ಚಲಿಯೆಖಾತಿರ್ ಕವಿಚ್ಯಾ ಕಾಳ್ಜಾಂತ್ ಉಮಾಳ್ಚೆ ಉಮಾಳೆ ಹಾಂಗಾಸರ್ ಕಶೆ ಗುಂತ್ಲ್ಯಾತ್ ಪಳೆಯಾ. 'ಗೀತ್' ಖಂಯ್ಸರ್‌ಗಿ ನಪಯಿಂಚ್ ಜಾಲಾಂ, ಖಂಯ್ ಗೆಲಾಂ? ಖಂಯ್ ಶಿಂಪಡ್ಲಾಂ. ಮ್ಹಾಕಾ ಕಳನಾ ಮ್ಹಣ್ತಾನಾ ಕವಿಚೆಂ ಕಾಳೀಜ್ ಚಿಂತಾ: 'ತುಜ್ಯಾ ವೊಂಠಾಂನಿ ಮೊಗಾಳಿ ಉಮೆ ಬೋವ್ಶಾ ಸೊಧೀತ್ ರಾವ್ಲಾಂ. ಕಲ್ಪನಾ ಸಕತ್. ರೊಮ್ಯಾನ್ಸ್. ವಾಸ್ತವಿಕತೆಂತ್ ಎಕಾ ಗಿತಾನ್ ವೊಂಠಾ ಉಮ್ಯಾಂಚೆಂ ಸೊದ್ನೆರ್ ಪಡುಂಕ್, ಶಿಂಪ್ಡುಂಕ್ ಸಾಧ್ಯಚ್ ನಾ. ತರೀ ಕವಿಚ್ಯಾ ಕಲ್ಪನಾ ಸಂಸಾರಾಚ್ಯಾ ಬಯ್ಲಾಂತ್ ಹೆಂ ಘಡ್ತಾ! ಎಕೆ ರಿತಿಚಿ ಫ್ಯಾಂಟಸಿ. ಫ್ಯಾಂಟಸಿ ತರೀ ಕಾಳ್ಜಾಕ್ ಆಂವಡ್ಚಿ.
ಕೊಣ್ ಸಕ್ಕಡ್ ಮೊಗಾರ್ ಪಡ್ಲ್ಯಾಂತ್ ತಾಂಕಾಂ ಉಮ್ಯಾಂಚಿ ಮ್ಹಾರ್ಗಾಯ್ ಕಳಿತ್ ಆಸ್ತಾ. ತ್ಯಾ ದೋನ್ ಸೊಲ್ಫಾಂನಿ ಲಿಪಲ್ಲ್ಯಾ ವಿಸ್ತಾರ್ ವಿಚಾರಾಂಚಿ ಗುಂಡಾಯ್ ಕಳಿತ್ ಆಸ್ತಾ. 'ಉಮೊ' ಜರೀ ತರೀ ಛಾಪ್ಲೊ ತೊ ಕೆದಿಂಚ್ ಮಾಜ್ವನಾ! ಆನಿ ಅಸಲ್ಯಾ ಮೊಲಾದಿಕ್ ಉಮ್ಯಾಂಕ್ ಸೊಧುನ್ ಗೀತ್ 'ಶಿಂಪ್ಲಾಂ'! 'ಶಿಂಪ್' ಸಬ್ದ್‌ಚ್ ಎಕ್ದಮ್ ಮೊವಾಳ್. ಅಸಲ್ಯೆ ಕವಿತೆಚೊ ಸ್ವಾದ್ ರಸಿಕಾಂಚ್ಯಾ ಕಾಳ್ಜಾಂತ್ ಮಧುರ್ ಸಂಗೀತ್ ಗಾಯ್ತಾ. It strikes a chord! ಮ್ಹಣ್ತಾಂಆಮಿ. ಅಶೆಂ ಜರೀ ಘಡ್ಲೆಂ ತೆನ್ನಾ ಕವಿತಾ ಜಿಕ್ತಾ.
'ಕಹಿಂ ದೂರ್ ಜಬ್ ದಿನ್ ಢಲ್‍ಜಾಯೆ
ಸಾಂಜ್ ಕೀ ದುಲ್ಹನ್ ಬದನ್ ಚುರಾಯೇ
ಚುಪ್‍ಕೆ ಸೆ ಆಯೆ
ಮೆರೆ ಖಯಾಲೊಂ ಕೆ ಆಂಗನ್‍ಮೇಂ
ಕೊಯಿ ಸಪ್‍ನೊಂ ಕೆ ದೀಪ್ ಜಲಾಯೆ
ದೀಪ್ ಜಲಾಯೆ!'
ಸಾಂಜ್ ಪಯ್ಸ್ ಪಯ್ಸ್ ಸರುನ್ ದೀಸ್ ಬುಡ್ತಾನಾ
ಸಾಂಜೆಚಿ ಸೊಭಾಯ್ ಹೊಕ್ಲೆಬರಿ ಲಜೆವ್ನ್ ಯೆತಾ
ಆನಿ ತೆನ್ನಾಂ, ಕೋಣ್‍ಗೀ ಮ್ಹಜ್ಯಾ ಚಿಂತ್ನಾಂಚ್ಯಾ ಆಂಗ್ಣಾಂತ್
ಸಪ್ಣಾಂಚೊ ದಿವೊ ಜಳಯ್ತಾ!
ಮತಿ ಭಿತರ್ ಜಾಂವ್ಚ್ಯಾ ಚಿಂತ್ನಾ ಲ್ಹಾರಾಂಚೊ, ತ್ಯಾ ಲ್ಹಾರಾಂಚ್ಯಾ ಸಂಗೀತಾಚೊ, ತ್ಯಾ ಸಂಗೀತಾಚ್ಯಾ ವ್ಯಾಕರಣಾಚೊ, ಅಂದಾಜ್ ಪಾಕ್ಳ್ಯಾಂ ತಸಲ್ಯಾ ಪೃಥ್ವೆಚ್ಯಾ ಸುಂರ್ಗಾರಾಯೆಚ್ಯಾ ಆರ್ಶ್ಯಾಂನಿ ವಿಣ್ಲಾಂ! ಹಿಂದಿ ಆನಿ ಉರ್ದು ದೊನಿ ಭಾಸೊ ಮೊಸ್ತು ಮೊವಾಳ್. ಉರ್ದು 'ಕವಿತೆ' ಚಿ ಒಫಿಶಿಯಲ್ ಭಾಸ್. ಉರ್ದುಂತ್ ಸಬ್ದಾಕ್ 'ಲಬ್ಜ್' [lafz] ಮ್ಹಣ್ತಾತ್. ಹೊ ಸಬ್ದ್ ತಾಚೊ ನಾದ್, ತ್ಯಾ ಸಬ್ದಾ ಭಿತರ್ ಲಿಪ್‍ಲ್ಲೆಂ ಸಂಗೀತ್ ಆಯ್ಕಾತಾನಾಂಚ್ ಏಕ್ ಆಪುರ್ಬಾಯೆಚೊ ಅನ್ಭೋಗ್ ಜಾತಾ. ಥೊಡ್ಯಾ ವರ್ಸಾಂ ಆದಿಂ 'ಕವಿತಾ ಟ್ರಸ್ಟಾನ್' ಗುಲ್ಜಾರಾಕ್ ಕೊಡಿಯಾಳಾಕ್ ಹಾಡಲ್ಲೊ. ತಾಣೆ ಉಲಯಿಲ್ಲೆಂ ಏಕ್ ವೊರ್ ಬಹುಶ್ಯಾ ಮ್ಹಜ್ಯೆ ಜಿಣಿಯೆಂತ್ಲೆಂ ಭಾರಿಚ್ ಆಪುರ್ಬಾಯೆಚೆಂ ವೊರ್ ಮ್ಹಣ್ ಹಾಂವ್ ಚಿಂತಾಂ. ಹಾಂಗಾಸರ್ ಹ್ಯಾ ಕವಿನ್ ಆಪ್ಲೆಂ ಕಾವ್ಯನಾಮ್ ವಿಂಚಲ್ಲಿ ಗಜಾಲ್ ಪಳಯಾ. ಕಸಲೊ ಸಬ್ದ್ ಆನಿ ಕಸಲೊ ತಾಚೊ ಅರ್ಥ್. 'ಗುಲ್ಜಾರ್' ಹಾ! ಹ್ಯಾ ಸಬ್ದಾಚೊ ನಿನಾದ್ ಆಯ್ಕಾತಾನಾ ಎಕಾ ತರ್ನಾಟ್‍ಪಣ್ ಭರೊನ್ ವೊಮ್ತುಂಚ್ಯಾ ನಿಸ್ಕಳ್ ಚಲಿಯೆಚ್ಯಾ ಪಾಂಯ್ಜಣಾಂಚೊ ಆವಾಜ್ ಆಯ್ಕಾಲ್ಲೆ ಬರಿ ಭೊಗ್ತಾ! 'ಗುಲ್-ಝಾರ್'! ಸುಂದರ್, ಮಧುರ್. ಆನಿ ಹ್ಯಾ ಸಬ್ದಾಚೊ ಅರ್ಥ್ ಖಂಡಿತ್ ತುಮಿ ಜಾಣಾಂತ್. ಜರೀ ಹಾಂವೆಂ ಫುಲಾಂಚೆಂ ತೋಟ್ ಮ್ಹಳೆಂ, ಮ್ಹಜ್ಯೆ ನದ್ರೆಂತ್ ಹಾಂವ್ ಸಲ್ವತಾಂ. ಗುಲ್ಜಾರ್ ಮ್ಹಣ್ಜೆ ಫುಲಾಂಚೆಂ ತೋಟ್ ನ್ಹಯ್, ತೆಂ 'ಫುಲಾಂಚೆಂ ವೋಡ್ತ್'! ತೊಟಾಕ್ ಆನಿ ವೊಡ್ತಾಕ್ ಫರಕ್ ಆಸಾ! 'ವೊಡ್ತ್' ಸುಂದರ್ ಸಬ್ದ್. ಸೊಭಾಯೆಚೊ, ನಾಜುಕಾಯೆಚೊ, ರಂಗೀನ್, ಆಯಿನ್ನ್ ಆನಿ ಸೂಕ್ತ್. ಉಚಾರ್‍ತಾನಾಂಚ್ ಸೊಭಿತ್ ಸುಂದರ್ ಫುಲಾಂ ಝಳ್ಕತಾತ್. ಹೊ ಸಬ್ದ್ ಫುಲಾಂ ಫುಲ್ಚ್ಯಾ ಸುಂದರ್ ಜಾಗ್ಯಾಕ್ ಮೊಗಾನ್ ವರ್ಣಿತಾ. ಕವಿತೆಂತ್ ಯೆಂವ್ಚೆ ಸಬ್ದ್ ಚಡಾವತ್ ಚಿತ್ರಮಯ್ ವ ಪಿಕ್ಚೆರೆಸ್ಕ್ ಜಾಯ್ಜಾಯ್. ವರ್ಣನ್ ಅಕ್ಷರಾಂ ಪಾಟ್ಲ್ಯಾನ್ ಅಶೆಂಯ್ ಲಿಪಜಾಯ್‌ಗೀ, ಸಯ್ರಿಕೆ ವೆಳಾರ್ ಪಡ್ದ್ಯಾ ಪಾಟ್ಲ್ಯಾನ್ ರಾವುನ್ ಹೊರೆತಾ'ಕ್ ಚೊಂವ್ಚ್ಯೆ ಸುಂದರ್ ಚಲಿಯೆಬರಿ.
ಜಾಯ್ತೆ ಪಾವ್ಟಿಂ ಅಸುಂರ್ಗರಿತ್ ಭಾಶೆನ್ ಥೊಡಿಂ ಪೊದಾಂ, ಕವಿತಾ ಆಯ್ಕುಂಕ್ ವಾ ಪಳೆಂವ್ಕ್ ಮೆಳ್ತಾತ್. ತವಳ್ ಮ್ಹಾಕಾ ಪಯ್ಲೆಂ ಉಡಾಸ್ ಯೆಂವ್ಚೊ ಗಿರಿಯಪ್ಪ ಇಡ್ಡ್ಯಾಚೊ. ಗಿರಿಯಪ್ಪ ಇಡ್ಡ್ಯಾ ಕೊಡಿಯಾಳ್ಚೊ ಭಾರಿಚ್ ಫಾಮಾದ್ ವೇಸ್ ಪಿಂತ್ರಾಯ್ಣಾರ್. ಬರೋ ಮೇಕಪ್‍ಮ್ಯಾನ್. ಪಯ್ಲೆಂ ಆಮ್ಕಾಂ ಕಸಲೆಂಯ್ ಪ್ರಸಾಧನ್ ಆಸ್ಲ್ಯಾರೀ ತೆಂ ಗಿರಿಯಪ್ಪಾ ಇಡ್ಡ್ಯಾಚೆಂಚ್ ಜಾಯ್ಜಾಯ್. ಏಕ್ ಪಾವ್ಟಿಂ ಮ್ಹಾಕಾ ಸ್ತ್ರೀಯಾಂಚೊ ಪಾತ್ರ್ ಖೆಳುಂಕ್ ಆಸಲ್ಲೊ. ನ್ಹೆಸಣ್ ಪುರಾ ಜಾಲ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಗಿರಿಯಪ್ಪಾ ಇಡ್ಡ್ಯಾ ಮ್ಹಣಾಲೊ : 'ಬ್ಲವ್ಜಾ ಭಿತರ್ ಕಿತೆಂಯ್ ಉಬಾರಾಯೆಕ್ ದವರ್' ಮ್ಹಣ್. ಹಾಂವೆಂ ಮ್ಹಳೆಂ 'ನಾಕಾ ಮ್ಹಣ್ ದಿಸ್ತಾ ಮೆಸ್ತ್ರೇ'. ತಕ್ಷಣ್ ಇಡ್ಡ್ಯಾ ತುಳ್ವೆಂತ್ 'ಛೆಕ್ಕ್ ಅಂಚ ಮಲ್ಪೊಡ್ಚಿ, ಪುಣ ತೂಯಿ ಲೆಕ್ಕ ಆಪುಂಡ್!' ಮ್ಹಣಾಲೊ. (ತಶೆಂ ಕರಿನಾಕಾ, ಮಡೆಂ ಪಳೆಲ್ಲ್ಯಾಬರಿ ಜಾತಾ).
ತೊ ಕಲಾಕಾರ್. ಸೊಭಾಯ್ ವಾಡೊಂವ್ಚಿ ವ ಖರಿ ಪಿಂತ್ರಾಂವ್ಣಿ ಕರ್‍ಚೆಂ ತಾಚೆಂ ಕರ್ತವ್ಯ್. ತಾಣೆ ಸಾಂಗಲ್ಲೆಂ ಆಯ್ಕುನ್ ಹಾಸುಂಕ್ ಆಯ್ಲೆಂ ಜಾಲ್ಯಾರೀ ಆತಾಂ 'ತಾಣೆ ಸಾಂಗಲ್ಲ್ಯಾಂತ್ ಕಿತ್ಲೆಂ ಸತ್ ಆಸಾ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ಗಜಾಲ್ ಕಳ್ತಾ.
ಸೊಭಾಯ್ ದೆವಾಚೊ ಏಕ್ ವಾಂಟೊ. ತಶೆಂ ಮ್ಹಳಾಂ ಡೊ. ವೇಯ್ನ್ ಡಯಾರಾನ್. ತೊ ಮ್ಹಜೊ ಅಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ್ ಗುರು. ಹಾಂವ್ ಕಿತೆಂಯ್ ಕವಿತೆವಿಶಿಂ ಲಿಖ್ತಾಂ ತರ್ ತ್ಯಾ ಸರ್ವಾಚ್ಯಾ ಪಂದಾ ಆಸ್ಚಿ ಅಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆಚಿ ಬುನ್ಯಾದ್ ತಾಣೆಂ ಘಾಲ್ಲಿ. ಸ್ಪಿರಿಚ್ಯುಯಾಲಿಟಿಕ್ ಆನಿ ಕವಿತೆಕ್ ಲಾಗ್ಶಿಲೊ ಸಂಬಂಧ್. ಸೊರ್‍ಯಾಕ್ ಆನಿ ಆಮಾಲಾಕ್ ಆಸಲ್ಲೆಬರಿ. 'ಒಮರ್ ಖಯ್ಯಾಮ್, ರುಮಿ ಆನಿ ಫಾಯಾಜ್ ಹಾಂಚ್ಯೊ ಕವಿತಾ ಆನಿ ಜಿಣಿ ವಾಚ್ಲ್ಯಾರ್ ಸಾರ್ಕೆಂ ಸಮ್ಜತಾ. ಕವಿತೆಕ್ ಆನಿ ಸ್ಪಿರಿಚ್ಯುಯಾಲಿಟಿಕ್ ಕಸಲೊ ಸಂಬಂಧ್ ಮ್ಹಣುನ್. ರುಮಿಚೆ 'ಮಸ್ನವಿ' ಮ್ಹಣುನಚ್ ಬೂಕ್ ಆಸಾತ್.'ಮಸ್ನವಿ' ಮ್ಹಣ್ಜೆ 'ಅಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ್ ಪ್ರಬುದ್ಧತೆಚೆ ಪ್ರಾಸ್‍ಬದ್ದ್ ವೇರ್ಸ್'. ದೆಕುನ್ ರುಮಿಚಿ ಕವಿತಾ ಸಂಪೂರ್ಣ್ ರಿತಿನ್ ಅಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆಂತ್ ಸುಂರ್ಗಾರ್‍ಲ್ಯಾ.
ಕವಿತೆಂತ್ ಅಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆಚೊ ಗೂಣ್ ಕೆದ್ನಾಂ ಮಿಸ್ಳಲ್ಲೊ ಆಸ್ತಾಗೀ ತವಳ್ ತಿ ಕವಿತಾ ವಾಚ್ತಾನಾ ಕಾಳೀಜ್ ಫುಲ್ತಾ, ಏಕ್ ಅವ್ಯಕ್ತ್ ಆನಂದ್ ಮತಿಂತ್ ಉಜ್ವಾಡ್ತಾ. ಅಸಲೆ ಗೂಣ್ ಆಸಲ್ಲಿ ಕವಿತಾ ಜಾಯ್ತ್ಯಾ ಪಿಡೆಂಕ್ ಗೂಣ್ ಕರುಂಕ್ ಸಕ್ತಾ. ಮತಿಕ್ ಸಂಬಂಧಿತ್ ಪಿಡಾ ಗೂಣ್ ಕರ್‍ತಾತ್. ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್ ಸ್ಟ್ರೆಸ್ ಜರೂರ್ ಹಳು ಕರ್‍ತ. ತಸಲಿ ಏಕ್ ಕವಿತಾ ಕೊಂಕ್ಣೆಂತ್ ಲಿಯಾಬಾನ್ ಬರಯ್ಲ್ಯಾ. 'ಕಣ್ಶೆಚೆಂ ಕಾಜಾರ್'. ಭಾರಿಚ್ ಆಪುರ್ಬಾಯೆಚಿ ಜರೂರ್ ವಾಚುಂಕ್ ಜಾಯ್.
ಆಮಿ ಉಲೊವ್ನ್ ಆಸಲ್ಲ್ಯಾಂವ್ ಕವಿ ಯೋಗೆಶ್ ಗೌರಾವಿಶಿಂ. 'ಕಹಿಂ ದೂರ್ ಜಬ್ ದಿನ್ ಡಲ್ ಜಾಯೆ!' ಯೋಗೆಶಾನ್ ಬರಯಿಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ್ ಪ್ರೊಫೆಶನಲ್ ಕವಿತಾ. 'ಆನಂದ್' ಪಿಂತುರಾಕ್ ಬರಯಿಲ್ಲಿ. ಗೌರ್ ಲಕ್ನೊಚೊ ಮನಿಸ್. ಸಲೀಲ್ ಚವ್ದುರಿನ್ 'ಆನಂದಾ'ಕ್ ಸಂಗೀತ್ ದಿಲ್ಲೆಂ. ಪಯ್ಲೆ ಪಾವ್ಟಿಂ ಸಲೀಲ್-ದಾ ಮುಕಾರ್ ರಾವಲ್ಲ್ಯಾ ವೆಳಾರ್ ಸಲೀಲ್-ದಾನ್ 'ತುಕಾ ಏಕ್ ಘಂಟ್ಯಾಚೊ ಆವ್ಕಾಸ್ ದಿತಾಂ, ಏಕ್ ಪದ್ ಬರಯ್' ಮ್ಹಳೆಂ ಖಂಯ್. ಗೌರಾಕ್ ಜೀಬ್ ಸುಕುನ್ ಹಾತ್ ಪಾಯ್ ಬಳ್ ನಾತಲ್ಲೆ ಬರಿ ಜಾಲ್ಲೆ. ಸಲೀಲ್-ದಾಚೊ ಸಹಾಯಕ್ ಹೆಂ ಪಳೆವ್ನ್ ಹಾಸ್ಲೊ ಖಂಯ್. ತ್ಯಾ ವೆಳಾರ್ ಸಲೀಲ್-ದಾಚೊ ಕಾಯಾಮ್ ಕವಿ ನಾ ಜಾಲ್ಲೊ. ಸರ್‍ಲೊಕಿ ವ ಕಿತೆಂ ಜಾಲೆಂ ಕಳಿತ್ ನಾ. ತಶೆಂ ಸಲೀಲ್ ಚೌಧುರಿ ನವ್ಯಾ ಕವಿಚ್ಯೆ ಸೊದ್ನೆರ್ ಆಸಲ್ಲೊ. ಹಾತ್ ಪಾಯ್ ರೂಕ್ ಜಾಲ್ಲೊ ಯೋಗೆಶ್ ಗೌರ್ ಘರಾ ವಚುಂಕ್ ಬಸ್ಸಾಕ್ ರಾಕುನ್ ರಾವಲ್ಲೆಕಡೆ ತಾಕಾ ಚ್ಯಾರ್ ಪಂಕ್ತ್ಯೊ ಉಡಾಸ್ ಆಯ್ಲ್ಯೊ! ತಕ್ಶಣ್ ಪಾಟಿಂ ಧಾಂವುನ್ ವಚುನ್ ಸಲೀಲ್-ದಾಲಾಗಿಂ ಹ್ಯೊ ಪಂಕ್ತ್ಯೊ ಉಚಾರ್‍ಳ್ಯೊ ಗೌರಾನ್. ಸಲೀಲ್-ದಾಕ್ ಇತ್ಲೊ ಸಂತೊಸ್ ಜಾಲೊಗೀ ಸಲೀಲ್-ದಾನ್ ತಾಕಾ ತೆಂ ಸಂಪೂರ್ಣ್ ಕರುಂಕ್ ಆವ್ಕಾಸ್ ದಿಲೊ ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್ ಆನ್ಯೇಕ್ ಪದ್ ಬರೊಂವ್ಕಯ್ ಆವ್ಕಾಸ್ ದಿಲೊ. ಅಶೆಂ ಉಬ್ಜಾಲ್ಲೆಂ ಆನ್ಯೇಕ್ ಪದ್ ವ ಕವಿತಾ 'ಝಿಂದಗೀ ಕೈಸಿ ತೊ ಪಹೆಲೀ ಹಾಯೆ, ಕಭಿ ತೊ ಹಂಸಾಯೆ, ಕಭಿ ತೊ ರುಲಾಯೇ!'. ಮ್ಹಣ್ಜೆ 'ಹಿ ಜಿಣಿ ಕಸಲಿ ಏಕ್ ಹುಮಿಣ್! ಥೊಡೆ ಪಾವ್ಟಿಂ ರಡಯ್ತಾ ಆನಿ ಥೊಡೆ ಪಾವ್ಟಿಂ ಹಾಸಯ್ತಾ!'. ವ್ಹಾವ್. ಕಸಲಿ ಸೊಭಾಯ್! ಹಿ ಜಿಣಿ ಏಕ್ 'ಹುಮಿಣ್' ಮ್ಹಣ್ ಚಿಂತ್ಚ್ಯಾ ಕವಿಚಿ ಕಲ್ಪನಾ ಸಕತ್ ಪಳಯಾ. ಹಾಂಗಾಸರ್ ಖಂಡಿತ್ ಮ್ಹಾಕಾ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಕವಿ ಆರ್. ವಿ. ಪಂಡಿತಾಚೊ ಉಡಾಸ್ ಯೆತಾ. ಸಂಪ್ಯಾ ಸಬ್ದಾಂನಿ ಧೊಣು ವೊಳ್ಚೊ ಆನ್ಯೇಕ್ ಕವಿ ತೊ.
ಯೋಗೆಶ್ ಗೌರ್ / योगेश गौर
ಹಾಂಗಸರ್ ಕವಿಚಿ ತಾಂಕ್ ದಿಸ್ತಾ. ಹಿ ತಾಂಕ್ ಕಾಳ್ಜಾಕ್ ಆವಡ್ಚಿ ತಸಲಿ. ಕಾಳ್ಜಾಕ್ ಲಾಗ್ತಾ. ಮನ್ ಜಿಕ್ತಾ. ಮತಿಂತ್ ರೊಂಬ್ತಾ ಆನಿ ಸದಾಂಚ್ ಯಾದಿಂತ್ ಉರ್‍ತಾ. ಹ್ಯಾ ದೋನ್ ಪದಾಂ/ಕವಿತಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಯೋಗೆಶ್ ಗೌರ್ ಇತ್ಲೊ ಫಾಮಾಧ್ ಜಾಲೊಗೀ ಹ್ಯಾಚ್ 'ಆನಂದ್' ಪಿಂತುರಾಕ್ ಗುಲ್ಜಾರಾನ್ ಬರಯಿಲ್ಲೆಂ ಆನ್ಯೇಕ್ ಪದ್ 'ಎ ಮೈನೆ ತೆರೆ ಲಿಯೇ ಹಿ ಸಾತ್ ರಂಗ್ ಕೆ ಸಪನೇ ಚುನೆ! ಸಪ್ನೆ ಸುರಿಲೆ ಸಪ್ನೆ' ಹ್ಯಾ ಪದಾ ಖಾತಿರೀ ಲೊಕಾನ್ ಫುಲಾಂ ಧಾಡುಂಕ್ ಪ್ರಾರಂಭ್ ಕೆಲೆಂ.
ಗುಲ್ಝಾರ್ / गुल्झार
ಅಸಲ್ಯಾ ಕವಿತೆಂನಿ ದಿಸ್ಚಿ 'ನಾಜುಕಾಯ್' ಕಾಳೀಜ್ ಜಿಕ್ತಾ. so soft. ಕಾಳ್ಜಾಕ್ ಲಾಗ್ಚಿ, ಕಾಳಿಜ್ ಜಿಕ್ಚಿ ಕವಿತಾ ಭಿಲ್ಕುಲ್ ಅಶೀಚ್ ಆಸಜಾಯ್. ಉತ್ರಾಂಚಿ ವಿಂಚವ್ಣ್ ಆನಿ ತಿಂ ಕಾನಾಕ್ ಪಡ್ತಾನಾ ಉಟ್ಚೆಂ ಸಂಗೀತ್ ವಿಣ್ಯಾಚ್ಯೆ ಸರಿಯೆಚ್ಯಾ ಆವಾಜಾ ಬರಿ ಆಸಾಜಾಯ್. ತೆಂಪ್ಲಾಚಿ ಲ್ಹಾನ್ ಘಾಂಟ್ ಫಾಂತ್ಯಾಫಾರಾರ್ ವ್ಹಾಜಲ್ಲೆಪರಿಂ.
ಅಶೆಂ ಜಾತಾನಾ ಕವಿಕ್ ತಾಚೆಂ ಗೀತ್ ಖಂಯ್ ಶಿಂಪಡ್ಲಾಂ ಮ್ಹಳ್ಳಿ ಗಜಾಲ್ ಸಮ್ಜನಾ. ತೊ ಚಿಂತಾ ತಾಚೆಂ ಗೀತ್ ತೆ ಚಲಿಯೆನ್ ದಿಂವ್ಚ್ಯಾ ಮೊವಾಳ್ ಉಮ್ಯಾಕ್ ಸೊಧುನ್ ಗೆಲಾಂ ಮ್ಹಣ್ . ಅಸಲಿ ಮೊವಾಳ್ ಕವಿತಾ ಕಾಳ್ಜಾಚೆರ್ ಥಂಡ್ ಮ್ಹೊಂವ್ ವೊತ್ತಾ! ಏಕ್ ಅನ್ಭೋಗ್ ಅಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ್ ಕರ್‍ತಾ. ಭಿತರ್‍ಲ್ಯಾನ್ ಹ್ಯಾ ಸಬ್ದಾಂಚ್ಯಾ ಪರ್ಮಳಾಕ್ ಕಾಳೀಜ್ ಫುಲಲ್ಲೆಂ ಸಾರ್ಕೆಂ ಕಳ್ತಾ! ಅಸಲಿ ಕವಿತಾ ಸದಾಂಚ್ ಕೊಂಕ್ಣೆಂತ್ ವ್ಹಾಳ್ಳಿ ಜಾಲ್ಯಾರ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಮನಿಸ್ ತಿ ವಾಚುನ್ ಖಂಡಿತ್ ಏಕ್ ಬರೊ ಮನಿಸ್ ಜಾತಾ.
-ಜೆರಿ ರಸ್ಕಿಂಞ್, ಆಂಜೆಲೊರ್
कविता आनी भास
कवितेविशीं म्हजीं भावनां, नाजूक आनी मोवाळ. कवितेंतले सब्द कानांक पडताना, कोगळिच्या गायाना बरी मधूर जायजाय. व्हाळच्या उदकान कुपाफात्रां वयर व्हाळताना करच्या पांयजणांच्या आवाजा बरी जायजाय. तो अवाज न्हय 'नाद'! कितलो सोभीत आनी नैसर्गीक कांय, तितलीच आपुरबाय कवितेची. असले गूण कवितेक फुलयतात. सुंर्गारायतात आनी पवित्र करतात. एक पाकळी तर पाड जाली, फुलाची सोभायच उसाळ्ळी.
म्हाका कळना म्हजें हें गीत
खंयसर शिंपडून गेलां?
तुज्या वोंटांनी मोगाळी उमे
बोवशा सोदीत रावलां. (कवी: मेल्विन रोड्रीगस)
हो उतरांचो खेळ, सृष्टिशीळ कल्पना सकतेच्ये तांकीचो मेळ. 'रवीन देखनातलें कवीन देखलें' म्हण गाद आसा. कविची गजालच तशी. तो घामाळ्यांत दोंगर देखता आनी दोंगरांत घामाळें! ही तांक कविची. एके चलयेखातीर कविच्या काळजांत उमाळचे उमाळे हांगासर कशे गुंतल्यात पळेया. 'गीत' खंयसरगी नपयिंच जालां, खंय गेलां? खंय शिंपडलां. म्हाका कळना म्हणताना कविचें काळीज चिंता: 'तुज्या वोंठांनी मोगाळी उमे बोवशा सोधीत रावलां. कल्पना सकत. रोम्यान्स. वास्तविकतेंत एका गितान वोंठा उम्यांचें सोदनेर पडुंक, शिंपडुंक साध्यच ना. तरी कविच्या कल्पना संसाराच्या बयलांत हें घडता! एके रितिची फँटसी. फँटसी तरी काळजाक आंवडची.
कोण सक्कड मोगार पडल्यांत तांकां उम्यांची म्हार्गाय कळीत आसता. त्या दोन सोल्फांनी लिपल्ल्या विस्तार विचारांची गुंडाय कळीत आसता. 'उमो' जरी तरी छापलो तो केदींच माजवना! आनी असल्या मोलादीक उम्यांक सोधून गीत 'शिंपलां'! 'शिंप' सब्दच एकदम मोवाळ. असल्ये कवितेचो स्वाद रसिकांच्या काळजांत मधूर संगीत गायता. It strikes a chord! म्हणतां आमी. अशें जरी घडलें तेन्ना कविता जिकता.
'कहीं दूर जब दिन ढल जाये
सांज की दुल्हन बदन चुराये
चुपके से आये
मेरे खयालों के आंगन में
कोयी सपनों के दीप जलाये
दीप जलाये!'
सांज पयस पयस सरून दीस बुडताना
सांजेची सोभाय होकलेबरी लजेवन येता
आनी तेन्नां, कोणगी म्हज्या चिंत्नांच्या आंगणांत
सपणांचो दिवो जळयता!
मती भितर जांवच्या चिंतनां ल्हारांचो, त्या ल्हारांच्या संगीताचो, त्या संगीताच्या व्याकरणाचो, अंदाज पाकळ्यां तसल्या पृथवेच्या सुंर्गारायेच्या आर्शांनी विणलां! हिंदी आनी उर्दू दोनी भासो मस्तू मोवाळ. उर्दू 'कविते' ची ओफिशियल भास. उर्दुंत सब्दाक 'लबज' [lafz] म्हणतात. हो सब्द ताचो नाद, त्या सब्दा भितर लिपल्लें संगीत आयकातानांच एक आपुरबायेचो अनभोग जाता. थोड्या वर्सां आदीं 'कविता ट्रस्टान' गुलजाराक कोडियाळाक हाडल्लो. ताणे उलयिल्लें एक वोर बहुश्या म्हज्ये जिणियेंतलें भारीच आपुरबायेचें वोर म्हण हांव चिंतां. हांगासर ह्या कवीन आपलें काव्यनाम विंचल्ली गजाल पळया. कसलो सब्द आनी कसलो ताचो अर्थ. 'गुलजार' हा! ह्या सब्दाचो निनाद आयकाताना एका तर्नाटपण भरून वोमतुंच्या निस्कळ चलयेच्या पांयजणांचो आवाज आयकाल्ले बरी भोगता! 'गुल-झार'! सुंदर, मधूर. आनी ह्या सब्दाचो अर्थ खंडीत तुमी जाणांत. जरी हांवें फुलांचें तोट म्हळें, म्हज्ये नद्रेंत हांव सलवतां. गुलजार म्हणजे फुलांचें तोट न्हय, तें 'फुलांचें वोडत'! तोटाक आनी वोडताक फरक आसा! 'वोडत' सुंदर सब्द. सोभायेचो, नाजुकायेचो, रंगीन, आयिन्न आनी सूक्त. उचारतानांच सोभीत सुंदर फुलां झळकतात. हो सब्द फुलां फुल्च्या सुंदर जाग्याक मोगान वर्णिता. कवितेंत येंवचे सब्द चडावत चित्रमय व पिक्चेरेस्क जायजाय. वर्णन अक्षरां पाटल्यान अशेंय लिपजायगी, सयरिके वेळार पडद्या पाटल्यान रावून होरेता'क चोंवच्ये सुंदर चलियेबरी.
जायते पावटीं असुंर्गरीत भाशेन थोडीं पोदां, कविता आयकुंक वा पळेवंक मेळतात. तवळ म्हाका पयलें उडास येंवचो गिरियप्प इड्ड्याचो. गिरियप्प इड्ड्या कोडियाळचो भारीच फामाद वेस पिंत्रायणार. बरो मेकपमॅन. पयलें आमकां कसलेंय प्रसाधन आसल्यारी तें गिरियप्पा इड्ड्याचेंच जायजाय. एक पावटीं म्हाका स्त्रीयांचो पात्र खेळुंक आसल्लो. न्हेसण पुरा जाल्या उपरांत गिरियप्पा इड्ड्या म्हणालो : 'ब्लवजा भितर कितेंय उबारायेक दवर' म्हण. हांवें म्हळें 'नाका म्हण दिसता मेस्त्री'. तक्षण इड्ड्या तुळवेंत 'छेक्क अंचा मल्पोडची, पुना तूयी लेक्का आपूंड!' म्हणालो. (तशें करिनाका, मडें पळेल्ल्याबरी जाता).
तो कलाकार. सोभाय वाडोंवची व खरी पिंत्रांवणी करचें ताचें कर्तव्य. ताणे सांगल्लें आयकून हासुंक आयलें जाल्यारी आतां 'ताणे सांगल्ल्यांत कितलें सत आसा म्हळ्ळी गजाल कळता.
सोभाय देवाचो एक वांटो. तशें म्हळां डो. वेयन डयारान. तो म्हजो अध्यात्मीक गुरू. हांव कितेंय कवितेविशीं लिखतां तर त्या सर्वाच्या पंदा आसची अध्यात्मिकतेची बुन्याद ताणें घाल्ली. स्पिरिच्युयालिटीक आनी कवितेक लागशिलो संबंध. सोऱ्याक आनी आमालाक आसल्लेबरी. 'ओमर खय्याम, रुमी आनी फायाज हांच्यो कविता आनी जिणी वाचल्यार सार्कें समजता. कवितेक आनी स्पिरिच्युयालिटीक कसलो संबंध म्हणून. रुमिचे 'मस्नवी' म्हणुनच बूक आसात. 'मस्नवी' म्हणजे 'अध्यात्मीक प्रबुद्धतेचे प्रासबद्द वेर्स'. देकून रुमिची कविता संपूर्ण रितीन अध्यात्मिकतेंत सुंर्गारल्या.
कवितेंत अध्यात्मिकतेचो गूण केदनां मिसळल्लो आसतागी तवळ ती कविता वाचताना काळीज फुलता, एक अव्यक्त आनंद मतींत उजवाडता. असले गूण आसल्ली कविता जायत्या पिडेंक गूण करुंक सकता. मतीक संबंधीत पिडा गूण करतात. मात्र न्हय स्ट्रेस जरूर हळू करत. तसली एक कविता कोंकणेंत लियाबान बरयल्या. 'कणशेचें काजार'. भारीच आपुरबायेची जरूर वाचुंक जाय.
आमी उलोवन आसल्ल्यांव कवी योगेश गौराविशीं. 'कहीं दूर जब दिन डल जाये!' योगेशान बरयिल्ली प्रथम प्रोफेशनल कविता. 'आनंद' पिंतुराक बरयिल्ली. गौर लक्नोचो मनीस. सलील चौधुरीन 'आनंदा'क संगीत दिल्लें. पयले पावटीं सलील-दा मुकार रावल्ल्या वेळार सलील-दान 'तुका एक घंट्याचो आवकास दितां, एक पद बरय' म्हळें खंय. गौराक जीब सुकून हात पाय बळ नातल्ले बरी जाल्ले. सलील-दाचो सहायक हें पळेवन हासलो खंय. त्या वेळार सलील-दाचो कायाम कवी ना जाल्लो. सरलोकी व कितें जालें कळीत ना. तशें सलील चौधुरी नव्या कविच्ये सोदनेर आसल्लो. हात पाय रूक जाल्लो योगेश गौर घरा वचूंक बस्साक राकून रावल्लेकडे ताका च्यार पंकत्यो उडास आयल्यो! तक्षण पाटीं धांवून वचून सलील-दा लागीं ह्यो पंकत्यो उचारळ्यो गौरान. सलील-दाक इतलो संतोस जालोगी सलील-दान ताका तें संपूर्ण करुंक आवकास दिलो मात्र न्हय आन्येक पद बरोंवकय आवकास दिलो. अशें उबजाल्लें आन्येक पद व कविता 'झिंदगी कैसी तो पहेली हाये, कभी तो हंसाये, कभी तो रुलाये!'. म्हणजे 'ही जिणी कसली एक हुमीण! थोडे पावटीं रडयता आनी थोडे पावटीं हासयता!'. व्हाव. कसली सोभाय! ही जिणी एक 'हुमीण' म्हण चिंतच्या कविची कल्पना सकत पळया. हांगासर खंडीत म्हाका आमच्या कोंकणी कवी आर. वी. पंडिताचो उडास येता. संप्या सब्दांनी धोणू वोळचो आन्येक कवी तो.
हांगसर कविची तांक दिसता. ही तांक काळजाक आवडची तसली. काळजाक लागता. मन जिकता. मतींत रोंबता आनी सदांच यादींत उरता. ह्या दोन पदां/कविता उपरांत योगेश गौर इतलो फामाद जालोगी ह्याच 'आनंद' पिंतुराक गुलजारान बरयिल्लें आन्येक पद 'ए मैने तेरे लिये ही सात रंग के सपने चुने! सपने सुरीले सपने' ह्या पदा खातिरी लोकान फुलां धाडुंक प्रारंभ केलें.
असल्या कवितेंनी दिसची 'नाजुकाय' काळीज जिकता. so soft. काळजाक लागची, काळीज जिकची कविता भिल्कूल अशीच आसजाय. उतरांची विंचवण आनी तीं कानाक पडताना उटचें संगीत विण्याच्ये सरियेच्या आवाजा बरी आसाजाय. तेंपलाची ल्हान घांट फांत्याफारार व्हाजल्लेपरीं.
अशें जाताना कवीक ताचें गीत खंय शिंपडलां म्हळ्ळी गजाल समजना. तो चिंता ताचें गीत ते चलयेन दिंवच्या मोवाळ उम्याक सोधून गेलां म्हण. असली मोवाळ कविता काळजाचेर थंड म्होंव वोत्ता! एक अनभोग अध्यात्मीक करता. भितरल्यान ह्या सब्दांच्या पर्मळाक काळीज फुलल्लें सारकें कळता! असली कविता सदांच कोंकणेंत व्हाळ्ळी जाल्यार कोंकणी मनीस ती वाचून खंडीत एक बरो मनीस जाता.
-जेरी रास्कींञ, आंजेलोर